رقم زنان تجارتپیشه در حوزه غرب از 100 نفر در سالهای گذشته به 30 نفر در سال جاری کاهش یافته است. طبق معلومات سرپرست اتاق تجارت و صنایع حوزه غرب، رقم زنان تجارتپیشه در غور، به دلایل ناامنی و دیگر مشکلات، از گذشته تا حال صفر است. جمیله بهادری میگوید که هم اکنون هفت زن در بادغیس، هشت زن در فراه و پانزده زن در هرات مصروف کار در عرصه تجارت هستند. به گفته او، این شمار زنان، با سرمایه 20 تا 500 هزار افغانی وارد تجارت در این حوزه شدهاند. بهادری به کلیدگروپ گفت که در حال حاضر تنها زنان تجارتپیشه هرات، به منظور تجارت، قادر به رفت و آمد در بازارهای بیرون از افغانستان اند.
کاهش 70 درصدی در شمار زنان تجارتپیشه در حوزه غرب به عوامل متعددی بستگی دارد. تهدیدات امنیتی، کمبود سرمایه و عدم حمایت دولت از تاجران زن از عمدهترین عواملی است که سبب بیرون رفتن زنان از رقابت پیچیده در دنیای تجارت شده است. بعضی از زنان نیز به دلیل تهدیدات رقبای مرد شان دست از تجارت کشیدهاند. جملیه بهادری تأیید میکند که تعدادی از زنان تجارتپیشه در بادغیس تنها به دلیلی دست از فعالیتهای تجارتی کشیدهاند که همواره از سوی رقبای مرد شان پیامهای تهدیدآمیز دریافت میکردند.
اما این چالشها نتوانسته است که انگیزه زنان برای تجارت را کاملاً از بین ببرد. سرپرست اتاق تجارت و صنایع حوزه غرب میگوید که همزمان با خروج شماری از زنان از گردونه تجارت، زنان دیگری وارد این عرصه شدهاند. او اما تصریح کرد که این زنان نه با نام خود بلکه با نام پدران، برادران و یا شوهران شان جواز تجارت دریافت کردهاند. بهادری تعداد این زنان را که طی دو سال اخیر با نام مردان خانواده شان جواز تجارت به دست آوردهاند، 25 نفر اعلام کرد. وی در عین حال افزود که این دسته از زنان، به دلیل کمبود سرمایه، هنوز موفق به راهاندازی تجارت شان نشدهاند.
زعفران، کشمش، میوه خشک و صنایع دستی، از محصولاتی در کشور است که زنان تاجر حوزه غرب به خرید و فروش آنها اشتغال دارند. جمیله بهادری میگوید که این محصولات به بیش از 10 کشور صادر میشود. او با اشاره به اشتغال زنان در تجارت زعفران گفت که زعفران هرات در سطح جهان از مطلوبیت ویژهای برخوردار است. به گفته او، زعفران هرات در یک نمایشگاه بینالمللی در آلمان مقام نخست را به دست آورد.
خداحافظی 10 زن تجارتپیشه با افغانستان
سرپرست ریاست امور زنان هرات با برشمردن چالشها فراروی زنان تجارتپیشه در این ولایت میگوید که در جریان امسال 10 زن تجارتپیشه هرات با دنیای تجارت خداحافظی کرده و افغانستان را ترک کردهاند. عزیزه کریمی میگوید که بزرگترین چالشها در برابر فعالیت زنان تجارتپیشه، واردات کالاهای مشابهی است که آنها در داخل تولید میکنند. او عدم دسترسی زنان به بازار مناسب و قرضههای کوچک را از دیگر چالشهایی عنوان کرد که باعث زمینگیر شدن زنان در عرصه تجارت شده است. کریمی با این حال گفت که تلاشهایی به منظور برگزاری نمایشگاههایی در سطح داخلی و بینالمللی برای معرفی و فروش محصولات زنان تجارتپیشه هرات صورت گرفته است. او همچنان افزود که با دو بانک خصوصی مذاکراتی انجام شده تا برای زنان تجارتپیشه هرات قرضههای کوچک تأدیه کنند.
از جانب دیگر، مشاور بخش جندر اداره محلی هرات، میگوید که نقش زنان در عرصه تجارت در این ولایت بزرگ اقتصادی کمتر از یک درصد است. به عقیده وحیده عزیزی، علاوه بر سایر عوامل، نبود سرمایه کافی برای سرمایهگذاری و نبود بازار مناسب برای فعالیت زنان از مشکلاتی است که باعث دلسردی زنان هرات از اشتغال در بخش تجارت شده است. او با این حال تأکید داشت که اداره محلی هرات برای رونق تجارت زنان در این ولایت، به وزارت تجارت و صنایع پیشنهاد داده است تا یک شهرک تجارتی ویژه برای زنان تجارتپیشه هرات ایجاد کند. در حال حاضر تنها یک مرکز ویژه برای فروش صنایع دستی زنان با نام “مرکز تجارتی خدیجه کبرا” در هرات وجود دارد که گفته میشود به دلیل دورافتادگی رونق چندانی ندارد.
با این وصف، مشاور تجارتی ریاست جمهوری، میگوید که زنان در یک و نیم دهه گذشته صرفاً برای سرمایهگذاری تشویق شدهاند، ولی در این مدت هیچگاه برای آنها روشها و مهارتهای تجارتی آموزش داده نشده است. سیروس علاف به کلیدگروپ گفت که دولت فعلاً روی طرحی کار میکند که براساس آن مهارتهای تازه در بخش پروسس محصولات زراعتی و حیوانی و همچنان انجام تجارت در بازار رقابتی به زنان آموزش داده خواهد شد. او در عین حال تصریح کرد که گسترش فعالیت زنان در بخش تجارت مستلزم سرمایه هنگفت است که تنها از راه سرمایهگذاری مشترک آنها به دست میآید.
بیمیلی به سرمایهگذاری در فراه
مقام‌های محلی فراه میگویند که در کنار زنان، مردان نیز در این ولایت میلی به سرمایهگذاری ندارند. ناصر مهری، سخنگوی والی فراه، به کلیدگروپ گفت که عوامل این بیمیلی، ناامنی و نبود انرژی برق است. مهری همزنان تأکید کرد که آنها در تلاش اند با بهبود وضعیت امنیتی و تأمین انرژی برق، فرصتهای سرمایهگذاری و تجارت در این ولایت را بیشتر فراهم کنند.
با این وصف، سرپرست اداره امور زنان فراه، میگوید که آنها در جریان امسال یک مرکز ویژه برای فروش صنایع دستی زنان در این ولایت ایجاد کردهاند. کبرا اعظمی گفت که در این مرکز قرار است صنایع دستی زنان تولید و به فروش برسد. او نیز تأیید کرد که حضور زنان در بخش تجارت در فراه بسیار کمرنگ است. به گفته اعظمی، عمدهترین مشکل در این ولایت، ناامنی است.
تهدید زنان توسط مردان در بادغیس
رییس امور زنان بادغیس مدعی است که زنان تجارتپیشه در این ولایت از سوی رقبای مرد شان مورد تهدید قرار میگیرند. زرغونه شیرزاد به کلیدگروپ گفت که به همین دلیل تعداد زنان تجارتپیشه در بادغیس از پانزده نفر در سالهای گذشته به هشت نفر در سال جاری کاهش یافته است. او تصریح کرد که فعلاً تنها یک مرکز تجارتی برای زنان در بادعیس موجود است که این هشت زن در آن مصروف فعالیت اند. به گفته شیرزاد، این تعداد زنان با سرمایه بین 20 تا 500 هزار افغانی در این مرکز تجارتی وارد کار شدهاند.
رییس امور زنان بادغیس از سوی دیگر گفت که قرار است در آینده نزدیک یک فروشگاه بزرگ ویژه زنان در مرکز این ولایت ایجاد شود. به گفته او، این فروشگاه در سه طبقه و بیش از 45 باب دکان ساخته خواهد شد. شیرزاد میگوید که تأسیس فروشگاه مذکور برای رونق تجارت زنان و همچنان خودکفایی آنها از نگاه مالی اهمیت ویژه دارد.
با این حال، والی بادغیس، میگوید که امنیت فروشگاهها و مراکز تجارتی زنان در این ولایت پایدار است. عبدالملک اسحاقزی به کلیدگروپ گفت که بستهبندی میوههای خشک، تولید عسل و مربا، قالینبافی و دیگر صنایع دستی از کارهایی است که زنان در بادغیس به آنها مشغول اند. به گفته او، هم اکنون در کنار هشت زن تجارتپیشه، 70 زن دیگر نیز در این بخشها مصروف کار میباشند. اسحاقزی تأکید کرد که تلاش میشود، پس از این، تولیدات صنایع دستی زنان در این ولایت به ولایتهای هرات، کابل و بازارهای خارجی صادر شود.
سهم صفر زنان در بخش تجارت در غور
ولایت غور یکی از ولایتهای ناامن کشور است که سهم زنان در بخش تجارت در این ولایت، مطلقاً صفر است. رییس امور زنان غور میگوید که بازار و تجارت در این ولایت کاملاً در انحصار مردان است و زنان هیچ نقشی در این عرصه ندارند. معصومه انوری تصریح کرد که غیابت زنان در بخش تجارت در غور ناشی از سهلانگاری اداره محلی این ولایت است. او همچنان افزود که ریاست امور زنان غور به دلیل آن که صلاحیت لازم را ندارد، نمیتواند برنامهای را برای جذب زنان در بخش تجارت اعمال کند.
اما والی غور عوامل دیگری را برای عدم حضور زنان در بخش تجارت در این ولایت برمیشمارد. محمدناصر خاضع میگوید که زنان به دلیلی در بخش تجارت در غور غایب اند که آنها توان سرمایهگذاری را نداشته و نیز راههای مواصلاتی این ولایت بسیار دشوارگذر است. او تصریح کرد که به علت عدم سرمایهگذاری دولت در بخش معادن غور و نیز عدم تطبیق برنامههای زیربنایی در این ولایت، حتا مردان در بخش تجارت دستآورد خاصی نداشتهاند. خاضع، وضعیت اقتصادی مردم غور را وخیم توصیف کرد و افزود که در چنین حالتی امکان رشد فعالیتهای تجارتی در این ولایت متصور نیست.
وعده اتاق تجارت و صنایع
در حالی که زنان تجارتپیشه حوزه غرب از رکود فعالیت تجارتی شان شکایت دارند، اتاق تجارت و صنایع این حوزه وعده میدهد که آنها تلاش دارند تا وضعیت تجارت زنان را بهبود بخشد. اتاق تجارت و صنایع یک نهاد غیردولتی است که فعالیت تجارتی و سرمایهگذاری بخش خصوصی را مورد حمایت قرار میدهد. رییس دارالانشای اتاق تجارت و صنایع حوزه غرب میگوید که این اتاق به تازگی یک کمیته تخصصی و یک اتحادیه را برای زنان تجارتپیشه ایجاد کرده تا به مشکلات سرمایهگذاری و تجارت زنان رسیدگی کنند. احمدسعید عظیمیان به کلیدگروپ که آنها در نمایشگاههای تجارتی چندین غرفه را نیز به خاطر ایجاد سهولت در فروش تولیدات صنایع دستی زنان، به صورت رایگان، در اختیار زنان تجارتپیشه قرار دادهاند.
این در حالی است که زنان تجارتپیشه حوزه غرب از عدم حمایت دولت، واردات کالاهای مشابه و عدم آگاهی مردم از کیفیت کالاهایی که در داخل تولید میشود، نگران اند. آنها میگویند که این موارد باعث رکود در کسب و کار و تجارت آنها شده است. سویتا درانی، تاجر صنایع دستی و تولیدکننده انواع زیورهای نقرهیی، به کلیدگروپ که او از وضعیت بد بازار بسیار نگران است. به گفته وی، صنایع دستی زنان در داخل کشور بازار خوبی ندارد و تولیدات آنها چندان به فروش نمیرود.
لینا شفق، خانمی که هم اکنون کار تجارت را ترک کرده است، میگوید که باور نادرست مردانه پنداشته کار در بازار، زمینه را برای فعالیت زنان محدود کرده است و حتا تعدادی از زنان را مجبور کرده که از کار تجارت کنارگیری کنند.
زنان تجارتپیشه در حوزه غرب در حالی دست از تجارت برداشتهاند که نقش آنها در رشد اقتصاد خانوادهها و اقتصاد ملی مفید و مهم ارزیابی شده است. دولت تا هنوز قادر نشده سهم زنان در دنیای تجارت را پررنگ و زمینه فعالیت آنها در این بخش را آن گونه که نیاز است، تسهیل کند. به نظر میرسد که با گذشت هر سال توان و انگیزه زنان برای تجارت و سرمایهگذاری تحلیل رفته و آنها را به سمت خروج از بازار و تجارت به پیش میبرد؛ وضعیتی که مسلماً هم برای اقتصاد خانوادهها و هم اقتصاد ملی بسیار زیانبار به نظر میآید.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
