ایجاد یک ملیون شغل برای افراد بیکار و فایق آمدن به معضل بیکاری در کشور، از شعارهای اصلی رییس جمهور و رییس اجرایی در جریان مبارزات انتخاباتی شان بود؛ شعاریی که پس از حدود چهار سال نه تنها عملی نشده است بلکه رقم بیکاران در کشور نسبت به گذشته افزایش یافته است.
اکنون شماری از جوانان از افزایش نرخ بیکاری در کشور نگرانی دارند و این پرسش را مطرح میکنند که وعدههای اشتغالزایی رهبران حکومت وحدت ملی چه شد؟ آنها از عملی نکردن تعهدات حکومت در کاهش نرخ بیکاری سخت انتقاد میکنند. به باور جوانان، سران حکومت وحدت ملی نه تنها در پایین آوردن نرخ بیکاری ناکام بودهاند بلکه خودشان یکی از عوامل اصلی افزایش نرخ بیکاری در کشور میباشند.
محمدرضا جویا، یک تن از جوانان تحصیلکرده کشور زمان طولانی است که بیکار میباشد. وی حدود چهار سال قبل، سند فراغت خود را از رشته اقتصاد پوهنتون بلخ به دست آورده است. اما در این مدت چانس با وی یاری نکرده است تا در یکی از نهادهای دولتی و یا خصوصی بلخ شامل کار شود. سرانجام رضا با هزاران امید رخت سفر بسته و با این امید که شاید در یکی از نهادهای دولتی و یا خصوصی در مرکز کشور جذب شود، روانه کابل میشود.
این جوان تحصیلکرده که بیش از یک سال میشود در یکی از مسافرخانههای کوته سنگی بود و باش دارد در مصاحبه با کلید گفت که وی در مدت چهارده ماه گذشته در حدود 50 سی وی (خلص سوانح) را به نهادهای دولتی فرستاده است. جویا به عنوان مثال گفت: “من در این مدت، ده مرتبه در بخش پستهای قراردادی امتحان دادهام. یکبار در وزارت شهرسازی و مسکن برای شامل شدن در امتحان تحریری قبول شدم، ولی متأسفانه به دلیل اینکه در این وزارت واسطه نداشتم برای مصاحبه رو در رو دعوت نشدم.”
جویا همچنان کارکرد سران حکومت وحدت ملی در رابطه به محو فساد اداری را ناتوان خواند و افزود: “هرچند رییس جمهور در آغاز کارش به جوانان تعهد سپرده بود که فساد در استخدام افراد در ادارات دولتی را برمیچند، اما متأسفانه نتوانست این تعهد خود را عملی کند”
مجتبی حیدرزداه، یکی از جوانان تحصیلکرده در پایتخت، میگوید که حکومت وحدت ملی نه تنها در کاهش نرخ بلند بیکاری و محو فساد اداری و مبارزه با واسطهگرایی کار بنیادی نکرده بلکه با اجرای برنامههای سمبولیک خاک به چشم جوانان نیز زده است. وی در مصاحبه با کلید گفت: “یگانه امید جوانان تحصیلکرده کشور، استخدام افراد واجد شرایط برای 17 هزار بست خالی در نهادهای دولتی بود، اما دیده میشود که با استخدام این افراد، با توجه به نرخ بلند بیکاری، آب از آب تکان نخورده است.”
حیدرزاده از سران حکومت وحدت ملی و به خصوص از وزارت کار و امور اجتماعی میخواهد که راههای دیگری را برای کاهش نرخ بلند بیکاری در کشور روی دست بگیرند. از سویی هم، عینالدین بیک، یک تن از فعالان مدنی، به این باور است که تعهدشکنیهای حکومت باعث ناامیدی مردم شده است. به باور وی، حکومت وحدت ملی و سازمان ملل در چهار سال گذشته در قسمت کاهش بیکاری کدام برنامه مؤثری را نداشته اند. بیک افزود: “تمام پولهایی که از سوی سازمان ملل و کشورهای کمککننده به افغانستان میرسد، در جیب سران حکومت ریخته میشود. از سوی دیگر، افراد بلندپایه دولتی که قدرت را در انحصار خود دارند، این پولها را غرض انجام کمپاینهای انتخاباتی خود مصرف خواهند کرد.”
این فعال مدنی هشدار میدهد که اگر وضعیت به همین شکل ادامه پیدا کند، ممکن است گروههای مخالف دولت از افراد بیکار سوء استفاده کرده و حتا آنها را به فعالیتهای ضد حکومتی تشویق کنند.
براساس آمار اداره احصائیه مرکزی، نرخ بیکاری در جریان حدود چهار سال گذشته از عمر حکومت وحدت ملی، افزایش یافته است. حسیبالله موحد، معین مسلکی اداره احصائیه مرکزی، میگوید که هم اکنون حدود 24 درصد از نیروی کار افغانستان عملاً بیکار هستند. این آمار که در سال 1391 به 22 درصد میرسید، نشان دهنده رشد دو درصدی نرخ بیکاری در کشور است.
اداره احصائیه مرکزی میگوید که نرخ بیکاری نظر به فصلهای سال نیز دچار تغییر میباشد. در خزان و تابستان رقم بیکاران کاهش مییابد و اما در فصل زمستان، گراف افراد بیکار بالا میرود.
اما عبدالفتاح عشرت احمدزی، سخنگوی وزارت کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولان، معتقد است که در حال حاضر تقاضا برای جذب افراد در بازار کار موجود است ولی افراد جویای کار شرایط لازم را ندارند. عدم بلدیت با شرایط کاری، ندانستن لسانهای خارجی و همچنان نداشتن تجربه کاری از دلایلی است که به گفته احمدزی، باعث شده است تا شماری از فارغان پوهنتونها از راه یافتن به بازار کار باز بمانند. وی افزود که ضعف کارگران داخلی باعث شده است تا کارگران خارجی زیادی در بازار کار افغانستان جذب شوند.
در کنار این موضوع، یکی دیگر از دلایل افزایش نرخ بیکاری، مسدود شدن شمار زیادی از مؤسسات خارجی در کشور است. آن گونه که تحلیلگران میگویند، بازار کار افغانستان بیشتر یک بازار تزریقی و موقت بود که با آمدن خارجیها رقم بزرگی از افراد را جذب کرد و پس از رفتن آنها این افراد نیز بیکار شدند.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید