بسیاری از آبده‏های تاریخی و میراث‏های فرهنگی در ولایت هرات با خطر، نابودی و فروپاشی مواجه‏اند.

سر پرست ادارۀ آبده‏های تاريخي ولايت هرات مي گويد:” بيش از ۳۰ در صد اماكن و آبده‏های تاريخي در اين ولايت تخريب شده و شمار زيادی از آبده‏های ديگر نيز در معرض فروپاشي و ويراني قرار دارند.”

سيد يونس صديقي، سرپرست آمريت حفظ آبده های تاريخي ولايت هرات با بيان اين خبر گفت:” در جريان سه دهه جنگ اغلب ساحات تاريخي در اين ولايت تخريب شده و شمار زيادي از آثار و اماكن تاريخي ديگر در معرض انهدام و فروپاشي قرار گرفته اند.”

به گفتۀ صديقي، در حال حاضر آنان بودجۀ كافي در اختيار ندارند تا به باز سازي و مرمت آبده‏های تاريخي هرات اقدام کنند.

در همين حال شماري از شهروندان ولايت هرات مسئولان امور را در قبال تخريب و فروپاشي آبده‏های تاريخي مقصر دانسته مي گويند که مسئولان امور فرهنگي در راستاي حفاظت از بناهاي تاريخي در اين ولايت بي تفاوت بوده و براي بازسازي و مرمت اين اماكن  تلاش به خرج نداده اند.

شهر هرات از چهار سال پیش به این طرف انتظار شامل شدن در فهرست میراث‏های فرهنگی جهان را می‏کشد و قرار است این شهر باستانی شامل لیست سازمان علمی فرهنگی ملل متحد گردد.

برخي آگاهان امور فرهنگي در هرات، معتقد اند كه ظرف چند سال گذشته براي حفظ آبده‏های تاريخي هرات تلاش‏هاي زيادي صورت گرفته و شماري از اماكن تاريخي در اين ولايت؛ مانند شهر كهنۀ هرات، گذرگاه شريف، ارگ اختيار الدين و تعدادي از ساحات باستاني ديگر تا حد زيادي باز سازي شده اند.

محمد انور متين، كارشناس امور فرهنگي و عضو كمسيون اصلاح شهر قديم در هرات مي گويد:” براي مرمت آبده‏های تاريخي در هرات گام هاي مؤثري بر داشته شده اما كثرت اماكن تاريخي، سبب شده تا شماري از اين آبده‏های به فراموشي سپرده شود.”

برخی از کارشناسان بدین باور اند که وزارت اطلاعات و فرهنگی در رابطه به حفظ آثار باستانی و میراث های فرهنگی ستراتیژی روشن ندارد.

میر احمد جوینده عضو پیشین ولسی جرگه در رابطه می‏افزاید: ” من در مجموع بايد بگويم كه در وزارت اطلاعات و فرهنګ متاسفانه ستراتيژي حفظ ميراث هاي فرهنگي افغانستان تا هنوز طرح نشده است.”

در حالي كه مسئولان ادارۀ حفظ آبده‏های تاريخي و با شندگان ولايت هرات از بي توجهي ها در راستاي حفاظت از ساحات باستاني و تخريب اماكن تاريخي ابراز نگراني مي کنند، ریيس ادارۀ اطلاعات و فرهنگ ولايت هرات از راه اندازي برنامه‏هاي باز سازي این اماكن تاريخي در سال ۱۳۹۰ خبر داده مي افزاید:” پروژه‏هاي را روي دست داریم و قرار است در سال جاری شماري از اماكن تاريخي مرمت و باز سازي شوند.”

موضوع ديگري كه بر نگراني‏هاي مردم و مسئولان امور فرهنگي افزوده است، نبود پوسته هاي امنيتي در اطراف اماكن تاريخي در اين ولايت می باشد. نبود پوليس مؤظف در ساحات باستاني آثار تاريخي را در معرض دست برد سارقان نیز قرار داده است .

گرچه وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور از اتخاذ برنامه هایی مبنی بر حفظ و مراقبت سخن می گوید اما تخریب و قاچاق میراث های فرهنگی به صورت گسترده افزایش یافته است.

ادامۀ تخریب آبده‏های تاریخی ايجاب می کند تا مقام‏های مسئول با اتخاذ تدابیر لازم در ترميم و مراقبت از این آثار کوشش کنند.

هر چند وزارت داخلۀ كشور از يك سال بدين سو وعده داده است كه براي حفظ آثار باستاني در اطراف اماكن تاريخي در هرات پوسته‏هاي امنيتي را ايجاد می کند، اما به دلايل نامعلوم تا کنون اين وعده‏ها عملي نگردیده است.

قاچاق آثار باستانی  و کاوش‏های غیر قانونی از دیگر آسیب هایی است که میراث های فرهنگی کشور را تهدید می کند. به رغم ادعاهای وزارت داخله و وزارت اطلاعات و فرهنگ مبنی بر گماشتن نیروهای امنیتی به منظور مراقبت از ساحات باستانی، هرازگاهی شاهد سرقت آثار باستانی و کندن کارهای غیر مسئولانه در ساحات فرهنگی و تاریخی و لایت هرات هستیم.

انجنیر عبدالاحد عباسی‏مسئول حفظ آبده‏های تاریخی در کابل به کلید گفته است که این نهاد به کمک وزارت داخله قطعه ای خاص پولیس امنیتی را ایجاد کرده است، ولی  مشکل درین است که تعداد این نیروها کم و ساحات تاریخی بسیار گسترده است.

وی می گوید که در سال ۱۳۸۶ در نزدیکی مقبرۀ خواجه عبدالله انصاری یک قبر از طرفی بعضی از افراد کنده شده بود، پولیس نیز درقضیه دست داشتند که گرفتار شدند اما یک سال بعد متهمان از زندان رها شدند.

گفته می شود در حال حاضر از جمله ۸۰۰ آبده تاریخی در ولایت هرات ۴۳۰ آبده و ساحه تاریخی در بیرون از شهر که شامل حوض‏ها ، مساجد تاریخی، خانقاه ها وغیره می باشد، کاملا در معرض خطر و فروپاشي قرار دارند و حدود ۲۵۰ آبده و ساحه تاریخی ديگر در داخل شهر موقعیت یافته اند. گفته مي شود در چند سال اخير ۱۷۰ آبده به وسيله بنياد فرهنگي آغاخان تا حدودي باز سازي شده اند.

به اشتراک بگذارید