شماری از زنان زندانی در محبس عمومی هرات از بیعدالتی در محاکم و همچنان مشکلات در روند رسیدگی به دوسیههای شان شکایت دارند. بعضی از آنها مدعی اند بدون آن که جرمی را مرتکب شده باشند، در زندان به سر میبرند. شماری از آنها اما میگویند که فرمان عفو ریاست جمهوری به طور یکسان و عادلانه بالای تمام زندانیان تطبیق نمیشود. روند کند رسیدگی به دوسیههای زندانیان از دیگر مشکلاتی است که آنها از آن شکایت دارند. عدم رسیدگی به مشکلات اطفال زندانیان مشکل دیگری است که زنان زندانی در محبس عمومی هرات را به شکایت واداشته است.
بی بی گل یکی از زنان زندانی در محبس زنانۀ هرات است که همراه یک دختر چهار سالهاش به دلیل انجام قتل در این زندان به سر میبرد. از مدت زندگی او در زندان یک سال گذشته است. این زن محبوس به کلید گفت که او در حالی از سوی محکمه به ده سال زندان محکوم شده است که مرتکب هیچ قتلی نشده است. به گفته وی، مجرم اصلی شوهر دخترش است که خانم خود را به قتل رسانده است. او که خود را مبرا از این جرم میداند مدعی است که محکمه وی را به ناحق بــه ده ســال زنــدان محـکـوم کــرده اســت. در کــنـار بیبیگل، زنان دیگری نیز در زندان عمومی هرات از فیصلههای محاکم و همچنان چگونگی عملکرد مسوولان این زندان شکایت دارند. آنها مدعی اند در حالی که برای شامل شدن در فرمانهای عفو ریاست جمهوری مستحق بودهاند، ولی هرکز شامل این فرمانها نشدهاند. اما محاکم هرات این ادعاها را تکذیب میکنند. عبـدالحـق احمــدی، ریـیـس څــارنوالی استیناف هرات، میگوید از اول سال روان تاکنون 2700 دوسیه از سوی این نهاد بررسی و به محکمه ارسال شده است. احمدی خاطرنشان میسازد که مسوولان ادارات عدلی و قضایی در روند بررسی و رسیدگی به دوسیههای مجرمان همواره تلاش دارند تا عدالت را رعایت کنند. به گفته رییس څارنوالی استیناف هرات، زندانیانی که به دلیل ارتکاب جرایم سنگین، مثل قتل، اختطاف و فعالیتهای تروریستی، زنـدانــی شــدهاند، شامل فــرمانهـای عفــو ریاسـت جمهـوری نمیشوند. از طرف دیگر، مسوولان زندان زنانه هرات میگویند که آنها در بخشهای آموزش حرفه و سوادآموزی امکانات و سهولتهای فراوانی را برای افراد محبوس در این زندان فراهم کردهاند. سیماپژمان، آمر زندان زنانه هرات، به کلید گفت که آنها به زنان زندانی حرفههای مختلف را آموزش میدهند تا پس از رهایی از زندان در بازار کار جذب شده و از این طریق امرار معاش کنند. به گفته وی، آموزش سواد حیاتی و زبان انگلیسی و کمپیوتر از دیگر برنامههایی است که برای زندانیان زن در محبس زنانه هرات در حال اجرا است.
در زندان زنانه هرات 147 زن زندانی هستند. سیما پژمان میگوید از این میان 45 نفر آنها در اختطافها دسته داشته و 25 نفر شان نیز مرتکب قتل و قاچاق مواد مخدر شدهاند. خانم پژمان افزود که 85 طفل زیر سن 6 سال همراه مادران شان در زندان زنانه هرات به سر میبرند. به گفته وی، اطفال بالاتر از سن 6 سال که مادران شان زندانی شدهاند، به خانهها امن انتقال شدهاند.
از سویی هم، محبوبه جمشیدی، رییس امور زنان هرات، وضعیت زندانیان زن در این ولایت را رضایتبخش توصیف میکند. وی همچنان از اجرای برنامههایی که به هدف آموزش حرفه و سواد حیاتی برای زندانیان زن در محبس زنانه هرات روی دست گرفته شده است، نیز استقبال میکند. به گفته خانم جمشیدی، این برنامهها به زندانیان زن کمک میکند تا پس از رهایی از زندان در بازار کار جذب شده و وضعیت اقتصادی شان را بهبود بخشند. بـه صــورت مجـمـوعی، در زندان عمومی هرات، 2800 نفر زندانی زندگی میکنند. طبق معلومات مسوولان این زندان، از این میان، 147 نفر آنها را زنان تشکیل میدهند. مسوولان بخش زنانه زندان عمومی هرات میگویند که زنان محبوس در این زندان از 6 ماه گرفته تا 20 سال، به دلیل ارتکاب جرایم مختلف، محکوم به مجازات شدهاند.
