حوضهای طبیعی و منحصر به فرد قله شاه فولادی، بلندترین نقطه سلسله کوه های بابا، برای هر بیننده و سیاحی، مایه لذت، تعجب و تحیر است. این حوضهای طبیعی و زیبا، در فاصله 50 کیلومتری در جنوب بامیان قرار دارد.
پیش از این، داستانها و قصههای مختلفی درباره شاه فولادی و حوض طبیعی سلسله کوههای بابا شنیده بودم. این داستانها به من انگیزه داد به این مکان دیدنی بروم و درباره آن گزارشی تهیه کنم.
ساعت پنج صبح روز چهارشنبه، همراه با چهار نفر از دوستان خود که از کابل آمده بودند، با واسطه نقلیه نوع کرولا به سمت دره فولادی و کوه بابا به راه افتادیم. بعد از 40 دقیقه طی طریق، به قریه علیبیگ فولادی رسیدیم؛ جایی که دیگر موتر قادر نبود بالاتر از آن ما را همراهی کند. موتر را در همین قریه پارک کردیم. باید ادامه راه را با یک مرکب دنبال میکردیم. خیمه، کمپل، بالون گاز، مواد غذایی و بیکهای خود را بستهبندی نموده و پشت یک مرکب که کرایه آن 300 افغانی بود، بار کردیم. ساعت شش صبح به طرف قله شاه فولادی در حرکت شدیم و ساعت 9 و 30 دقیقه در ایلاقی در نزدیکی یک جویبار زیبا که آب شفاف و زلال در بستر آن جاری بود، برای صرف صبحانه، توقف کردیم. در کنار این جویبار زیبا و خروشان، صبحانه را با قیماق و ماست طبیعی که از ایلاق خریده بودیم، نوش جان نمودیم.
بعد از نیم ساعت توقف، دوباره به طرف کوه بابا روان شدیم. از جمع ما پنج نفر هیچ کدام با محیط آشنایی نداشت؛ اصلاً نمیدانستیم که حوضهای شاه فولادی در کجا و در کدام قسمت موقعیت دارد و آبهای آن به کدام مسیر جاری است. سرانجام من همراه با یکی از دوستانم به خاطر پیدا کردن نشان حوضها از دیگران جدا شدیم و پیش رفتیم.
در مسیر راه، دریاچهها و جویبارهای کوچکی وجود داشت که در بستر آن، آب شفاف با ریتم و آهنگ ملایم و دلنواز جاری بود. ریتم گامهای آب و رقص بادها در آن بلندیها، فضای رمانتیک عجیبی خلق کرده بود. وقتی به فضایی که ما را احاطه کرده بود، متمرکز شدم و خود را رها کردم در آن فضای بهتانگیز، احساس کردم در عالمی که اکنون قرار داریم، هیچ غم و گزندی نیست؛ هر آنچه هست، آرامش و لذت و پاکی و طراوت است.
هنوز به مقصد نرسیده بودیم. همزمان که به سمت شاه فولادی بالا میرفتیم، از آب و هوا و فضای سحرآمیز اطراف خود کام میجُستیم و لذت میبردیم. سرانجام ساعت 12:30 دقیقه چاشت (بعد از هفت و نیم ساعت سفر طولانی و سخت)، خیلی ذله و مانده به اولین حوض طبیعی در سلسله کوههای بابا رسیدیم.
به محض رسیدن در کنار این حوض، خیمه را برپا کردیم و نان چاشت را که مواد خوراکی سیار (گوشت مرغ بریان) با خود برده بودیم، نوش جان نمودیم. پس از صرف طعام، به مدت دو ساعت استراحت کردیم، تا مانـدگـی و خسـتـگـی راه از تـن بیرون شود؛ بعد از آن به آببازی، تماشای حوض و عکاسی پرداختیم. آرام آرام آفتاب به سمت غروب رفت. وقتی شام شد، نان شب را نیز خوردیم و اندکی بعد به استراحت شبانه رفتیم.
هوای قله شاه فولادی، بر خلاف تصور ما، خیلی سرد و خنک بود. برای سیاحان و گردشگرانی که به این مکان تفریحی و دیدنی میروند، توصیه میکنم با خود حتماً لباس گرم و لحاف و کمپل ببرند تا بر اثر سردی هوا مریض نشوند.
اولین ساحه حفاظت شده
قله شاه فولادی که بلندترین نقطه سلسله کوههای بابا است، از سطح بحر، 3000 تا 5140 متر ارتفاع دارد. مصطفی ظاهر، مسوول اداره ملی محیط زیست، که سال گذشته در محفل افتتاح پایتخت فرهنگی سازمان سارک به بامیان آمده بود، قله شاه فولادی را اولین ساحه حفاظت شده در کشور عنوان داد. به گفته مقام‌های حکومتی، در شاه فولادی نزدیک به 300 نوع نبات و بیش از 100 نوع حیوانات وحشی وجود دارد که نام آنها در نزد نهادهای تحقیق کننده ثبت شده است. پلنگ، آهو، بز کوهی، گرگ، خرگوش، روباه، موش و همچنان باز شکاری و کبک از جمله حیوانات و پرندگانی است که در این قله زندگی میکنند.
حوضهای طبیعی
به گفته باشندگان محل، بیش از ده حوض خورد و بزرگ در سلسله کوههای بابا، با عمق 11 تا 50 متر وجود دارد که با نامهای قلفق، راست حوض و چپ حوض، شاهین، صیدکوه، بابه یالی، سری قازان و غیره یاد میشود. این حوضهای طبیعی در اثر ریزش برف و باران زیاد به وجود آمده است و زمینهای زراعتی دره فولادی، مرکز بامیان و دره غندک از همین حوضها، آب میخورد. حوضهای شاه فولادی، سرچشمه دریای بامیان _ بغلان است که به استقامت ولایت کندز جاری میباشد. هزاران خانواده در مسیر این دریا مصروف زراعت و مالداری اند و از آب این حوضها بهره میبرند.
غار یخ قازان
غار یخ قازان که در کمر کوه پایههای بابا وجود دارد و یکی از شاهکارهای طبیعت در این ولایت است، تاکنون کسی نتوانسته به انتهای آن برسد. این غار، یک غار طبیعی است و در فصل تابستان تکههای شفاف یخ از سقف آن به شکل ستون طبیعی آویزان میشود، این تکههای یخ به اثر قطرههای آب که از سقف این غار میریزد، ستونهای زیبایی را تشکیل داده است که هر سیاحی را به یاد یخهای قطب جنوب میاندازد.
غار یخ قازان نیز در دره فولادی، به فاصله 30 کیلومتری جنوب شهر بامیان موقعیت دارد. گفته میشود که این غار در حدود یک هزار متر طول دارد و سالانه دهها نفر در ماه سرطان، اسد و سنبله به دیدن این غار میروند.
ورزش اسکی
کوه بابا در فصل زمستان پوشیده از برف میباشد که مناسبترین مکان برای ورزش و مسابقات اسکی میباشد. در فصل زمستان، در سلسله کوههای بابا، صدها جوان برای ورزش اسکی میروند. این ساحه تاکنون میزبان شش مسابقه بینالمللی اسکی و دهها مسابقه ملی و محلی اسکی بوده است. در ماه حوت سال گذشته، فدراسیون ملی تربیت بدنی و سپورت، تپه گنبدک در مرکز بامیان را که در دامنه سلسله کوههای بابا موقعیت دارد، به عنوان اولین پارک ملی اسکی مسما کرد. علاوه بر اسکیبازان داخلی، ورزشکارانی از کشورهای سویدن، دنمارک، استرالیا، امریکا، فرانسه، کانادا، آلمان و ناروی نیز در این پارک مسابقه دادهاند.
سیاحت
شاه فولادی، اخیراً به یک مکان تفریحی برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شده است. سیاحان در تمام فصول بهویژه فصل تابستان برای تفریح به این مکان زیبا میآیند و از مناظر طبیعی آن لذت میبرند. با این حال، صنعت توریزم و گردشگری در بامیان، پس از زراعت و مالداری، سومین منبع عایداتی این ولایت میباشد. اما اگر جاهای دیدنی و توریستی بامیان به گردشگران معرفی شود، امکان این وجود دارد که اولین منبع عادیداتی این ولایت را درآمد ناشی از صنعت گردشگری تشکیل دهد.
گفتنی است که بند امیر، اولین پارک ملی کشور، در ولسوالی یکهولنگ و دره آجر در ولسوالی کهمرد این ولایت و ساحه واخان بدخشان، نیز از سوی اداره ملی محیط زیست به عنوان ساحات حفاظت شده اعلان شده است، که سالانه صدها گردشگر و سیاح داخلی و خارجی در این مناطق به تفریح و گردش میپردازند. اما مشکل عمده، ناامن بودن راههای منتهی به بامیان و کمبود پروازهای هوایی به این ولایت میباشد که سبب بیمیلی برخی از سیاحان برای سفر به مناطق تفریحی و ساحات توریستی بامیان شده است.
