قطع جنگلات و گسترش بیابانزایی از جمله موضوعاتی است که هرازگاهی تصویر افغانستان بدون جنگل و درخت را در اذهان مردم تازه میکند. به باور کارشناسان محیط زیست، جنگل پوشش خوبی برای زمین است و از فرسایش خاک جلوگیری میکند. آنها هشدار میدهند در صورت ادامه قطع جنگلات، افغانستان به بیابان تبدیل خواهد شد.
در جریان سالهای گذشته به موضوع حفظ جنگلات توجه چندانی صورت نگرفته و افراد سودجو با استفاده از نابسامانیهای امنیتی و سیاسی، به قطع جنگلات مبادرت ورزیدهاند. به باور کارشناسان محیط زیست، منع قطع و تجارت جنگلات در کشورهایی که قانون تطبیق میشود، پس از منع تجارت مواد مخدر و اختطاف در ردیف سوم قرار دارد و عاملان آن مجازات میشوند. آنها اما میگویند در افغانستان تاکنون دیده نشده که کسی به جرم قطع و قاچاق جنگلات به نهادهای عدلی و قضایی معرفی شده باشد.
ولی محمد امان امانیار، رییس جنگلات وزارت زراعت و مالداری بر خلاف این ادعا میگوید: “قانون در این مورد صراحت دارد و افرادی که مرتکب چنین اعمالی میشوند، در صورت شناسایی، به نهادهای عدلی معرفی میشوند.” وی تأکید کرد که در جریان سال گذشته خورشیدی، چندین تن به جرم قطع جنگلات در ولایات کنر، نورستان و تخار به څارنوالی معرفی شدهاند.
عوامل قطع جنگلات
کارشناسان بدین باور اند که قطع جنگلات یک پدیده نو در جوامع بشری نیست و از زمانهای بسیار قدیم تاکنون ادامه داشته است. به گفته آنها، فقر یکی از عوامل اصلی قطع جنگلات است؛ زیرا در جوامع عقبمانده مردم برای گرم نمودن منازل و رفع ضروریات شان از چوب استفاده میکنند. عدم تطبیق قانون از دیگر مواردی است که شماری در فقدان حاکمیت قانون به چنین کاری مبادرت میورزند.
محمدکاظم همایون، رییس پلان اداره محیط زیست میگوید، سروی انجام شده در سال های 1357 – 1358 نشان میداد که دو درصد از جغرافیای افغانستان را ساحات سبز احتوا کرده بود، ولی سرویهای اخیر در این مورد بسیار نگران کننده است. به گفته وی، سرویهای انجام شده در سال 1381 نشان میدهد که هزاران هکتار زمین از وجود جنگلات پاکسازی شده و در حال حاضر کمتر از یک درصد ساحه سبز در کشور وجود دارد.
همایون علاوه کرد، تحقیقات انجام شده نشان میدهد که بیشرین رقم جنگلزدایی در کشورهای نیم قاره شمالی – که افغانستان نیز جز آن میباشد – صورت گرفته است. بنابر اظهارات وی، کشورهای پیشرفته، سالانه هفت ميلیون هکتار زمین را احتوا میکنند ولی برعکس، کشورهای عقبمانده نظیر افغانستان، سالانه 13 ميلیون هكتار ساحات سبز شان را نابود میکنند.
اما محمدامان امانیار، رییس جنگلات وزارت زراعت و مالداری، با وجودی که از قطع بیرویه جنگلات در کشور اظهار نگرانی میکند ولی نسبت به احیای دوباره ساحات سبز نیز در کشور خوشبین است. او میگوید: “وزارت زراعت و مالداری در همکاری با سایر نهادها، جهت احیای ساحات سبز، سالانه ميلیونها اصله نهال را در شهرها غرس میکنند، که این امر نویدی است برای یک افغانستان سبز.”
به باور کارشناسان، جنگلات پوشش خوبی برای زمین است و از فرسایش خاک و جاری شدن سیلابها جلوگیری کرده و نیز بارانها را مدیریت و خاک را مرطوب نگه میدارند. محمدکاظم همایون، رییس پلان اداره محیط زیست، با اشاره به پیامدهای ناگوار قطع جنگلات میگوید: “تحقیقات نشان میدهد، زمانی که در آمازون جنگلزدایی صورت میگیرد، میزان پشه انافیل 187 مرتبه افزایش مییابد و صحت باشندگان برازیل را مورد تهدید قرار میدهند.”
همایون بدین باور است که جنگلات و ساحات سبز در مدیریت باران و مرطوب نگه داشتن زمین نقش اساسی دارد. به گفته او، پایین آمدن سطح بارانهای موسومی و گرم شدن زمین در افغانستان ارتباط مستقیم با جنگلزدایی در افغانستان و منطقه دارد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید