نشست چهارجانبه با حضور نمایندگان افغانستان، پاکستان، چین و آمریکا در اسلام‌آباد به هدف دستیابی به نقشه راهی برای تحقق صلح در افغانستان خاتمه یافت. این گردهمایی مهم صلح روز دوشنبه (21 جدی) کار خود را در اسلام‌آباد آغاز کرد. اشتراك كنندگان يك اعلامیه مشترک صادر كردند. هم چنان توافق شد تا نشست بعدی به تاریخ ۲۸ جدی (فردا) در کابل برگزار گردد.
دراین بیانیه آمده است که شرکت کنندگان به برگزاری نشستهای منظم با هدف دستیبابی به روند صلح و آشتی در افغانستان ادامه میدهند. در این نشست حکمت خلیل کرزی، معين سیاسی وزارت امور خارجه افغانستان، عزاز احمد چوهدری، نماینده وزارت خارجه پاکستان، ریچارد اولسن، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا برای افغانستان و پاکستان و دینگ شیجون، نماینده چین در امور افغانستان حضور داشتند.
نمایندگان این چهار کشور بر اهمیت خاتمه بخشیدن به جنگ در افغانستان که منجر به ادامه خشونتهای بیهوده در افغانستان و همچنان تشدید ناامنی در سراسر منطقه میشود تاکید كردند. آن‌ها اعلام کردند كه باید گفتگوهای مستقیم صلح میان نمایندگان حکومت افغانستان و طالبان صورت بگیرد.
پیشنهادات و پیششرطها
حکومت پاکستان طرح هرگونه پیششرط را در این مذاکرات رد نموده و از پیشنهاداتی نیز سخن به میان آورده است. سرتاج عزیز، مشاور سياست خارجي صدراعظم پاکستان گفت كه اسلام‌آباد خواهان مذاکره برای صلح است. وي افزود كه هیچ پیششرطی برای مذاکرات صلح ارائه نمی‌شود. وی همچنین برای کمک به روند مذاکرات صلح افغانستان، چهار راه را پیشنهاد کرد:
1 – فراهم کردن شرایطی برای متقاعد کردن طالبان به اجتناب از انجام حملات خشونت‌بار و ترغیب آن‌ها به آمدن به پای میز مذاکره؛
2 – اقدامات بعدی برای هموار کردن راه مذاکره با طالبان در پیش گرفته شود؛
3 – طرفین اقدامات اعتمادساز در جهت تشویق طالبان به آمدن به میز مذاکره در پیش گیرند؛
4 – یک نقشه راه واقع‌بینانه و منعطف تدوین شود تا به طور گسترده‌ای تمام مراحل و فازهای مذاکرات را نشان دهد.
نماینده چین مسایلی را از قبیل همه شمول بودن این روند مطرح کرد. «لی ژوانگ» یکی از نمایندگان چین اعلام کرد: « ما باید روند مذاکرات صلح افغانستان را در مری اسلام‌آباد از سر بگیریم و طالبان را هرچه سریع‌تر به دور میز مذاکرات بکشانیم.»
وی گفت که یکی از مشکلات روند صلح افغانستان، وجود یک مسیر با راه‌های فرعی متعدد است. این نماینده چینی اظهار داشت که باید در اين نوع جلسات تمام احزاب و جناحهای مرتبط با روند صلح حضور یابند؛ حتی کسانی که در مورد این روند ملاحظاتی نیز دارند. وي همچنان بر ايجاد اجماع کامل درمورد تاكيد كرد.
وی افزود که یکی دیگر از مشکلات پیش روی این روند این است که هر جناح سیاسی تلاش می‌کند سهم بیشتری در آن داشته باشد.
وزارت خارجه افغانستان نيز بر نظر (همه جانبه بودن پروسه) تأکید كرده است. با آغاز گفتگوهای صلح، طالبانی که به روند صلح نپیوندند و جنگ را ادامه دهند، با فشار مضاعف نظامی مواجه خواهند شد.
استقبال عمومی از نشست صلح
مردم از نشست چهارجانبه در اسلام‌آباد استقبال نمودند. آنان خواهان تداوم این نشست و بحث روی چگونگی رسیدن به صلح در کشورشدند. خیرالله صادق، توليد كننده لباس‌هاي زنانه در شهرکابل از کارکرد خود در طی یک ماه اخیر خرسند نیست. وي کسادی بازار را نتیجه روشن و مستقیم افزایش خشونتها میداند. به گفته وی « با شدت گرفتن جنگ و خشونت در کشور، کار و زندگی مردم دشوار شده و بازار خریدوفروش نیز از رونق میافتد. لذا ما می‌خواهیم که دو کشور افغانستان و پاکستان با وساطت آمریکا و چین به توافقات بهتر و بیشتری در راستای صلح افغانستان دست یافته و به هر نحوی که شده است، مخالفان مسلح را وادار سازند از جنگ دست برداشته و به آشتی تن در دهند؛ زیرا نفع همگانی در آرامش عمومی نهفته است.»
بخشی از جریانهای وابسته به مخالفان مسلح و گروه طالبان نیز پیش از این از روند گفتگوهای چهارجانبه پشتیبانی نموده و به صورت ضمنی چراغ سبزی به این نشست نشان دادند.
شورای حراست، اپوزیسیون سیاسی كنوني دولت، به صورت ضمنی و مشروط از این روند استقبال کرده است. اين نهادي متشكل از مجاهدین سابق میگوید از مذاکرات صلح دولت و طالبان به شرط تامین منافع ملی کشور اعلام حمایت می‌کند.
مسعود ترشتوال، سخنگوی شورای حراست و ثبات افغانستان میگوید که این شورا در صورت تامین منافع ملی کشور از روند مذاکرات صلح طالبان و دولت حمایت می‌کند. وی تاکید کرد که « مذاکرات صلح باید برای مردم افغانستان شفاف باشد و با رعایت قانون اساسی هیأت مذاکره کننده در این زمینه تعیین شود.»
درهمین حال، برخی از اعضای ولسی جرگه پروسه صلح را یک پروسه ملی عنوان کرده تأکید دارند که باید نمایندگان شورای ملی نیز در این پروسه اشتراک داشته باشند. عبیدالله بارکزی یکی از اعضای این جرگه میگوید: « این یک پروسه ملی است و باید با خانه ملت شریک ساخته شود. به نمایندگان ولسی جرگه در این گفتگوها سهم داده شود و دو خواهر و دو برادر با آن‌ها باشند که به کدام شیوه این گفتگوها به پیش میرود. باید نمایندگان مردم در آن وجود داشته باشند که فردا صداها بلند نشود که این را میپذیریم و آن را نه.»
از سویی، برخی از اعضای ولسی جرگه میگویند که حکومت باید در کنار گفتگوهای صلح، روی یک استراتیژی امنیتی نیز کار کند تا در صورت نپیوستن مخالفان مسلح به پروسه صلح، برای جنگ با آن‌ها آمادگی کامل داشته باشد.
عبدالقیوم سجادی، یک عضو دیگر این جرگه میگوید: « من به حکومت وحدت ملی و سایر کسانی که دلخوش هستند، هشدار میدهم که وضعیت افغانستان در حالتی است که جنگ و صلح دو روی یک سکه است. ما نباید فراموش کنیم که این گفتگوهای صلح ما را از توجه به اتخاذ آمادگیهایی که ممکن است دشمن در زمستان برای راهاندازی یک حمله گسترده در بهار روی دست بگیرد، غافل سازد.»
اما تعداد دیگری، ضمن استقبال از این روند، برخی را به سنگاندازی فراروی گفتگوهای صلح متهم ساخته و میگویند: « لطفاً سنگاندازی نکنید.» غلامحسین ناصری، نماینده مردم میدان وردک در ولسی جرگه، در این زمینه اظهار داشت: « در حالی که نشست چهارجانبه افغانستان، پاکستان، آمریکا و چین در حال برگزاری است، حامدکرزی با طرح موضوع اختلافی خط دیورند سعی در ناکامی این مذاکرات دارد.» وی افزود: « صلح نیاز اساسی افغانستان است و حامدکرزی چرا در حکومت 13 ساله خود مسأله دیورند را حل نکرد؟»
معامله حقوق زنان ممنوع
قرار نشست دوم اين نشست فردا در کابل برگزار شود. از طرفي فعالان جامعه مدنی و نهادهای پشتیبان حقوق بشر نیز هفته گذشته در نشستی در کابل تأکید کردند که سهم زنان و دستآوردهای اخیر آن‌ها نباید در این گفتگوها نادیده گرفته شود.
در این نشست نمایندگان ۱۱ نهاد مدنی و شبکههای حقوق بشری فرصت پیش آمده‌اي گفتگوهای صلح را ستودنی دانسته و از شریک ساختن پیشنهادات مردم و نهادهای مدنی در بخش صلح به حکومت سخن گفتند.
محمدفهیم حکیم، عضو گروه گرداننده گفتگوهای مردم در بخش صلح، تصریح کرد: « قبلاً ما یک نقشه ۱۰ مادهای صلح را به حکومت پیشکش کردیم و به تعقیب آن ۳۴ فقره پیشنهادات خود را در بخش صلح به حکومت دادیم. همچنان ما پیشنهادات ولایتی درباره صلح را هم آماده کردیم و به مقامات حکومت دادهایم. حالا یک فرصت مناسب پیدا شده که باید از آن استفاده خوب کنیم.»
غلام علی بریال، عضو گروه گرداننده گفتگوهای مردم در بخش صلح در اين ارتباط گفت: « صلح یک نیاز است و ما، به شمول دهها نهاد مدنی دیگر می‌خواهیم که این پروسه به خوبی به پیش برود تا شاهد مشکلات دیگري در این پروسه نباشیم.»
گل‌غتی صاحبیان، عضو گروه گرداننده گفتگوهای مردم در بخش صلح در این باره افزود: « چون زنان یک قشر مهم جامعه هستند، ما از حکومت می‌خواهیم که دستآوردهای یک دهه گذشته را در نظر داشته باشد و زنان فعال را در این روند سهیم بسازد.»
سونیا اسلمی، عضو دیگر این گروه ادامه داد: « زنان کشور ما می‌خواهند که سهم شان در این روند داده شود و ما تلاش می‌کنیم که با همه توان از گفتگوهای صلح پشتیبانی کنیم.»
ریاستجمهوری در پاسخ به این نگرانیها، از عدم هرگونه معامله بر سر حقوق بشر و حقوق زنان در روند صلح اطمینان داده است. محمداشرف غنی، رییسجمهور گفت که مردم خواستار صلح پایدار، باعزت و قانونی استند. در این روند استقلال، قانون اساسی و حقوق زنان به هیچ صورت قابل معامله نیست. اشرفغنی این سخنان را یک روز پیش از آغاز نشست چهارجانبه صلح، در ولایت ننگرهار ابراز کرده بود.
مجموع این رخدادها زمانی نتایج دلخوش کننده یا پیامد منفی را خواهد داشت که در عمل دیده شود چه اتفاقاتی افتاده و آیا صلح و آشتی در کشور با پیوستن تعدادی از مخالفان مسلح به این روند محقق خواهد شد یا بار دیگر این مذاکرات بینتیجه مانده و دستآوردی برای افغانستان نخواهد داشت.
