مشرانو جرگه ادعا نموده که برخورد رژیم ایران با افغانهای زندانی در آن کشور، برخلاف اخلاق و حسنهمجواری میان کشورها بوده و ایران به این اصول پابند نمیباشد.
این جرگه یک ماه قبل در واکنش به گزارش برخی از سناتوران مبنی بر از سرگیری اعدام افغانها در ایران، تاکید نمود که به دلیل مهم بودن مسأله، این مجلس چگونگی اعدام افغانها درآن كشور را به صورت جدی پیگیری خواهد کرد.
در آن زمان نماینده مردم فراه در مشرانو جرگه گفته بود که از مجموع 5800 زندانی افغان كه در حال حاضر در زندانهای ایران بسر میبرند 1200 نفرشان را نهادهای عدلی و قضایی آن كشور محکوم به اعدام نموده كه منتظر اجرای آن میباشند.
هرچند با نشر این خبر معینیت سیاسی وزارت خارجه عکسالعمل نشان داده و شماری از ادارات غیردولتی این اقدام ایران را قتل عام دانستند؛ اما هیچکس نتوانست به صورت درست تصدیق نماید که چه تعداد از افغانها در ایران به اعدام محکوم گردیده و آیا در حال حاضر روند اعدام افغانها در ایران ادامه دارد یا خیر؟ به خاطر تحقیق این موضوع کلید تلاش کرد تا در حوزه جنوب غرب آن عده از خانوادههایی را بیابد که حداقل در طی 6ماه گذشته اعضای خانوادههایشان در ایران اعدام شده باشند.
دهها تن از اقارب و بازماندگان خانوادههای افغانهایی كه اخیراً در ایران اعدام شده اند در قدم اول خواهان جلوگیری روند اعدام و تسلیمدهی زندانیان افغان به دولت افغانستان هستند.
این افراد که باشندگان مناطق مرزی هرات میباشند میگویند، تا كنون بیش از 50 تن از اعضای خانوادههایشان در ایران اعدام شدهاند و در بدل تسلیمدهی اجساد اعدامیها، ایران از مردم ملیونها تومان پول گرفته و اعضای بدن برخی از افراد اعدام شده نیز كشیده شده است.
محمد اکبر یکتن از باشندگان ولسوالی کهسان ولایت هرات که دو ماه قبل جسد برادرش را از مقامات کشور ایران در قبال پرداخت 2 ملیون تومان ایرانی خریداری کرده، میگوید که” یک سال قبل برادرش جهت کار به کشور ایران رفته بود، اما بعد از گذشت چند ماه خبر شدند که نیروهای انتظامی ایران برادرش را به اتهام قاچاق مواد مخدر دستگیر نمودند”.
وی در حالیکه اشک از چشمانش سرازیر و دستانش میلرزید سوگند خورد که برادرش به هیچ عنوان در قاچاق مواد مخدر دست نداشته و بی گناه به دار آویخته شده است.
او گفت، در پی اعدام برادرش با مشکلات روانی مبتلا شده و این خود اثرات منفی بر روحیه فرزندانش گذاشته است.
محمد اکبر که در یک خانه کاگلی زندگی میکند افزود، با اعدام برادرش در کشور ایران با مشکلات بزرگ اقتصادی روبرو شده و سرنوشت فرزندان برادرش نیز وارونه شده است.
از طرف دیگر محمدالله یکتن از ساکنین ولسوالی غوریان هرات میگوید، جسد فرزندش را چهار ماه قبل بعد از 6 ماه تلاش و رنج زیاد از مقامات ایرانی دریافت نموده است.
او میگوید: “پسرم سال گذشته با 6 تن از همراهانش به دلیل فراهم نبودن ویزا به صورت قاچاقی به کشور ایران رفت که بعد از مدتی کار در آن کشور به همراه شماری دیگر از افغانها توسط پولیس ایران گرفتار شدند.”
محمد الله میافزاید: “این افراد به جرم کارهای غیرقانونی که تا به حال از این کارها نام برده نشده است از سوی حکومت ایران اعدام شدند و اجسادشان در قبال دریافت پول به آنها داده شده است.”
بنا به اظهارات وی اجساد این افراد در حالی به اقاربشان تسلیم داده شد که اعضای بدن برخی از آنها کم بوده است.
به باور این باشنده ولسوالی غوریان هرات، احتمال دارد اعضای بدن این افراد به کشورهای دیگر قاچاق شده باشد که این موضوع آنان را به شدت ناراحت ساخته است.
باشندگان مناطق مرزی هرات هشدار میدهند، در صورتیکه دولت ایران به اعدام افغانها ادامه دهد آنان دست به تظاهرات گسترده علیه ایران خواهند زد و شکایتشان را به نمایندگی سازمان ملل متحد خواهند رساند.
افغانستان از طریق بنادر اسلام قلعه هرات و تنگه ابریشم نیمروز با کشور ایران همسرحد است.
منابع خبری در این ولایات میگویند، از اول سال جاری تا به حال اجساد بیش از 20 افغانی که از سوی حکومت ایران اعدام گردیدند به اقاربشان در ولایات هرات و نیمروز تسلیم داده شده است.
عبدالقادر رحیمی؛ رییس کمسیون مستقل حقوق بشر در غرب افغانستان میگوید، به اساس شکایتهای رسیده از باشندگان ولایت هرات از اول سال روان تا کنون اجساد ده افغان که از سوی حکومت ایران اعدام شده بودند، به اعضای فامیل شان در ولسوالی کهسان سپرده شده است.
وی افزود، عدم دسترسی افغانها به محاکم عادلانه در کشورهای همسایه یکی از بزرگترین نگرانیهای کمسیون مستقل حقوق بشر در حوزه غرب کشور میباشد.
از طرف دیگر مقامات پولیس سرحدی در ولایت نیمروز تایید میکنند که در جریان سال جاری تا به حال بیش از 10جسد افغان را که از سوی حکومت ایران اعدام گردیده بود در قبال پرداخت پول هنگفت به اقاربشان تسلیم داده شده است.
یکی از مقامات پولیس سرحدی نیمروز که از اظهار اسمش خوداری کرد گفت، اکثر افراد اعدام شده باشندگان ولایات غربی افغانستان هستند که جهت انجام کار به کشور ایران رفته بودند.
وی با اظهار نگرانی از این ناحیه گفت: “احتمال دارد که روند اعدام افغانها در آینده نیز افزایش یابد.”
محمد رضا خوشک؛ نماینده مردم هرات در پارلمان نیز میگوید، در برخی از موارد دیده شده که شماری از افغانها در ایران بیگناه به اعدام محکوم شدند.
او میگوید: “شکایاتی برایشان رسیده که برخی از افغانهایی که در ایران جهت کار مهاجر شدند بدون متحمل شدن کدام جرمی برایشان دوسیه ساخته شده و سپس حکم اعدام بر آنها صادر شده که این خود یکی از نگرانیهای عمده آنان محسوب میشود.”
خوشک میافزاید: “نمایندگان مردم هرات در پارلمان خواهان بررسی این قضیه از سوی وزارتهای خارجه و مهاجرین کشور گردیدند.”
بنا به اظهارات وی یکی دیگر از خواستههای نمایندگان مردم در پارلمان این بوده تا افغانهایی که به جرایم مختلف در کشور ایران محبوس میباشند به مقامات افغان تحویل داده شوند تا دوسیههایشان از طریق نهادهای عدلی و قضایی افغانستان مورد بررسی قرار گیرد.
از طرف دیگر میرفاروق حسینی یکتن از متنفذین قومی و عالم دین در هرات معتقد است که اعدام افغانها از سوی حکومت ایران جنبه سیاسی دارد.
او میگوید: “یکی از اهداف بزرگ ایران کمرنگ ساختن حضور جامعهجهانی در افغانستان بوده و این کشور تلاش میکند تا از طرق مختلف بر افغانستان فشار وارد نموده، به اهدافش نزدیک شود.”
حسینی همچنان به کلید گفت: “به اساس گزارشهای رسیده، دسترسی زندانیان افغان در ایران به وکیل مدافع محدود است و شفافیت زیادی در مورد چگونگی رسیدگی به دوسیهها و اتهامات علیه آنان نیز وجود ندارد.”
بنا به اظهارات وی، دولت افغانستان باید از مجراهای دیپلماتیک با این قضیه جدی برخورد نموده تا در آینده از تکرار این عمل جلوگیری گردد.
از سوی دیگر وزارت خارجه کشور با بیان اینكه هرچند در مورد چگونگی اعدام افغانها در ایران اطلاع رسمی در اختیار ندارد، اما از مقامهای ایرانی خواسته تا صدور حکم بر زندانیان افغان عادلانه و بر بنیاد موافقتنامههای امضا شده میان دو کشور صورت باشد.
عباس عراقچی معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه ایران که در نشست مشترک خبری با جاوید لودین معین سیاسی وزارتخارجه (23 میزان) صحبت میکرد، گفته بود: “طبق قوانین نافذه ایران مهاجرانی که دست به جرایم بزرگ زده باشند، قابل بخشش نیستند و اعدام میشوند.”
وی هرگونه استفادهی سیاسی از این مهاجران را رد كرد. جاوید لودین؛ معین سیاسی وزارت خارجه نیز گفت که دو تن از دیپلوماتهای افغان در سفارت افغانستان در تهران موظف شدهاند تا از روند محکومیت پناهجویان افغان در آن کشور نظارت داشته باشند.
به گفته لودین، قوانین ایران مورد احترام دولت افغانستان است، اما وزارت امور خارجه نیز مسوولیت دارد تا به مشکلات تمام شهروندان افغانستان در خارج از کشور رسیدگی کند. قبل براین مقامهای ایرانی گفته بودند، بیشتر زندانیهای افغان در ایران، قاچاقبران مواد مخدراند، اما اعضای مشرانو جرگه تاکید دارند که در میان آنها کسانی هم هستند که از ایران ردمرز شدهاند.
در همین حال شبكهجامعهمدنی و حقوق بشر افغانستان طی انتشار اعلامیهای، خبر تصمیمگیریِ جمهوریِاسلامیایران، در پیوند با اعدامِ نزدیک به 2000 شهروندِ افغانستان، را تکاندهنده خوانده، آنرا به عنوان قتلِ عام وخلافِ تمامِ موازینِ قبولشده حقوقِ بشر و مناسباتِ بینالمللی توصیف نموده است.
خواستیم در این زمینه با مسولان قنسولگری کشور ایران در هرات صحبت نماییم اما با وصف تلاشهای زیاد موفق به انجام این کار نگردیدیم.
این در حالیست که مقامات ایران تا به حال چندین بار این اطلاعات را نادرست خوانده و تعداد مجموعی زندانیان افغان در ایران را حدود 4000نفر اعلام کردهاند.
یک سال قبل نیز شماری از نمایندگان مردم در پارلمان، روی مسأله اعدام دهها زندانی افغان در ایران بحثهایی داغ را انجام دادند و از حکومت خواستند تا از ادامه روند اعدام این زندانیان جلوگیری کند اما گفته میشود تا کنون این تلاشها نتیجه مؤثری نداشته است.
هرچند موضوع اعدام افغانها در ایران تازگی ندارد ولی آنچه هم اكنون بیان میشود نگرانی ازعدم تحقق وعدههای داده شده از سوی مقامات ایرانی مبنی بر امضای سند استرداد مجرمان، متهمان و همکاریهای عدلی و قضایی است كه چندی پیش میان دو طرف به امضا رسید.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید