ads

طرح عبور از بنبست

کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای امریکا، نشست پرسش و پاسخی را با جنرال جان نیکولسن، قومندان عمومی نیروهای امریکایی در افغانستان، برگزار کرد که در آن، دوسیه امنیت در‎ افغانستان مورد ارزیابی قرار گرفت. “ما در افغانستان در بن‎بست قرار داریم.” این جمله، پاسخ کوتاه جنرال نیکولسن به پرسش فشرده‎‏ سناتور جان مک‎کین بود که ریاست این جلسه را بر عهده داشت. وخامت اوضاع افغانستان، افزایش تلفات نظامیان و غیرنظامیان افغان، ظهور گروه‎های تازه و حامیان تازه‎نفس آن‎ها از جمله مسایلی بود که توسط جنرال نیکولسن مطرح شد و عنوان چالش‎های تازه را به خود گرفت.

نویسنده: zekria
1 حوت 1395
طرح عبور از بنبست

کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای امریکا، نشست پرسش و پاسخی را با جنرال جان نیکولسن، قومندان عمومی نیروهای امریکایی در افغانستان، برگزار کرد که در آن، دوسیه امنیت در‎ افغانستان مورد ارزیابی قرار گرفت. “ما در افغانستان در بن‎بست قرار داریم.” این جمله، پاسخ کوتاه جنرال نیکولسن به پرسش فشرده‎‏ سناتور جان مک‎کین بود که ریاست این جلسه را بر عهده داشت. وخامت اوضاع افغانستان، افزایش تلفات نظامیان و غیرنظامیان افغان، ظهور گروه‎های تازه و حامیان تازه‎نفس آن‎ها از جمله مسایلی بود که توسط جنرال نیکولسن مطرح شد و عنوان چالش‎های تازه را به خود گرفت.
تشدید جنگ از جانب گروه طالبان تنها یک بخش از قضیه‎ ناامنی گسترده و پیچیده در کشور است. این معما، رازهای سر به مهر دیگری هم دارد که سرنخ‎های آن در کشورهای همسایه‎ از جمله پاکستان قرار دارد. پناه دادن پاکستان به گروه‎های افراط‎گرا، حمایت صریح روسیه از گروه‎ طالبان در شمال و تجهیز آن‎ها توسط ایران در غرب و جنوب‎غرب، حاشیه‎های پیچیده و پنهان دیگری است که بی‎ثباتی در افغانستان را بیش از پیش دامن زده است. افزون بر این مسأله، ظهور گروه داعش و ایجاد نیروهای مسلح غیرمسوول به عنوان مدافعان وابسته به کشورهای همسایه از جانب دیگر، این پدیده را به معضل جدی‎تری تبدیل کرده است. روسیه سعی دارد تا طالبان را در برابر داعش مجهز سازد و ایران نیز از ناگزیری مالی و احساسات مذهبی عده‎ای در افغانستان استفاده می‎کند تا آن‎ها را به عراق و سوریه بفرستد.
تمام این مسایل از جمله مواردی است که توسط جنرال نیکولسن در نشست کمیته نیروهای مسلح سنای امریکا مورد اشاره قرار گرفت. تمام این نکات پیش از این توسط کارشناسان افغان مورد تأکید قرار گرفته و زمامداران دولت کابل نیز روی آن پافشاری داشتند. اما با تأسف که گوش شنوای کاخ سفید و سایر همکاران بین‎المللی و غربی افغانستان کم‎تر برای شنیدن این سخنان باز شده و اگر هم شنیدند برای جلوگیری از این تهدیدات اقدام جدی انجام نشد.

بازنگری سیاست کاخ سفید
به باور کارشناسان مسایل سیاسی، با روی کار آمـدن دولـت دونــالـدتــرامـپ در امــریـکا، انـتـظار رویکردهای صریح‎تر و جدی‎تری می‎رود. زیرا از زمان نشستن ترامپ در کرسی ریاست جمهوری امریکا، عملکردهای صادقانه‎تری در خصوص مبارزه با تروریزم و در مجموع پالیسی کاخ سفید روی دست گرفته شده است. اما آنچه جنرال نیکولسن پیشنهاد کرد و کارشناسان بر آن تأکید می‎ورزند، واکنش متقابل به چالش‎هایی است که به آن اشاره شد. این پیشنهادات در موارد ذیل فشرده می‎شود:

1 – افزایش توان دفاعی و استخباراتی
به عقیده جنرال جان نیکولسن، راه چاره در افزایش نیروها است. قومندان عمومى امريکا و ناتو در افغانستان در نشست کمیته نیروهای دفاعی سنای امریکا گفت: “براى مبارزه با دهشتافکنان و آموزش نيروهاى افغان به چند هزار سرباز خارجی ديگر ضرورت است و از حکومت جديد امريکا خواست تا نيروی نظامی بيشتری بفرستد.”
آگاهان امور نیز می‎گویند در وضعیت فعلی، گزینه اول، تقویت توان نظامی افغانستان و ایجاد پایگاه‎های مستحکم حفاظت از مرزها در برابر هر گونه نفوذ و نقل و انتقال نیروهای افراط‎گرا از سرحدات کشورهای همسایه است. اما این امر تنها گزینه برای ایجاد ثبات کشور نیست و معنای آن افزایش نیروهای نظامی خارجی هم نمی‎باشد.
احمد احمدیار، کارشناس مسایل نظامی، معتقد است که “افزایش توان نظامی و استخباراتی افغانستان به معنای افزایش نیروهای نظامی خارجی نیست. زیرا اگر این مسأله کارساز بود، در طول کم‎تر از یک و نیم دهه، ده‎ها هزار نیروی نظامی خارجی در افغانستان حضور داشتند و این مسأله منجر به ثبات و امنیت پایدار کشور نشد.”
برخی از کارشناسان اما عدم حمایت مشخص و تخصیص بودجه معین در قالب یک توافقنامه را عامل تزلزل توان دفاعی و نظامی افغانستان عنوان میکنند و این مسأله را در بی‎ثباتی مستمر کشور تأثیرگذار می‎دانند. علی بنیادی، روزنامه‎نگار و تحلیل‎گر مسایل سیاسی، می‎گوید: “میزان کمک‎های سالانه امریکا و ناتو حتا در قالب توافقنامه امنیتی مشخص نشده و افغانستان باید در هر مقطعی از تاریخ در قالب یک تقاضای رسمی دست به سمت حامیان بین‎المللی خود دراز کند. اصولاً، اگر افغانستان از امریکا تأمین وجوه مالی و کمک مالی مناسب را مطالبه نماید، معیار اندازه‎گیری این وجوه چیست و چگونه باید سنجیده شود تا نیاز مناسب افغانستان برآورده گردد؟ چرا این کمک مالی مناسب در متن قرارداد، مشخص و معین نشده است، در حالی ‎که همین وجوه برای پاکستان و مصر از جانب امریکا مشخص است!”
شاید به این دلیل است که وحید مژده، عضو سابق گروه طالبان و کارشناس مسایل مربوط به این گروه، می‎گوید: “برخی گمانه‎ها وجود دارد که حتا پیش از حمله امریکا به افغانستان، موفقتنامه پنهانی بین امریکا و پاکستان برای اسقاط رژیم طالبان صورت گرفته بود که بر مبنای آن اسلام‎آباد از واشنگتن تعهد گرفته بود که نیروهای امنیتی افغانستان در حدی تقویت گردد که تنها بتوانند با شورش‎های داخلی این کشور مقابله کنند و نه بیشتر از آن که باعث تهدید برای دیگران محسوب شوند.”
اگر چنین ادعایی واقعیت داشته باشد ناراستی متحدان کابل، باعث جسورتر شدن همسایه‎های بد کشور شده که معضل اصلی را در افغانستان شکل می‎بخشند. لذا این موضوع نیازمند توجه جدی دارد که چگونه می‎توان با مهار همسایه‎های بد از مداخله مستمر آن‎ها در افغانستان جلوگیری کرد؟

2 – مهار همسایه‎های بد
جنرال نیکولسن در نشست کمیته نیروهای مسلح سنای امریکا خطاب به حاضران گفت: “مداخلات خارجی برای (ایجاد اختلال در روند) دسترسی به صلح در افغانستان افزایش یافته است.” نگرانی نیکولسن، از حلقه سهگانه خارجی است؛ به گفته‎ او، پاکستان، ایران و روسیه در جهت حمایت و مشروعیت بخشیدن به طالبان و در عین وقت زیر سوال بردن و تضعیف دولت مرکزی افغانستان حرکت میکنند. جنرال نیکولسن خطاب به جانمککین گفت: “بسیار دشوار است که در میدان جنگ پیروز شوید در حالی‎ که دشمنان تان از داشتن پناهگاه‎های امن در خارج لذت ببرند. من به این باورم که ما در این زمینه باید با پاکستان از نزدیک کار کنیم.”
او از عملیاتی که پاکستان در مناطق مرزی وزیرستان بر ضد “گروههای تروریستی” انجام داده، استقبال کرد اما افزود که هنوز هم پناهگاههایی در کویته وجود دارد. رهبران طالبان آن جا پناه گرفته‎اند و رهبری شبکه حقانی نیز در این کشور حضور دارد. به گفته وی، از ميان 98 گروه تروريستی، 20 گروه آن‎ در پاکستان و افغانستان فعاليت دارند.
این در حالی است که جنرال قمر جاويد بجواه، قومندان عمومی اردوی پاکستان، به وزير دفاع امريکا اطمينان داده که اسلام‎آباد با گروههای شورشی در قلمروش مبارزه میکند. جيف ديويس، سخنگوی پنتاگون، گفت که بجواه اين تعهد را در يک تماس تلیفونی به جيمز متيس داده است.
با این وصف، آگاهان امور مهار همسایه‎های بد افغانـستـان را نیـازمنــد تدابیــر جـداگانه مـی‎دانند. نـویـد الهــام، کارشناس مسایل سیاسی، می‎گوید: “روسیه با روی دست گرفتن نشست‎ شش جانبه که در آن از دولــت افـغانسـتــان نیــز دعوت شده، نشان می‎دهد که تمایل به راه حل سیاسی دارد. از سوی دیگر، این کشور می‎داند که افزایش دخالت این کشور، باعث افزایش نفرت پیشینه‎‎دار مردم افغانستان از روسیه خواهد شد. از جانب دیگر، ایران را می‎توان با تعاملات اقتصادی و حل اختلافات آبی میان کابل- تهران راضی کرد. در این میان، آنچه مشکل است، حمایت اسلام‎آباد از مخالفان مسلح دولت افغانستان است که باید جلو آن به هر طریقی که ممکن است، گرفته شود.”
حامدکرزی، رییس جمهور سابق کشور، نیز با تأکید بر بازنگری سیاست امریکا در افغانستان گفته است “امریکا هنوز هم میتواند نقش سازندهای را در حل مشکلات ایفا کند، بنابراین باید پاکستان را وادار کند تا دست از پناه دادن به تروریستها بردارد.” وی در جریان یک کنفرانس در هند اظهار داشته است که کشورهای منطقه با از میان برداشتن اختلافات باید در استفاده از فرصتهای موجود اقتصادی و ترانزیتی افغانستان با یکدیگر همکاری کنند.
حامدکرزی با تأیید نگرانی روسیه از ظهور داعش، ابتکار نشست شش جانبه روسیه را ستایش نموده و گفته که “روسیه و چین از همسایگان نزدیک افغانستان هستند و عملکردشان وضعیت این کشور را متأثر میسازد؛ البته که وضعیت افغانستان نیز آن‎ها را متأثر خواهد کرد. اگر ما بتوانیم همکاری روسیه و چین را در یک چارچوب مشخص جلب کنیم و مسوولیت حل بخشی از مشکلات را به عهده آن‎ها بگذاریم، گام مهمی برای حل واقعی مسایل در منطقه برداشته ایم.”
با این حال، باید دید که دوسیه‎ افغانستان چگونه در روی میز کاخ سفید به ریاست ترامپ ورق خورده و راه خروج ا ز بن‎بست جاری چگونه پیدا خواهد شد. شکی نیست که در صورت استمرار این بن‎بست، به همان اندازه که سیه‎روزی آن نصیب افغان‎ها می‎شود، روی کاخ سفید را نیز سیاه خواهد کرد. زیرا حاصل تلاش و هزینه‎ 16 ساله‎اش در افغانستان برباد خواهد رفت و حیثیت جهانی این کشور آسیب خواهد دید.

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA