انفجارها و حملات انتحاری بازهم سرکهای کابل را خونآلود کرد. دو انفجار در مقابل وزارت دفاع ملی و دو انفجار دیگر در شهرنو کابل علیه یک موسسه خیریه، محیط و فضای زندگی شهروندان پایتخت را با غبار وحشت و درد آلوده کرد. طبق معمول، نهاد ریاست جمهوری و رهبران برخی از کشورها و نهادهای بینالمللی، این حملات را با شدیدترین الفاظ محکوم کردند.
حمــلات اخیــر کابــل که باعث هراس و وحشت عمومی شد، واکنشهــای مــردم را نیز برانگیخت. عدهای از شهرونــدان کشـــور از طریق شبکههای اجتماعی انتــقادات تندی را بر حکومت وارد کردند. احد فرزام، یک فعال حقوق بشر در کابل، به دنبال این حملات، گفت: «مخالفان دولت با این گونه حملات خود، افراد جامعه ما را عملاً به سه دسته تقسیم کردهاند؛ قاتلان، قربانیان و نظــارهگــران.» وی همچنان با انتقاد از بــیتفاوتـی شهروندان در قبال چنین وضعیت میگوید که نباید بیشتر از این نظارهگر وضعیت و منتظر قربانی شدن همنوعان خــود بــود: «هـمـه باید در صف قربانیان بایستیم. تماشا کردن فجایع و بیتفاوتی در برابر آن، گناه مضاعف و نابخشودنی است.»
اعتراضات شهروندان تنها به ناامنی هم خلاصه نمیشود، بل آنان عوامل ناامنی را به فساد گسترده نسبت داده و از رعایت نشدن اصل شایستهسالاری در ادارههای دولتی، بهویژه نهادهای امنیتی، به شدت انتقاد دارند. جواد دیدبان، یکی از فعالان مدنی در کابل، به این نظر است که تأمین امنیت و جلوگیری از حملات انتحاری و تخریبــی بــدون مسوولیتپذیــری رهبـــری ارگــانهای امنیتـی و آوردن اصلاحات اساسی و جلوگیری از تقرریها و ترفیعات فراقانونی در این ارگانها امکان پذیر نیست. وی میگوید: «در کشــوری کــه رتبــهها در ارگانهای امنیتی آن به فروش بـــرسد و تعداد نیروهای امنیتی آن کمتر از دیگر کشورها، اما تعداد جنرالان آن حتا بیشتر از کشورهای قدرتمند جهان باشد، تقرریها و ترفیعات در ارگانهای امنیتی براساس واســطه و رشـــوت صــورت گیـرد و پسران افراد با نفوذ در ظرف سه سال به رتبه دگروالی نایل آیند، نمیتوان توقع داشت که در آن امنیت و ثبات تأمین گردد و آماج حملات پیهم انتحاری و تخریبی قرار نگیرد.»
این انتقادات شهروندان کشور به دنبال آن صورت میگیرد که در فاصله چند ساعت، چهار حمله خونبار انفجاری و انتحاری در نقاط مهم شهر کابل اتفاق افتاد.
حمله به وزارت دفاع
به تاریخ 15 سنبله در مقابل دروازه ورودی وزارت دفاع ملی دو انفجار مرگبار رخ داد و یکی از این انفجارها ناشی از حمله انتحاری بود. وحید مجروح، رییس روابط خارجی وزارت صحت عامه، یک روز بعد از این حملات اعلام کرد که تلفات حملات انتحاری طالبان در کابل به ۴۱ نفر کشته و ۱۱۰ نفر زخمی رسیده است. پیشتر وزارت دفاع ملی اعلام کرده بود که در این حملات ۳۵ نفر از جمله ۵ کارمند این وزارت کشته شدهاند و بیش از ۱۰۰ نفر دیگر زخمی شدند. جنرال عبدالرزاق پنجشیری، معاون لوای حمایه وزارت دفاع، زمان احمدزی، معاون قومندانی محافظان خاص رییس جمهور، مولانا محمد صادق، مدیر شهری ریاست عمومی امنیت ملی، سید زمان حسینی، آمر حوزه دوم امنیتی پولیس و احمد سالنگی، معاون این حوزه، شامل قربانیان این رویداد اند.
گزارش شده که حمله نخست ساعت ۳:۳۰ دقیقه رخ داد و به دنبال آن فرد انتحاری که لباس نظامی به تن داشت، مردم و مقامها را برای نجات جان زخمیان حادثه به کمک فراخواند. هنگامی که ازدحام برای کمکرسانی خیلی زیاد شد، وی مواد انفجاری همراهش را منفجر ساخت و بیشترین تلفات در حمله دوم وارد شد.
بعد از وقوع این رویداد، محمد رادمنش، معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی، گفت: «متأسفانه تعداد زیادی از هموطنان ما شهید و زخمی شدند که در بین شان جنرال عبدالرزاق هم شامل بود، متأسفانه او در شفاخانه چهارصد بستر، جان خود را از دست داد و شهید شد.» به گفته محمد رادمنش، شماری از قربانیان این دو انفجار نظامیان و برخی دیگر ملکی هستند.
همچنان صدیق صدیقی، سخنگوی وزارت داخله، بعد از این رویداد تأیید کرد که مسوول حوزه امنیتی دوم پولیس کابل و معاون او نیز در میان کشته شدگان میباشند.
گروه طالبان، وقوع این رویداد را تأیید کردهاند اما صریحاً مسوولیت آن را به عهده نگرفتهاند.
با این حال، کارشناسان نظامی از شیوه عملکرد نیروهای نظامی در جریان این حمله انتقاد دارند. آنان میگویند که مسوولان امنیتی نباید زمانی که در معرکه قرار میگیرند، ذکاوت شان را از دست داده و احساساتی عمل کنند.
بسمالله تابان، یکی از کارشناسان نظامی، عكسالعمل نیـروهــای امنیتــی بعد از حــمـلات انتـحــاری و انفجـــاری را بیشــتــر احســاسـاتی و غیــرمسلكی میداند. از نظر او، مسوولان درجه اول نهادهای امنیتی، بعد از وقوع حادثه به جای این که با برنامه وارد محل واقعه شوند تصمیمهای عجولانه اتخاذ میکنند. تابان میگوید: «متأسفانه هماهنگی لازم میان مسوولان و ماموران پایین رتبه وجود ندارد و همچنان در چنین واقعات هماهنگی میان نهادهای همكار در سطح بسیار پایین است. مسوولان به دلیل این كه قرارگاههای امنیتی زیادی در شهر كابل وجود دارد، بعد از حملات، اكثر نیروهای شان را به حركت میآورند. این حركت بدون هماهنگی و درک دقیق وضعیت صورت میگیرد. این اقدام منجر به تجمع غیرضروری نیروهای امنیتی در محل واقعه میشود و کسانی که همیشه در كمین هستند، از این وضعیت بهره میبرند. نیروهای امنیتی، در چنین حالتی، باید خیلی محتاط باشند تا هدف حملات مكرر قرار نگیرند.»
حمله به موسسه پاملرنه
بعد از حملات انفجاری و انتحاری در مقابل وزارت دفاع ملی، شهریان کابل وحشتزده شده بودند و سکوت همه جا را فرا گرفته بود. اما کار به این جا تمام نشد و حوالی ساعت 11 شب بود که حمله مسلحانه دیگری بالای یک موسسه خیریه با نام «پاملرنه» در شهر نو کابل آغاز شد.
صدیق صدیقی، سخنگوی وزارت داخله، در مورد این حادثه میگوید با انفجار موتر بمبگذاری شده بالای درب ورودی ساختمان موسسه بینالمللی پاملرنه، راه برای ورود سه حمله کننده انتحاری باز و آنان وارد ساختمان این موسسه شدند. درگیری میان نیروهای پولیس و مخالفان تا حوالی ساعت ۱۰ قبل از ظهر روز سه شنبه (16سنبله)ادامهداشت. گزارش شده است که حوالی ساعت ۸ صبح در جریان درگیری نیروهای امنیتی با افراد انتحاری، یک انفجار مهیب دیگر نیز رخ داد. اما وزارت امور داخله حوالی ساعت 10 صبح همان روز اعلام کرد که عملیات نیروهای ویژه پولیس به پایان رسید و همه حمله کنندگانی که در طول شب در ساختمان موسسه امدادرسانی بینالمللی پاملرنه (CARE International) مشغــول جنــگ بودند، کشته شدند.
بر اساس معلوماتی که وزارت امور داخله ارایه داده است، حمله کنندگان انتحاری چهار نفر بودند که یک نفر آنان موتر حامل مواد انفجاری خود را منفجر و از بین رفته است و سه تن دیگر که وارد ساختمان شده بودند، در عملیات پولیس ویژه کشته شدند. وزارت داخله با نشر خبرنامهای افزوده که نیروهای امنیتی توانستهاند ۴۲ نفر کارمندان این موسسه را نجات دهند که ۱۰ نفر آنان اتباع خارجی بودند. صدیقی پیشتر گفته بود در نخستین دقایق وقوع این رویداد، یک نفر در نتیجه حمله انتحاری کشته و شش نفر دیگر زخمی شدند، که تمام قربانیان این حمله افراد ملکی میباشند.
جنایت جنگی
بعد از آن که کابل یک روز خونین را پشت سر گذاشت، سازمان عفو بینالملل اعلام کرد که حمله طالبان به دفتر موسسه خیریه پاملرنه، تلاش عمدی برای کشتن افراد ملکی بوده و معادل جنایت جنگی میباشد. این سازمان با انتشار خبرنامهای گفته است: «اصل اساسی قانون بینالمللی بشردوستانه این است که طرفهای درگیر در جنگ هیچگاهی نباید ملکی ها را به صورت عمدی هدف قرار بدهند.» این نهاد بینالمللی خواستار تحقیق بیطرفانه، مستقل، شفاف و مؤثر در مورد عاملان این حادثه شده و گفته است که باید عاملان این رویداد محاکمه شوند.
طالبان مسوولیت این حمله را به عهده گرفته و گفته که هدف آنان «یک مرکز استخباراتی پنهانی» نیروهای خارجی در کابل بوده است.
پوهنتون الازهر مصر که مهمترین مرکز مذهبی در میان مسلمانان در جهان میباشد، حملات روز دوشنبه طالبان در برابر وزارت دفاع افغانستان را محکوم کرده است. این نخستین باری است که این مرکز مهم اسلامی در مورد حملات طالبان در افغانستان موضعگیری میکند. در بیانیه منتشر شده از سوی این پوهنتون، آمده است: «این اقدامات با روح آموزههای اسلامی و تمام ادیان آسمانی در مخالفت قرار دارد.»
با این حال، اعضای کابینـــه حکــومت شــامـگاه 15سنبله تشکیل جلسه داده و این حمـــلات را شدیـداً نکـوهــش کــردند. مــحمــداشــرف غنــی، رییس جمهـــور، در ایــن جلـسه به وزارت داخله و ریاست عمومی امنیت ملی وظیفه سپرد تا مسوولان رویدادهای کابل را شناسایی کرده و به پنجه قانون بسپارند. دفتر مطبوعاتی ریاست جمهوری با انتشار خبرنامهای گفته است: «دشمنان افغانستان توانایی مقابله با نیروهای امنیتی و دفاعی کشور را از دست دادهاند. به همین دلیل آنان به شاهراهها، شهرها، مسجدها، مکتبها و مکانهای عمومی حمله میکنند.»
در عین حال، ماموریت حمایت قاطع ناتو این حملات را شدیداً نکوهش کرده است. جنرال جان نیکولسن، قومندان عمومی نیروهای بینالمللی، در بیانیهای گفته است: «این حمله طالبان نشان میدهد که مخالفان به اهانت به زندگی افغانها و کسانی که همه روزه به دفاع از مردم افغانستان تعهد دارند، ادامه میدهند.» قومندان عمومی نیروهای حمایت قاطع همچنان اعلام کرد که همکاری این نیروها برای آوردن صلح و ثبات در افغانستان ادامه خواهد داشت.
حملات اخیر، یازده روز بعد از حمله افراد مسلح به پوهنتون افغان- امریکایی انجام شده که در جریان آن، ۱۶ نفر جان خود را از دست داده بودند. پیشتر از آن نیز حملات خونینی بر تظاهرکنندگان جنبش روشنایی در چوک دهمزنگ کابل صورت گرفته بود که در اثر آن صدها نفر کشته و زخمی شدند. مسوولان امور تاکنون این حملات را تنها محکوم کردهاند و برای جلوگیری از تکرار آن تدابیر خاصی روی دست نگرفتهاند. با این وجود، شهروندان کشور تأکید دارند که آنان علیرغم بعضی از مشکلات از نیروهای امنیتی شان حمایت کرده و در راستای تحکیم امنیت با آنان همکاری میکنند.
