افزایش اطفال معتاد و استفاده از آنان در قاچاق مواد مخدر

یافته های یک گزارش تحقیقی کلید گروپ نشان می دهد که برنامه های معینیت مبارزه با مواد مخدر وزارت امور داخله ضمن اینکه نتوانسته درکاهش اعتیاد اطفال و سوء استفاده آنان در قاچاق و تکثیر مواد مخدر موثر واقع شود؛ بلکه در پرتو این برنامه، این معضل افزایش چشمگیری نیز داشته است.
بر اساس این یافته ها، روند اعتیاد در میان اطفال رشد مضاعف داشته و در حال حاضر بیش از صد هزار طفل از مواد مخدر استفاده می کنند که ده درصد تمام استفاده کنندگان و معتادان مواد مخدر را تشکیل می دهند، در حالیکه این رقم در سال 2005 به کمتر از 40 هزار طفل می رسید که فقط 4 درصد از تمام استفاده کنندگان را تشکیل می داد.
بر اساس برنامه های معینیت مبارزه با مواد مخدر وزارت امور داخله و وزارت صحت عامه، برای کاهش معضل اعتیاد، 4 هزار 700 بستر در 107 مرکز تداوی معتادان به شمول 23 مرکز تداوی برای خانم ها و اطفال و چهار مرکز برای تداوی نوجوانان پسر در سراسر افغانستان ایجاد شده است که از جمع تمامی اطفال معتاد، فقط ظرفیت 380 بستر تداوی برای نوجوانان را دارد.
از سوی هم در حال حاضر تا 3.5 ملیون تن استفاده کننده مواد مخدر در افغانستان حضور دارند که از این میان نزدیک به 100 هزار تن شان را اطفال تشکیل میدهند.
همچنان از میان 550 هزار تن از افرادیکه معتاد تریاک و مشتقات آن می باشند نزدیک به 60 هزار تن شان را اطفال تشکیل می دهند.
از جانب دیگر مقام های معینیت مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله با تایید افزایش رقم اعتیاد و حضور اطفال در قاچاق و فروش مواد مخدر، تخفیف در جرم اطفال، رفع قضایی و موجودیت سهولت ها در کیفر مجازات اطفال را از عواملی عنوان می کنند که سبب شده است تا اطفال توسط شبکه های مواد مخدر معتاد و برای قاچاق و فروش مواد مخدر از آنان استفاده صورت گیرد.
همدستی تعدادی از منسوبین پولیس و سایر منسوبین نهاد های دولتی معضل دیگری در افزایش اعتیاد، تجارت، کشت و تکثیر مواد مخدر می باشد که مقام های وزارت امور داخله در این گزارش بر آن مهر تائید گذاشته اند.
محمد هاشم اورتاق معین مبارزه با مواد مخدر وزارت امور داخله در مصاحبه با کلید می گوید:” ازآغاز سال 1397 تا هنوز 77 تن از موظفین خدمات عامه را به جرم دست داشتن در قاچاق مواد مخدر دستگیر کرده اند.”
درهمین حال مقام های وزارت صحت عامه دسترسی آسان به مواد مخدر را یکی دیگر از عوامل مهم افزایش رقم معتادان عنوان می کنند.
همچنان معین مبارزه با مواد مخدر نیز این موضوع را تایید می کند و دلایل آن را نفوذ شبکه مافیایی مواد مخدر در صفوف منسوبین نیروهای امنیتی و کارمندان خدمات عامه، همکاری شبکه های مافیای بزرگ بین المللی و همکاری گروه های مسلح در این روند عنوان می کند.

برنامه های وزارت داخله برای کاهش اعتیاد و رشد چشمگیر معتادان مواد مخدر
یافته های کلید گروپ نشان می دهد با آنکه وزارت داخله برای کاهش اعتیاد و تجارت مواد مخدر برنامه های عمومی به تمام اقشار داشته است؛ اما با آنهم اعتیاد اطفال هر روز رو به افزایش می باشد.
بر اساس این یافته ها در سال 2005 میلادی 4 در صد تمام معتادان را اطفال تشکیل می دادند؛ اما بر اساس سروی که در سال 2014 صورت گرفت این رقم به ده درصد افزایش یافته بود.
داکتر محمد شاه پور یوسف، رییس کاهش تقاضای مواد مخدر در مصاحبه با کلید گفت که وضعیت اعتیاد اطفال به مواد مخدر، نگران کننده است.
رییس کاهش تقاضای مواد مخدر وزارت صحت عامه می گوید:”بر اساس سروی که در سال 2005 صورت گرفته بود در تمام کشور 980 هزار استفاده کننده مواد مخدر وجود داشت که این رقم در سال 2009 به یک میلون تن رسید؛ اما به اساس آخرین سروی که در سال 2014 صورت گرفته است رقم معتادان از 2.9 تا 3.5 میلون تن می رسد.”
به گفته موصوف 550 هزار تن معتاد خالص شیشه و مشتقات تریاک می باشند که در این جمع نزدیک به 60 هزار تن آنان را اطفال تشکیل می دهند.
در همین حال محمد هاشم اورتاق معین مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله در مصاحبه با کلید، افزایش اعتیاد را در میان اطفال و بزرگسالان تایید نموده و می افزاید که معینیت مبارزه با مواد مخدر برای کاهش آن با راه اندازی برنامه های مختلف تلاش کرده است.
وی هم چنان تصریح کرد که این معینیت برنامه های را با همکاری وزارت کار و امور اجتماعی، وزارت صحت عامه ، وزارت زراعت، نهاد های مدنی و عالمان دین روی دست داشته است؛ اما در معضل اعتیاد قاچاقچیان خارجی و شبکه های پیچیده مافیایی دخیل می باشند که در میان اطفال و منسوبین امنیتی نفوذ نموده و کار پولیس مبارزه با مواد مخدر را به مشکل مواجه می کنند.
به گفته ی اورتاق، مافیا در بخش های مختلف نفوذ داشته و با ایجاد یک شبکه پیچیده در سطح بین المللی مبارزه با آن کار دشوار می باشد.
از سوی هم معلومات کلید گروپ نشان می دهد، در پهلوی اینکه در نصاب درسی بخش صحی تحصیلات عالی، مضمون مشخص برای تداوی اعتیاد وجود ندارد، کمک های بین المللی نیز در عرصه مبارزه با این معضل، کاهش یافته و ظرفیت تداوی در شفاخانه های مربوطه 6 تا 7 درصد معتادان را کفایت می کند.
به اساس این معلومات ظرفیت تداوی در مراکز تداوی اعتیاد اطفال و نوجوانان در سراسر کشور تا 500 بستر بوده که از این میان 380 بستر آن مختص به نوجوانان می باشد .
کاهش چشمگیر بودجه برای تداوی معتادان مواد مخدر از چالش های دیگریست که مقام های وزارت صحت عامه را نگران ساخته است .
شاپور یوسف رییس کاهش تقاضای مواد مخدر وزارت صحت عامه می گوید که در سال های گذشته ایالات متحده امریکا برای تداوی معتادان مواد مخدر سالانه مبلغ 7.5 میلون دالر کمک می کرد؛اما اکنون این رقم به 700 هزار دالر در یک سال کاهش یافته است، در حالی که برای تداوی معتادان سالانه 12 میلون دالر نیاز است.
به گفته او، هرچند داکتران برای این بخش در ورکشاپ ها آموزش داده می شوند؛ اما ایجاب می کند تا کدرهای مسلکی برای این بخش نیز تربیت شوند.

استفاده از اطفال در تکثیر و قاچاق مواد مخدر
خبرنگار کلید گروپ درمصاحبه با اطفال معتاد دریافته است که با وجود تلاش های معینیت مبارزه با مواد مخدر و مسئولان ریاست کاهش تقاضای مواد مخدر وزارت صحت برای جلوگیری از دخیل شدن اطفال در قاچاق مواد مخدر، در فروش و تکثیر مواد مخدر از اطفال سوء استفاده صورت می گیرد.
بر اساس این یافته ها از سال گذشته تا کنون 16 طفل بخاطر قاچاق و فروش مواد مخدر دستگیر شده اند که در حال حاضر 52 طفل در مرکز اصلاح و تربیت اطفال وزارت عدلیه تحت اصلاح و تربیت قرار دارند.
نجم الدین پسر 16 ساله، یکی از کسانی است که در مرکز تداوی نوجوانان بستر است.
او می گوید که توسط دوستانش به مواد مخدر معتاد شده است و بعد ها خودش نیز به فروشندگی مواد مخدر رو آورده است.الیاس یکی دیگر از این نوجوانان می گوید:” پدرش معتاد تریاک است و وی ابتدا تحت تاثیر این مواد قرار گرفت و بعد ها توسط دوستانش به پودر و شیشه روی آورد و برای به دست آوردن مواد مخدر، به فروش آن نیز روی آورد.”
یکی دیگر از اطفال معتاد آرش نام دارد که 18 سال سن دارد.
وی می گوید که چهار سال پیش توسط دوستانش به شیشه معتاد شد و در این اواخر به فروش مواد مخدر نیز روی آورد که در چوک کوته سنگی فروشندگی شیشه و پودر را می کرد.
معینیت مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله با تایید این موضوع می گوید که به دلیل تخفیف در جرم اطفال، رفعت قضایی و موجودیت سهولت ها در مجازات اطفال ، بیشتر آنان توسط شبکه های مواد مخدر معتاد شده و برای قاچاق و فروش مواد مخدر از آنان استفاده صورت می گیرد.
محمد هاشم اورتاق معین مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله در مصاحبه با کلید گفت که موجودیت اطفال در صفوف معتادان و قاچاقبران مواد مخدر رو به افزایش بوده و این امر کار پولیس مبارزه با مواد مخدر را دشوار ساخته است.
به گفته او، از سال 1397 تا کنون 16 طفل بخاطر قاچاق مواد مخدر دستگیر شده که این رقم افزایش حضور اطفال را در این صفوف نشان می دهد.
از سوی هم، امان ریاضت سخنگوی وزارت عدلیه در مصاحبه با کلید گفت که در حال حاضر 713 طفل در مرکز اصلاح و تربیت اطفال به سر می برند که 52 تن آنان را اطفال متخلف قاچاق مواد مخدر تشکیل می دهد.
وی افزود که اطفال در این مرکز بر اساس میزان تخلف، در مراکز باز و بسته به گونه جداگانه نگهداری می شوند و کدام بخش جداگانه ی برای معتادان و آنعده اطفالی که به جرم قاچاق دستگیر می شوند، در نظر گرفته نشده است.

همکاری منسوبین با فروشندگان مواد مخدر و دسترسی ساده به این مواد

معلومات کلید گروپ، نشان می دهد که دسترسی آسان به مواد مخدر و همکاری برخی از منسوبین پولیس و سایر منسوبین نهاد های دولتی باعث دسترسی آسان به مواد مخدر شده است.
محمد شاه پور یوسف رییس کاهش تقاضای مواد مخدر وزارت صحت عامه، عوامل افزایش اعتیاد را برشمرده گفت که کشت و دسترسی آسان به مواد مخدر و سوء استفاده از اطفال جهت قاچاق و فروش مواد مخدر از جمله عوامل بارز افزایش رقم معتادان بخصوص در جمع اطفال می باشد.
به گفته موصوف، دسترسی سهل به مواد مخدر باعث شده تا آنان یک معتاد را چندین مرتبه تداوی کنند؛ اما به دلیل آلوده بودن اجتماع، افراد تداوی شده دوباره آغشته به مواد مخدر می شوند.
همچنان داکتر خجسته رییس شفاخانه صد بستر تداوی اطفال و خانم ها در مصاحبه با کلید می گوید که دسترسی ساده به مواد مخدر، دلیل عمده افزایش رقم معتادان بوده و سبب عودت بیشتر بیماران پس از تداوی نیز می شود.
نجم الدین پسر 16 ساله یکی از بسترشدگان در مرکز تداوی نوجوانان و فروشنده مواد مخدر در شهر کابل در مصاحبه با کلید می گوید که آنان برای فروش این مواد به پولیس مبارزه با مواد مخدر پول می دادند.
الیاس یکی دیگر از فروشندگان مواد مخدر که در شفاخانه بستر است، می گوید که سر تیم فروشندگان مواد مخدر برای پولیس پول می داد تا وی بتواند مواد تهیه شده را برای معتادان به فروش برساند.
یکی دیگر از این اطفال معتاد که در شفاخانه بستر است آرش نام دارد و 18 سال سن دارد.
وی می گوید که پس از اعتیاد، به فروش مواد مخدر نیز روی آورد و هفته وار برای پولیس پول می داد.
به گفته وی پولیس تنها افرادی را دستگیر می کند که در بدل فروش و تکثیر مواد مخدر به آنان پول نمی دهند.
اما هرچند معین مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله، دست داشتن شماری از منسوبین پولیس در فروش و قاچاق مواد مخدر را تایید می کند؛ اما تاکید دارد که پولیس برای جلوگیری از فروش مواد مخدر جدی بوده و در این راستا دست آورد های نیز داشته است.
وی ارقام گرفتاری موظفین خدمات عامه را به جرم دست داشتن در قاچاق مواد مخدر در طول یک سال 77 تن اعلام نموده و باور دارد که این گرفتاری ها سبب کاهش این معضل می شود.
به گفته موصوف در طول یک سال نیروهای مبارزه با مواد مخدر، 45 تن پولیس، 21 منسوب اردوی ملی ، 7 تن از امنیت ملی و 4 تن از ماموران ملکی را به جرم دست داشتن در قاچاق و فروش مواد مخدر دستگیر کرده و به مراکز عدلی و قضایی معرفی کرده اند.
وی در ادامه گفت که آنان ظرف یک ماه گذشته 303 مظنون قاچاق مواد مخدر را نیز در 267 عملیات از سراسر کشور دستگیر کرده اند.
نتایج سروی های انجام شده از سوی نهاد های مختلف نشان میدهد که تعداد استفاده کننده های مواد مخدر و افراد معتاد با گذشت هر روز در حال سیر صعودی اش را می پیماید که به گفته آگاهان و شماری از مسئولان دولتی ، حکومت افغانستان در نزدیک به دو دهه گذشته برای جلوگیری از افزایش معتادان مواد مخدر بگونه پروژه ای برخورد کرده و در تخصیص بودجه به رفع این مشکل توجه چندانی نداشته است.