شعر؛ صداي وجدان آدمي

همانگونه که انسان  موجود ناشناخته است، زبان شعر که صدای وجدان و روایت باطن آدمی است نیز راز آلود بوده و  به همين دلیل نمی توان تعريف خاص از شعر ارایه داد.

پديده هاي هنري وسيلهء اند براي ظاهرساختن پوشيدگي هاي ذهني انسان. هارتمن مي گويد: «هنر چيزي است که باطني را در ظاهري نمايان مي سازد» شعر هنري است که در زبان بشر اتفاق مي افتد و به بيان دیگر« حادثه اي است که در زبان رخ مي دهد.»

در اينکه چه رازي در شعر نهفته است، که بشر با گذشت سالهاي طولاني هنوز عطش شعر دارد، بيان اين مطلب کاوش بيشتر و دانش درخور مي طلبد؛ اما آنچه که از لابلاي دفتر دست اندركاران شعر و هنر بدست مي آيد، پيوند انسان با شعر، پيوند روحي است و اين پيوند ريشه در باطن انسان دارد. به بيان روان شناسانه  “زيگموند فرويد” انسان داراي ابعاد گوناگون و خصلت هاي متضاد است که يک بخش کوچک آن براي خود انسان قابل درک و شناخت است و از اين بخش به «حيات معقول» تعبير مي شود. در واقع اين قسمت همان بخش ظاهري و حواس بيروني انسان را تشکيل مي دهد و محدود به حواس پنج گانه انسان مي شود و رفتار، کردار، گفتار و انديشه انسان را در بر مي گيرد؛ اما بخش تاريک و ناخودآگاه وجود انسان به مراتب بزرگتر و فراخ تر از بخش «خودآگاه» انسان است که کمتر انسانها به آن دسترسي دارند.

گرچه شعر پديده فطري است و انسان ها ذاتاً شاعراند؛ اما اين استعداد نياز به پرورش دارد تا به لحاظ روحي آمادگي پرواز با بالهاي عاطفه و تخيل را داشته باشد.

بنابراين هر شعري نمي تواند، بيانگر خواسته هاي انسان باشد و اين بستگي به شاعر دارد که از لحاظ روحي و طهارت باطن، به چه ميزان به بخش ناخودآگاه وجودش نزديک شده است.

انسان با شعر برافروخته مي شود که شاعرش اهل معني باشد؛ تا به گفته حضرت بيدل  “صيد معني”کند زیرا انسان تشنه معني است. راز پيوند آدمي با شعر در اين امر نهفته است که شعر و در کل ادبيات و هنر متعلق به انسان است.

در دنيا کمتر کسي را می توان سراغ گرفت که به اعضاي بدن خود بي توجه باشد و از پاره تن خود مراقبت نکند. مراقبت انسان از هنر بيانگر اين معني است که ادبيات و هنر با جوهر و فطرت آدمی ترکيب شده اند.

بصورت معمول انسان به پديده اي علاقه مند مي شود که با آن پيوند داشته باشد، جان کلام اينکه جامعه بشري با شعر پيوند  روانی دارد.