سالهاست که گفته می شود، پروژه انتقال گاز تاپی از ترکمنستان به پاکستان و هندوستان از طریق خاک افغانستان روی دست گرفته می شود، اما این کار تا هنوز هم جامعه عمل نپوشیده است. هرچند موافقتنامههایی در این زمینه به امضا رسیده است، اما هنوز روشن نیست که در چه ماهی از سال 2012 این پروژه وارد مرحله اجرایی خواهد شد.
گفتني است كه پایپ لاین گاز ترکمنستان به طول 1680 کیلومتر، از منطقه دولت آباد ترکمنستان آغاز می شود و پس از عبور از خاک افغانستان از طریق پاکستان به هند می رسد. براساس برآوردهای انجام شده، این پایپ لاین گاز ظرفیت انتقال بیش از 27 ملیارد مترمکعب گاز را دارد. تلاشها در زمینه تعیین مسیر عبور این پایپ لاین گاز از 15سال به این سو بین چهار کشور آغاز شد و سر انجام کارشناسان بين المللي اقتصادی به توافق دولت ها مسیر افغانستان را برای انتقال گاز ترکمنستان به هند انتخاب کردند.
كه پس از آن موافقت نامه برای عملی شدن این پروژه در سال 2010 بین مقامهای چهار کشور امضا شد و قرار است این پروژه تا سال 2014 به بهره برداری سپرده شود.
پیش از این گفته می شد که این پروژه در سال 2012 میلادی آغاز و در سال 2014 میلادی به بهرهبرداری می رسد، اما نوع حرکتی که در این راستا جریان دارد، این کار را با ابهامات جدی روبرو کرده است. با اینکه مقامات از امضای موافقت نامه در این زمینه اطمینان می دهند، اما از آنجاییکه کار عملی در این زمینه آغاز نگردیده است، در مورد بهره برداری از این پروژه در سال 2014 اطمینانی وجود ندارد.
حکومت افغانستان خبر داده است که در ماههای آینده وزرای معادن کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان و هندوستان در عشق آباد جلسه مشترکی را برگزار می کنند و در آن موافقتنامهء عملی شدن پروژه تاپی یا طرح تمدید پایپ لاین گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق افغانستان را به امضا می رسانند.
کارشناسان بر این باور اند که اجرایی شدن این طرح می تواند به ثبات افغانستان کمک کند، اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که برخی از همسایگان که از این طرح سود نمی برند، با مشكل تراشی می خواهند مانع آن شوند.
چندی پیش شماری از آگاهان سیاسی نیز در یک کنفرانس خبری در کابل ضمن تاکید بر این موضوع، ایران را متهم به سنگ اندازی در زمینه عبور پایپ لاین گاز ترکمنستان از خاک افغانستان به هند کردند. در این نشست خبری که با حضور شماری از اعضای مرکز مطالعات منطقهای و آکادمی علوم افغانستان برگزار شده بود، نگرانیها در زمینه عبور پایپ لاین گاز ترکمنستان به هند از خاک افغانستان، مورد بررسی قرار گرفت.
کارشناسان امور اقتصادی به این نظر اند که سود سرشار اقتصادی این پروژه باعث شده است که ایران همواره خواهان عبور این پایپ لاین از خاک کشورش باشد.
چندی پیش در یک نشستی که در کابل دایر شده بود، حمیدالله فاروقی؛ آگاه مسایل اقتصادی و استاد پوهنتون كابل گفته بود که ایران از عملی شدن این پروژه سخت ناراضی است و به همین دلیل تلاش می کند تا مانع تطبیق این برنامه شود.
با اين حال ديده مي شود که طولانی شدن زمان اجرای پروژه عبور پایپ لاین گاز ترکمنستان از خاک افغانستان موانعی را در برابر عملی شدن این پروژه ایجاد می کند.زيرا که کشمکشهای سیاسی قدرتهای منطقه، این پروژه را تحت تاثیر خود قرار داده است.
از سوي هم حضور ایران به عنوان قدرت جدید اقتصادی در منطقه، راههای عملی شدن انتقال گاز ترکمنستان را از خاک افغانستان به هندوستان، تنگتر کرده است.
از سوي هم ميتوان گفت که انتقال پایپ لاین گاز از خاک افغانستان به هند پیش از آنکه سود اقتصادی داشته باشد، منافع سیاسی نیز دارد. چنانچه با تکمیل شدن این پروژه می توان به پیشرفت و ثبات افغانستان از چشم انداز جدید نگاه کرد و از جانب هم با اجراي اين پروژه روابط کشور با منطقه گره خواهد خورد .
از سوی دیگر، شماری از کشورهایی که منافع اقتصادیشان در این پروژه تامین نمی شود، تلاش دارند تا مناطقی را که در مسیر عبور این پایپ لاین قرار دارند، همواره ناامن نگه دارند.
حالا به باور شماري زيادي از مردم نياز است تا حكومت افغانستان سياست هاي خويش را قويتر و مطابق روز عيار سازد زيرا كه سیاستهای گذشته اي ضعیف افغانستان باعث شده تا منافع کلان اقتصادی و ملی در معرض تهدید قرار بگیرد.
به باور آگاهان سياسي براي رسيدن به اين هدف نياز است كه افغانستان بازیگران ناآشنا و آنانكه فاقد درك و ديدگاه ملي اند را وارد بازی نکند در غير آن يك بار ديگر كشور در بازیهای کلان منطقهای و جهانی قرباني اين بازي ها خواهد شد.
این کارشناسان تاکید دارند که دولت باید با در نظر گرفتن معقولیت پروژه انتقال پایپ لاین گاز از خاک افغانستان، به کشورهای که می خواهند مانع اجرای آن شوند فرصت دخالت را ندهد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید