هندوستـان یکــی از دوستــان دیــرینــه افغـانستان در منطقــه اســت. ایــن کشـور از سرمایهگذاری در بخشهای زیربنایی و فرهنگی گرفته تا بخشهای سیاسی و نظامی به افغانستان کمک کرده است. مهمترین کمک هند در بخش زیربنایی و انرژی در افغانستان، اعمار بند سلما در هرات است. ساختمان جدید پارلمان افغانستان نیز به کمک مالی همین کشور ساخته شده است. مقامهای افغان مقدار کمکهای مالی هند به افغانستان از سال 1380 به بعد را بیش از دو میلیارد دالر اعلام کردهاند. این کمکها در بخشهای مختلف انجام شده است.
هند اما تنها در بخش اقتصادی و زیربنایی به افغانستان کمک مالی و تخنیکی نکرده است، بلکه در بخشهای فرهنگی و صحی نیز افغانستان را کمک کرده است. هم اکنون صدها محصل افغان در رشتههای مختلف در پوهنتونهای هند آموزش میبینند. در بخش صحت نیز هند از جمله کمککنندههای بزرگ افغانستان به حساب میآید. شفاخانه اندرا گاندی در منطقه وزیر اکبرخان کابل از شفاخانههای بزرگ این شهر است که به کمک مالی و تخنیکی هند اعمار شده است. این شفاخانه در بخش تداوی اطفال فعالیت دارد.
ســیاست و امنیــت از مهــمتــرین و جنجالیترین حوزههایی است که هند علاقمنــد کمـک در این حوزهها به افغـانســتان اســت. ایــن دو کشور چند سال پیش برای همکاری در این حوزهها توافقنامه استراتیژیک نیز با یکدیگر امضا کردند. هند فعلاً میزبان دهها سرباز افغان است که به هدف آموزش به این کشور اعزام شدهاند. این کشور چند سال پیش چهار فروند هلیکوپتر نظامی نیز به افغانستان کمک کرد که از آنها در جنگ هلمند استفاده میشود. دهلی نو همچنان گفته است که طیارات فرسوده افغانستان را نیز ترمیم خواهد کرد.
به همین شکل، هند همواره حامی سیاسی دولت افغانستان بوده است. این کشور از مواضع افغانستان در سازمان ملل متحد، سازمان همکاریهای اقتصادی ایکو و سازمان شانگهای همواره حمایت و پشتیبانی کرده است ( افغانستان و هند هنوز عضو ناظر شانگهای هستند). در سطح داخلی نیز هند از حامیان پروسه صلح افغانستان است؛ پروسهای که سالها پیش شروع و تا هنوز به نتیجه نرسیده است. دهلی نو در بیش از یک و نیم دهه گذشته همواره تلاش کرده است جنگ در افغانستان خاتمه بیابد و یک دولت مقتدر مرکزی در آن تشکیل شود. از همین رو پیوسته در بخشهای سیاسی و نظامی با افغانستان همکاری کرده و تلاش دارد به این هدف نایل شود.
اما کمکهای هند در بخشهای نظامی و سیاسی به افغانستان، خالی از جنجال نبوده است. این کمکها همواره با واکنشهای منفی پاکستان، همسایه جنوبی افغانستان، مواجه شده است. پاکستان با هند رابطه خصمانه دارد و سالهاست که با یکدیگر مناقشات مرزی دارند. به همین دلیل اسلامآباد علاقمند توسعه روابط دهلی نو با کابل نیست. چنانچه به تازگی صدراعظم پاکستان در نشست شورای روابط خارجی امریکا به صراحت اعلام کرد که هند نباید هیچ نقش سیاسی و نظامی در افغانستان ایفا کند؛ زیرا به عقیده او، کمکهای هند در این دو بخش هیچ سودی برای بهبود اوضاع در افغانستان ندارد.
اسلامآباد در حالی مخالف نقشآفرینی هند در بخشهای سیاسی و نظامی در افغانستان است که رییس جمهور امریکا خواهان افزایش نقش این کشور در این دو بخش است. دونالد ترامپ هنگام اعلام استراتیژی تازه امریکا در افغانستان از هند خواست که نقشهای بیشتری در افغانستان به عهده بگیرد؛ خواستی که از دید مقامهای سیاسی و نظامی پاکستان در صورت تحقق به ضرر اسلامآباد تمام خواهد شد. پاکستان تصور میکند که کمکهای سیاسی و نظامی هند به افغانستان سبب رشد و تقویت همسایه شمالیاش خواهد شد. این کشور به صلاح نمیبیند که افغانستان به ثبات دایمی برسد و این ثبات بستر فعالیتهای بیشتری برای رقیباش فراهم کند. به باور پاکستانیها، نفوذ هند در افغانستان به معنای شروع بیثباتی در پاکستان است. به همین دلیل همواره مخالف نقش و نفوذ دهلی نو در افغانستان بوده و بارها خواستار برچیدن قنسولگریهای هند در این کشور شده است.
افغانستان اما بارها به دلیل نقشآفرین هند در این کشور از سوی پاکستان آسیب دیده است. حتا بعضیها جنگ جاری در این کشور را جنگ میان هند و پاکستان عنوان کردهاند. اسلامآباد با حمایت از گروههای تروریستی به افغانستان اجازه نداده است سر پا بایستد. در مقابل، هند تلاش کرده است با کمک به دولت افغانستان آن را از شر تروریزم نجات دهد. این تقابل و اختلاف منافع کماکان جریان دارد و تصور نمیشود به این زودی خاتمه یابد. با این وصف، افغانها، نقش هند در افغانستان را سازنده میدانند و از همین رو خواهان افزایش نقش این کشور هستند. آنها در عین حال از دولت انتظار دارند که تصویر ناراستی که پاکستان از نقش هند در افغانستان دارد را اصلاح کند و باید به پاکستان اطمینان دهد که توسعه روابطش با هند به معنای تخریب این کشور نیست. بنابراین، توسعه روابط افغانستان و هند از نگاه سیاسی و نظامی یک مطالبه ارزشمند است و نگرانی پاکستان در این باره کاملاً بیهوده است.