آتشبس با گروه طالبان در آستانه ایام عید سعید فطر از جانب حکومت اعلام شد؛ اقدامی که دستکم در سه روز عید از جانب گروه طالبان نیز رعایت شد. این آتشبس سه روزه در سطح ملی و بینالمللی مورد استقبال قرار گرفت و از شهروندان عادی کشور گرفته تا مقامهای عالیرتبه در سطوح بلند کشوری و جهانی از آن استقبال کردند. سرور و خوشحالی مردم در استقبال از افراد خلع سلاح شده این گروه نشان از این داشت که مردم تا چه اندازه تشنه آشتی هستند و گرایش اعضای این گروه به چنین روندی نیز حاکی از خوشبینی افراد رتبه پایین گروه طالبان به صلح و روند آشتی ملی بود.
شکوفه، شهروند ساکن پایتخت که ویدیوی جوانی را در ولایت پکتیا مشاهده کرده است، میگوید: “وقتی میبینم جوانی با شکستن غرور خود در حال گریه و التماس است و از مخالفان مسلح خواستار صلح و ثبات در کشور است، اشک در چشمانم حلقه زده و دلم به حال ملتی میسوزد که گرفتار بازیهای بیرونی هستند. زیرا به باور من هر افغان خواهان این است که در سایه ثبات زندگی نموده و امرار معیشت کند. اما ناخواسته گرفتار دسیسههای خارجی میشود.”
صديقالله توحيدی، آگاه مسايل امور سياسی و روزنامهنگار، نیز در صفحه فيسبوک خود نوشته است: “روبوسی طالبان و نيروهای امنيتی اگر از ته دل باشد، ثابتكننده اين است كه اين جنگ داخلی نيست؛ حداقل آتشبس سه روزه اين درس را به همگان داد. گروه طالبان هم بداند كه نيروهای امنيتی و مردم شهرها كافر نيستند…”
در این میان، برخی فعالان مدنی و افراد فعال در صفحات اجتماعی، این آتشبس و ورود گروه طالبان به شهرها را نوعی زورآزمایی آنها و ضعف حکومت خواندهاند. به باور آنها، این نوع آتشبس دست دشمنان حکومت را بالاتر نشان داده و ممکن است زمینهساز برخی خشونتها با ورود عناصر مخرب در داخل شهرها شود.
استقبال جهانی و پیششرط طالبان
در حالی که علاوه بر مردم افغانستان، نهادهای مهم بینالمللی و چهرههای تأثیرگذار جهانی از این رخداد استقبال کردهاند، پیششرط گروه طالبان برای تداوم آتشبس اما معضلساز شده است. نمايندگی سازمان ملل در افغانستان یا “يوناما”، اتحاديه اروپا، حکومت امريکا و ناتو از آتشبس حکومت و گروه طالبان استقبال کرده و آن را سرآغازی برای گفتگوهای صلح ميان حکومت افغانستان و گروه طالبان خواندهاند. اما برخی از اعضای این گروه در گفتگوهای کوتاه با برخی خبرنگاران در کابل، گفتهاند: “تا زمان خروج نظامیان امریکایی و هم پیمانان آنها، جنگ ادامه یافته و نبرد آنها علیه نظامیان خارجی و کسانی که در کنار شان ایستادهاند، جریان خواهد داشت.”
به باور کارشنـاســان، ایـن تقـاضــای طالبــان با آنچه حکومت به دنبال آن است، در تناقض جدی قرار داشته و شرایط تحقق آشتی را در کشــور دشــوار مــیسازد. عبدالحلیم آزاد، آگاه مسایل سیاسی، معتقد است که ” از یکسو افغانستان حیات سیاسیاش را مدیون حضور نیروهای خارجی و تن دادن به خواستههای آنها از جمله حضور نظامی شان در کشور میداند و از جانب دیگر، پیششرط گروه طالبان خروج نظامی این کشورها است. در چنین شرایطی، دست یافتن به صلح دایمی سخت خواهد بود.”
این مسأله گره دیگری را نیز به معضل جاری در کشور افزوده است. زیرا دولت بارها گفته است که اگر جنگ در کشور نباشد، نظامیان خارجی جزئی از ضرورت افغانستان نیست. لذا اول باید جنگ توقف یابد، سپس مسأله خروج نظامیان بیرونی از کشور مطرح شود. رقیه نایل، فعال مدنی، معتقد است که “هراس از این میرود که به محض خروج نظامیان خارجی از کشور، خشونتها تشدید شده و شرایط دهه هفتاد تجربه شود. لذا در این خصوص باید تأمل بیشتر صورت گرفته و این مسأله با حضور گروه طالبان بر سر میز مذاکره قابل تأمین خواهد بود.” اما آیا گروه طالبان حاضر به مذاکره مستقیم خواهد شد؟
پاسخ این پرسش در نزد شورای عالی صلح مثل همیشه با نگاه خوشبینانه ارائه میشود. محمدکريم خليلی، رييس شورای عالی صلح، گفته است که در جریان روزهای گذشته، گفتگوهای ويديویی با سران طالبان صورت گرفته است: “ما در طول اين روزها حتا تبادله ديدگاه و نظريات نه به صورت شفاهی، بلکه به صورت ويديویی هم در رابطه با بعضی قضايا داشتيم؛ البته با کلانهای شان در رابطه با وضعيت فعلی و آزادی زندانيــان صحبــتهایی داشتيم، اين خودش گام کلانی است در جهت ايجاد فضای گفتگو بین دو طرف.” گروه طالبان اما از رایزنیها با مقامهای حکومتی و شورای عالی صلح سخنی نگفته است.
قدردانی از مدیریت آتشبس
یک روز پس از پایان آتشبس سه روزه گروه طالبان با حکومت، محـمــداشـرف غنــی، رییــس جمـهــور، از طریق ویدیوکنفرانس با مقامهای ملکی و نظامی در تمام زونها و ولایتها گفتگو و از آنها به خاطر مدیریت سالم این آتشبس قدردانی کرده است. دفتر مطبوعاتی ریاست جمهوری با نشر اعلامیهای گفته است که غنی از طریق ویدیوکنفرانس از تمام این مقامها خواست تا تجارب خود از جریان سه روز آتشبس را با حکومت مرکزی در کابل شریک کنند. غنی افزوده است که این آتشبس نشان داد که برای صلح اجماع سراسری در کشور وجود دارد و صلح خواسته تمام مردم است.
وی همزمان تصریح کرده است که رویدادهای تروریستی در ننگرهار نمایانگر آن است که بیگانهها، تحمل برقراری صلح و امنیت در افغانستان را ندارند و به همین دلیل “صلح و مردم عام” را هدف قرار میدهند. در روزهای دوم و سوم عید سعید فطر، دو حمله مرگبار انتحاری در ننگرهار به وقوع پیوست که در پی این حملات 43 نفر کشته شدند و 120 نفر دیگر زخم برداشتند. در این حملات، تجمع مردم عام، مقامهای دولتی و افراد طالبان در جریان آتشبس بین حکومت و گروه طالبان هدف قرار گرفته است.
غنی همچنان با اشاره به حمایت جامعه بینالملی از ابتکار آتشبس حکومت با گروه طالبان، گفته است که حکومت این آتشبس را به صورت یکجانبه برای ده روز دیگر تمدید کرده است. رییس جمهور به تمام مقامهای ملکی و نظامی دستور داده است تا در کنار آمادگی برای دفاع، ده روز دیگر آتشبس را نیز با هماهنگی مدیریت کنند. حکومت پیشتر از 22 تا 30 ماه جاری جوزا را به صورت یکجانبه با گروه طالبان آتشبس کرده بود. علیرغم تمدید آتشبس یکجانبه از سوی حکومت، افراد گروه طالبان دوباره به سنگرهای شان برگشته و دست به حملات گستردهای علیه نیروها و تأسیسات دولتی زده است.
انتظار مردم از طالبان
در این میان، آنچه از افکارعمومی ثابت شد، حمایت همه جانبه و گسترده مردم از صلحخواهی و آشتیطلبی بود. از جانب دیگر، باور همگانی بر این مسأله متمرکز است که تمام شهروندان کشور خواستار صلح بوده و هیچکسی که وابستگی و دلبستگی به این آب و خاک دارد، طرفدار دشمنی دایمی و افروختن آتش جنگ به روی همدیگر نیست.
شریفه سادات، فعال مدنی، معتقد است که “افروختن آتش جنگ در هر ولایتی ریشه در دسیسههای بزرگ خارجی دارد. دلیل اینکه عناصر داخلی و برخی حلقات موجود از میان مخالفان مسلح به آن پیوسته و این آتش را شعلهور میسازند، نبود بستر مناسب زندگی جهت امرار معاش است و یا هم اینکه به نحوی فریب افکار القا شده را خوردهاند.”
با این وصف، شمار زیادی از شهروندان با حکومت هـمصــدا هستنــد و از گروه طالبان که جنجگویان عمده و اصلی را در برابر حکومت تحت رهبری دارد، میخواهنــد تا دسـت از جنگ خانمانسوز کنونی برداشته و برای تحقق آشتی ملی و سراسری سعی همه جانبه شان را به کار بندند. در چنین شرایطی، آنچه در محضر افکار عمومی اهمیت دارد این است که چه کسانی یا حلقاتی به این ندای عمومی ملت گوش فرا داده و به آن عمل میکنند. بدون شک، هر گروهی که به دنبال آتشبس سه روزه و استقبال گسترده مردم تن به خواست همگانی داده و راه آشتی را برگزیند، مورد اقبال عمومی قرار گرفته و بسیاری از دوسیههای گذشته شان نیز نادیده گرفته خواهد شد. اما اگر این دشمنی دایمی کماکان دنبال گردد، آفتهای مادی، معنوی، جانی و مالی آن نصیب همگان خواهد شد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید