مقامها در وزارت مالیه و مسوولان تالارهای عروسی هر دو توافق نظر دارند که در روند جمعآوری مالیه از عواید تالارهای عــروســی شفـافیـت وجود ندارد. اما مقامها در وزارت مالیــه مــیگویند با درک این موضوع اکنون در صدد جـلــوگیری از فساد موجود در این روند برآمدهاند.
وزارت مالیه بر اساس «قانون مالیات بر عایدات» و همچنان «قانون اداره امور مالیاتی» به صورت سالانه و ربعوار از تالارهای عروسی دو نوع مالیه جمعآوری میکند. مسوولان تالارهای عروسی مکلف هستند در پایان سال مالی از مجموع عواید خالص یا مفاد خود 20 درصد آن را به دولت بپردازند. در کنار این، باید بر اساس قانون، 5 درصد از مجموع در آمد هر محفل خود را به حساب دولت بریزند؛ نکتهای که به گفته مقامهای وزارت مالیه و مسوولان تالارهای عروسی سبب بروز فساد شده است.
مقامهای وزارت مالیه هرچند میگویند با روی دست گرفتن اصلاحات رقم مالیات جمع شده در دو ربع سال جاری برابر است با مجموع مالیات جمع شده در سال گذشته، اما با وجود این به نظر میرسد فساد در این زمینه کماکان موجود است.
از سویی هم، مسوولان سالونهای بزرگ عروسی میگویند در هر ربع سال (سه ماه) مبلغ یک و نیم ملیون افغانی را به دولت مالیه پرداختهاند. اما نظر به یافتههای کلیدگروپ، این مقدار مالیه اندک به نظر میرسد. این مسوولان هرچند از کاهش در شمار محافل و تعداد مهمانان شان سخن میگویند اما با وجود آن میافزایند که هنوزهم شبانه بالاتر از یک هزار مهمان را پذیرایی میکنند.
حالا اگر حد متوسط تعداد مهمانان سالونهای بزرگ را روزانه یک هزار نفر در نظر بگیریم، تعداد مهمانان این هوتلها در جریان یک ماه به 30 هزار مهمان میرسد. بر اساس یافتههای کلیدگروپ، حداقل قیمت مینوی غذایی تالارهای بزرگ عروسی واقع در سرک میدان هوایی 560 افغانی است و بالاترین آن تا مــرز 1250 افغـانی نیز میرسد. با توجه به این رقم، قیمت هر مینو را اگر 500 افغانی در نظر بگیریم، یک تالار عروسی به صورت ماهانه 15 ملیون افغانی درآمد حاصل میکند.
حالا بر اساس قانون مالیات، 5 درصد از این پول باید به وزارت مالیه پرداخته شود که به این ترتیب سهم وزارت مالیه از این پول در هر ماه 750 هزار افغانی میشود، که در یک ربع این مبلغ به 2 ملیــون و 250 هــزار افغـانـی میرسد. اما تعدادی از مسوولان این سالونها به کـلیدگروپ گفتهاند از درک مالیه 5 درصدی در هر ربع، 1 ملیون و 500 هزار افغانی به دولت پرداختهاند؛ در حالی که به اساس محاسبه فوق که هم از نگاه تعداد مهمان و هم از نگاه قیمت مینوی غذایی در پایینترین حد محاسبه شده است، در هر ربع سال 750 هزار افغانی از آدرس هر سالون بزرگ عروسی به خزانه دولت کمتر پرداخت شده است.
اگر تعداد سالونهای بزرگ عروسی در شهر کابل را 10 باب فرض کنیم، به این ترتیب در هر ربع سال 7 ملیون و 500 هزار افـغانــی بــه جــای این که به حساب دولت بــریــزد، ایــن پــول در تبانی با مامــوران وزارت مالیــه، بــه جـیــبهــای شخـصی می ریزد. به همین دلیل است که ماموران وزارت مالیه یا تعداد مهمانان هوتل را در یادداشت شان کم ذکر میکنند و یا هم قیمت مینوی غذایی را پایین مینویسند.
این یک نـگاه خــوشبیـنـانه بــه تعــداد مهـمـانان و شمار محافل سالونهای بـزرگ عــروسی در شهر کابل است، در حالی که بسیاری از این سالونها بالاتر از چهار سالون بـزرگ پذیرایی دارند که هر یک گنجایش بالاتر از 1000 مهمان را به صورت همزمان دارد.
87 سالون عروسی در کابل
مقامهای وزارت مالیه میگویند به صورت مجموعی 87 سالون عروسی نزد این وزارت ثبت میباشد. آمنه احمدی، رییس مالیه دهندگان متوسط وزارت مالیه، میگوید بر اساس قانون، تالارهای عروسی مکلف هستند در اخیر سال مالی همه عواید خود را بر اساس یک اظهارنامه به اداره مالیات ارایه کنند. رییس مالیه دهندگان متوسط میگوید مطابق به قانون مالیات بر عایدات، مسوولان تالارهای عروسی مکلف هستند که 20 درصد از عایدات خالص خود را به عنوان مالیه به دولت بپردازند. او میگوید که تالارهای عروسی مربوط به دسته «مالیات انتفاعی» میشود و این مراکز نظر به قانون مالیات شان را بر همین اساس میپردازند.
با این وجود، خانم احمدی میگوید که مسوولان سالونهای عروسی، عواید خود را به شکل درست آن بیان نمیکنند و به همین دلیل این ریاست با فرستادن هیأت به شکل شبانه جزئیات محافل سالونهای عروسی را بررسی میکند. به گفته وی، این هیأت به سه گروپ تقسیم شده و از تعداد مهمانان و مینوی غذایی تالارهای عروسی نظارت میکنند. رییس مالیه دهندگان متوسط افزود آنان متوجه شدهاند که مسوول تالار عروسی در هماهنگی با شخص مهماندار تعداد مهمانان را کمتر و مینوی غذا را با قیمت پایینتر گزارش میدهد. او میگوید که تعداد سالونهای عروسی بیشتر است و این ریاست نمیتواند در هر سالون یک کارمند خود را بفرستد و به همین دلیل شفافیت در این مورد زیر سوال میرود.
مالیه به جیب افراد
اما مسوولان سالونهای عروسی در پاسخ به این انتقادات میگویند که ماموران وزارت مالیه خود در گسترش فساد موجود سهیم هستند. مسوولان هوتلها با آن که موجودیت فساد در اداره تحت مدیریت شان را رد میکنند اما میگویند که کارمندان وزارت مالیه، خود این روند را غیرشفاف میسازند. امانالله طهماس، مدیر «تالار عروسی استقلال»، با آن که داد و ستد میان کارمندان وزارت مالیه و این هوتل را رد کرد، اما توضیح داد او با آن که به چنین موردی برخورده است ولی حاضر به پرداخت این پول نشده است. او گفت که ممکن چنین چیزی در تالارهای عروسی دیگر وجود داشته باشد. محمدافضل اکبر، مسوول تالار عروسی ممتاز محل، میگوید در گذشته جمعآوری مالیه از هوتلها دارای مشکلاتی بود اما به گفته وی، هیأت اعزامی ریاست مالیه دهندگان متوسط به هوتلها، در حال حاضر با جدیت بیشتر عمل میکند. با این همه او گفت که حلال و حرام را میداند و حاضر نیست که با دادن رشوه به ماموران ثبت جزئیات محافل، درآمد خود را با شائبه فساد روبهرو کند. مسوول تالار عروسی ممتاز محل میگوید در هر ربع سال جاری از آدرس این هوتل، حدود 1.5 ملیون افغانی به دولت مالیه پرداخته است. نورالدین جامی، مدیر تالار عروسی شهــرنـو، با آن که تأیید کرد شفافـیت در رونــد ثبــت دقیق عواید یک هوتل وجود ندارد اما گفت که تــالار عـروسی شهرنو چنین کاری نمیکند. او در مورد وجود فساد میان کارمندان وزارت مالیه و هوتلداران با احتیاط بیشتر برخورد کرد و چنین چیزی را تأیید نکرد.
اما سیداکرام افضلی، رییــس اجــرایــی دیــدبــان شفافیت افغانستان، مـیگوید که شفافیت در روند جمعآوری مالیه از تالارهــای عــروسـی وجود ندارد. رییس اجرایی دیدبان شفافیت افغانستان افزود با آن که گزارشهایی در مورد فساد ماموران وزارت مالیه در هنگام ثبت جزئیات محافل در تالارهای عروسی موجود است، اما هیچ یک از این ماموران به لوی څارنوالی معرفی نشده است.
او میگوید که سیستم جمعآوری مالیه در افغانستان با مشکل جدی مواجه است و ماموران وزارت مالیه در تالارهای عروسی در تبانی با مسوولان هوتلها، پولهایی را که باید به خزانه دولت بریزند، به جیبهای شخصی شان میریزند. به گفته رییس اجرایی دیدبان شفافیت، کار مسوولان تفتیش وزارت مالیه در مورد فساد موجود در این روند نیز نتیجه مثبتی در پی نداشته است.
با همه اینها، مسوولان هوتلها میگویند که کاروبار شان نسبت به چند سال گذشته، با کساد روبهرو شده است. مدیر تالار عروسی استقلال میگوید تا چند سال قبل حداقل مهمانان یک تالار عروسی در هر شب به 3 هزار نفر میرسید اما در حال حاضر این رقم به 600 نفر در یک شب کاهش یافته است. اما مسوول تالار عروسی ممتاز محل میگوید با وجود کاهش در شمار مهمانان هنوزهم در هر شب بالاتر از 1200 نفر را میزبانی میکند. همچنان محمد سلام برهکی، مسوول هوتل قصر عروسی اورانوس، میگوید که مقدار مالیات نظر به هر فصل سال متفاوت است. به گفته وی، در فصلهای گرم سال، هوتل اورانوس تا مرز یک و نیم ملیون افغانی نیز مالیه پرداخته است. او گفت که مقدار این مالیه در فصل زمستان تا مرز 400 هزار افغانی کاهش مییابد.
حاجی غلام صــدیــق، معــاون اتحادیه هوتلداران شهر کابل، با آن که رقم مجموعی مالیاتی که سالونهای عروسی شهر کابل در یک ربع و یا هم در جریان یک سال میپردازند، مشخص نساخت اما گفت که افزایش و یا هم کاهش مالیات رابطه مستقیم به فعالیت هوتلها و تعداد محافل در این هوتلها دارد. او گفت در جریان دو سال اخیر، سطح مالیات نسبت به گذشته پایین آمده است. اما موصوف آمار مشخصی در این مورد ارایه نکرد. به گفته وی، با آن که هوتلداران مالیات هنگفتی به دولت میپردازند، در مقابل آن، خدمات بسیار ناچیز است. او گفت که هوتلداران در گذشته 10 درصد مالیات انتفاعی میپرداختند اما در حال حاضر این رقم به 5 درصد کاهش یافته است. معاون اتحادیه هوتلداران با آن که داد و ستد میان مدیران هوتلها و کارمندان وزارت مالیه را رد نکرد اما گفت که این نقیصه به ماموران خود وزارت مالیه برمیگردد: «این که (ماموران) زمینه سازی میکنند، کار خودشان است، در این عرصه ما کدام کاری کرده نمیتوانیم.» او گفت که وی نیز از این موضوع آگاه است: «زمزمههایی صورت میگیرد که بعضاً، فساد وجود دارد ولی مشخص برای ما ثابت نیست.» او در مورد این که این فساد چگونه شکل میگیرد گفت: « [ماموران وزارت مالیه] ممکن در بعضی هوتلها، ساخت و بافت بکنند، تعداد مهمانان را کم نشان بدهند، یا قیمت مینو را پایین بنویسند، تا مالیه کمتر شود.»
با آن که آمنه احمدی، رییس مالیه دهندگان متوسط، موضوع داد و گرفت میان هوتلدار و کارمندان این ریاست را تأیید کرد اما گفت از آن جایی که این ریاست، اسناد و مدارک علیه هیچ یک از کارمندان خود در اختیار ندارد، لذا نمیتواند کاری را از پیش ببرد. وی افزود در صورتی که اسناد علیه یک کارمند این ریاست موجود باشد، این ریاست شخص مذکور را بر اساس قانون خدمات ملکی برطرف خواهد کرد. او انگشت انتقاد را به طرف مسوولان تالارهای عروسی نشانه گرفت و گفت که هوتلداران با دادن رشوه، سعی در پنهان کردن عواید واقعی شان دارند.
رییس مالیه دهندگان متوسط میگوید همه سالونهای عروسی به خاطر پرداخت مالیه شان اطاعتپذیر نیستند و مالیه شان را در هر ربع سال نمیپردازند. وی افزود به همین دلیل، این ریاست در هفته گذشته 22 باب سالون عروسی و رستورانت را مطابق به قانون به خاطر عدم پرداخت مالیه شان مسدود کرده است. به گفته رییس مالیه دهندگان متوسط، این مراکز از ربع اول و دوم سال 95 مقروض بودند. او از نام گرفتن این مراکز خودداری کرد. با این همه، خانم احمدی میگوید شماری از سالونهایی که به خاطر عدم پرداخت مالیه شان از سوی این ریاست مسدود میشوند، به علت عدم همکاری نهادهای امنیتی، فعالیت شان را دوباره از سر میگیرند و این ریاست نمیتواند در این زمینه کار بیشتری انجام دهد. قابل یاد آوری است که تلاشهای ما برای گفتگو با مقامهای امنیتی در این زمینه بی نتیجه ماند. از سویی هم، اجمل عبدالرحیمزی، سخنگوی وزارت مالیه، میگوید که این وزارت نه تنها در بخش شعبههای مالیاتی خود بلکه در سطح همه منابع عایداتی خود مبارزه با فساد را جدی گرفته است. به گفته وی، به همین دلیل، عواید وزارت مالیه نسبت به گذشته بیشتر شده است. از طرف دیگر رییس مالیه دهندگان متوسط میگوید که این ریاست در نتیجه اقدامات تازه خود توانسته است تنها در دو ربع اول سال مالی جاری 45 ملیون افغانی را از سالونهای عروسی جمعآوری کند. نظارت بیشتر از هوتلها، کاهش فساد موجود در روند جمعآوری و اخذ به موقع مالیات از جمله اقدامات این اداره است که به گفته خانم احمدی سبب افزایش مالیات از سالونهای عروسی شده است.
