مالیه دهندگان میگویند که اگر به آنها اطمینان داده شود که پولهای شان به یغما نمیرود از دادن مالیه سر باز نخواهند زد. طبق گفتههای سخنرانان در یک رشته از مناظرههای “آی دبلیو پی آر”، روند مالیاتی حکومت نیاز به نظارت و شفافیت قوی دارد.
مناظرههایی که در ولایات کندهار، وردک، لوگر و زابل راهاندازی شده بود، روی اینکه چگونه اجتناب از پرداخت مالیه، درآمدهای حکومت را به رکود مواجه میسازد، بحثهای همه جانبه صورت گرفت. بشیراحمد صالح، معاون انجمن مطبوعاتی ولایت کندهار، مشکلات را به گونه ساده آن بیان کرد و گفت: “از اینکه مردم نمیدانند که دولت با پولهای جمعآوری شده چه میکند، از پرداخت مالیه امتناع میورزند.”
صالح ادعا کرد که در نهاد مالیاتی ولایت کندهار فساد گسترده موجود است. او گفت: “یک کارمند مالیاتی به دکاندار میگوید که شما برای من 2000 افغانی پرداخت کنید، من پول مالیه شما را که مبلغ 10000 افغانی است به 4000 کاهش میدهم و شاید که هیچ مالیه از شما تقاضا نکنم، با وجود چنین فساد گسترده چگونه ممکن است که حکومت به سوی خودکفایی برود؟!”
عبدالصمد، معاون ریاست مالیه ولایت کندهار، گفت که اتهامات وارده مبنی بر موجودیت فساد در این ریاست نادرست است. در حقیقت خدمات مالیاتی به اساس سیستم قدیمی پیش برده میشود که نیاز به تجدید شدن دارد. او گفت: “بسیاری از مردم سالها است که از پرداخت مالیه اجتناب میورزند و حتی بعضاً ماموران جمعآوری مالیات را تهدید هم کردهاند.”
قدیمی بودن سیستم جمعآوری مالیات از مشکلات جدی دولت و مالیه دهندگان است. سرینا فیضی، عضو شورای ولایتی کندهار گفت که سیستم فعلی در حقیقت دعوت کردن فساد به گونه واضیح است. عبدالصمد پذیرفت که این سیستم به دلیل سوء استفادهها آسیبپذیر بوده است، اما گفت که این کار حکومت است که پروسیجرهای جدیدی را ارائه کند.
او همچنان خاطرنشان کرد که وزارت مالیه رقم بلندتری را برای ریاست مالیه ولایتی هدف تعیین کرده است و این کار در آینده بالای مالیه دهندگان فشار وارد خواهد کرد. عبدالصمد گفت که هدف ولایت کندهار سال قبل که در اخیر ماه مارچ خاتمه مییابد، بیشتر از یک ملیارد افغانی بوده است در حالی که این ریاست در پایان سال جاری باید 979 ملیون دیگر نیز جمعآوری کند.
سخنرانان در مناظره ولایت میدان وردک گفتند که نیاز است مردم درمورد پرداخت مالیه آموزش ببینند. وحیدالله اکبرزوی، عضو شورای ولایتی میدان وردک، گفت که همکارانش باید برای تشویق مردم در پرداخت مالیه نقش عمده بازی کنند.
نجیبالله فکرمند، فعال جامعه مدنی در این ولایت، اضافه کرد: “قوانین مالیاتی کشور درست است و مردم باید این روند را حمایت کنند و مالیات شان را به گونه شفاف پرداخت کنند.”
مولوی توسلی، عضو شورای علمای ولایت میدان وردک، گفت بر همگان لازم است به تناسب ثروت شان مالیه بپردازند. او افزود: “افغانستان یک کشور فقیر است، اما بدبختانه مردم مالیه و یا زکات (عشر دینی برای اهداف خیر) شان را پرداخت نمیکنند، اگر هر شهروند مالیه شان را پرداخت کند مصارف یک ساله حکومت تأمین میشود.”
محمد اورنگ مختار، رییس اطلاعات و فرهنگ این ولایت، گفت که رسانهها با برجسته کردن اهمیت مالیهدهی میتوانند با این روند کمک کنند. او اضافه کرد که اگر مردم بفهمند که پول شان در خدمات عامه به مصرف میرسد بیشتر همکاری خواهند کرد.
با این حال، سید شفیقالله، رییس مالیه ولایت میدان وردک، تأکید کرد که روند جمعآوری مالیه همواره شفاف بوده و تمامی درآمدها به یک حساب بانکی مخصوص واریز میشود.
در مناظره دیگری که در ولسوالی خوشی ولایت لوگر راهاندازی شده بود، اشتراک کنندگان گفتند که گزارش دادن اینکه پولهای جمعآوری شده از درک مالیه به کجا میرود، مسوولیت حکومت است. محمد ظاهر، رییس مالیه ولسوالی خوشی، ادعا کرد که این اداره مسوول است تا مالیات را به گونه دقیق جمعآوری کند.
شفیعالله افغانزی، فعال جامعه مدنی در این مناظره گفت که اگر مردم مطمئن شوند که مالیات شان توسط مسوولان فاسد به یغما نمیرود با رضایت کامل مالیات شان را پرداخت خواهند کرد.
ارقامی که توسط صندوق وجهی بینالمللی ارائه شده، نشان میدهد که حکومت افغانستان در جریان سال مالی گذشته، 300 ملیارد افغانی را به مصرف رسانده است. گفته شده که از این میان 100 ملیارد افغانی آن از منابع داخلی تأمین شده و 78 ملیون آن پول مالیات بوده است.
از سوی دیگر، محمدعمر خان عمری، عضو شورای ولایتی زابل، بالای افزایش درآمدهای داخلی تأکید کرد. او گفت: “حکومت با جمعآوری درآمدها میتواند خود را از اتکا به جامعه جهانی رهایی بخشد.”
محمد ابراهیم عبرت، در حالی که بر ترویج فرهنگ مالیهدهی در میان مردم تأکید کرد، افزود که نیاز است تا دولت از حیف و میل نشدن پولهای مالیه دهندگان به مردم اطمینان دهد.
محمد شیرزاد، رییس مالیه ولایت زابل، پذیرفت که بعضی مشکلات در جمعآوری و مصرف مالیات در این ولایت وجود دارد. به گفته او، ریاست مالیه زابل تنها قادر به جمعآوری مالیه از کارمندان حکومتی، بعضی دکانداران، شرکتهای ساختمانی و لوژیستیکی است.