سرنوشت سیاسی مردم و آینده نظام مردم سالاری

هنگامی که هفته کلید به چاپ می رفت، کمسیون مستقل انتخابات اعلام کرد که این کمسیون به تاریخ 25 همین ماه نتایج نهایی انتخابات ریاست‏جمهوری 16 حمل سال جاری را اعلام می‏کند. از این رو، دیدگاه این هفته نامه کلید متمرکز است به بررسی یافته ‏ها و اطلاعاتی که پیش از اعلام نتایج نهایی انتخابات در اختیار رسانه‏ها به‏ویژه هفته‏نامه کلید قرار گرفته است. همچنین، در این مطلب، به نکاتی اشاره می‏شود که از نگاه سیاسی برای انتخابات دور دوم و سرنوشت سیاسی مردم و آینده نظام مردم‏سالاری در کشور از اهمیت بالایی برخوردار می‏باشد.

اعلام نتایج نهایی
سرانجام روند رسیدگی به شکایات انتخاباتی پس از 17 روز به تاریخ 23 ماه ثور پایان یافت و کمسیون شکایات انتخاباتی موفق شد که فیصله نهایی‏اش در مورد شکایت‏های انتخاباتی را به تاریخ 24 همین ماه به کمسیون مستقل انتخابات بسپارد. به دنبال این، کمسیون مستقل انتخابات نیز اعلام کرد که این کمسیون آماده است نتایج نهایی انتخابات ریاست‏جمهوری 16 حمل را به تاریخ 25 ماه جاری اعلام کند.
طبق جدول زمانی انتخابات، کمسیون شکایات انتخاباتی باید روند دریافت و رسیدگی به شکایت‏های انتخاباتی را پس از اعلام نتایج ابتدایی انتخابات در چهارم ماه ثور آغاز و در خلال مدت 14 روز به کار رسیدگی به شکایت‏ها پایان می‏داد و فیصله نهایی‏اش در این مورد را به تاریخ 18 همین ماه به کمسیون مستقل انتخابات ارسال می‏کرد. اما از آن‏جایی که نتایج ابتدایی انتخابات با دو روز تأخیر در روز ششم ماه جاری اعلام شد، کمسیون شکایات انتخاباتی نیز روند دریافت و رسیدگی به شکایت انتخاباتی را با دو روز تأخیر آغاز کرد. هرچند این تأخیر بر روند رسیدگی به شکایت‏ها تأثیر منفی گذاشت اما مسوولان در کمسیون شکایات انتخاباتی، “رسیدگی عادلانه به شکایت‏ها” و “دقت در کار این کمسیون” را از عوامل تأثیرگذار دیگر در امر ارسال دیرهنگام فیصله نهایی‏اش در مورد شکایت‏های انتخاباتی به کمسیون مستقل انتخابات، عنوان کرده‏اند. به این ترتیب، کمسیون شکایات انتخاباتی با عدول شش روز از موعد مقرر در جدول زمانی انتخابات موفق شد که فیصله نهایی خود در مورد شکایت‏ها، تخطی‏ها و تخلف‏های انتخاباتی را به کمسیون مستقل انتخابات بفرستد.
با این حال، نقض جدول زمانی انتخابات از سوی کمسیون مستقل انتخابات و همچنین کمسیون شکایات انتخاباتی به شدت مردم و ناظران انتخابات را نسبت به کارآمدی و کار شفاف این دو کمسیون بی‏باور ساخته است. از منظر مردم و ناظران، افرادی که در این دو نهاد انتخاباتی مشغول کار هستند، یا توانایی مسلکی و دانش فنی برای مدیریت انتخابات را مطابق جدول زمانی انتخابات ندارند و یا هم به دلیل فشارها و وابستگی‏های سیاسی عمداً می‏خواهند در نتایج واقعی انتخابات دخل و تصرف کنند. این تردیدها به همان میزانی که شایع است به همان میزان برای سرنوشت انتخابات و همچنین آینده دموکراسی و مردم‏سالاری در کشور تهدیدکننده می‏باشد. زیرا، بی‏اعتمادی مردم نسبت به نهادهای مستقل انتخاباتی و تردید آن‏ها در مورد عملکرد این نهادها، منتج به بی‏میلی‏شان به اشتراک در دور دوم انتخابات ریاست‏جمهوری پیش رو و همچنین انتخابات‏های آتی شده و زمینه‏ساز آسیب‏پذیری دموکراسی و نظام مردم‏سالار در آینده می‏گردد.

جدول زمانی انتخابات دور دوم
مطابق قانون اساسی و قانون انتخابات، هرگاه هیچ یکی از نامزدان تصدی پست ریاست‏جمهوری نتوانند در دور اول انتخابات آرای “50 + 1” درصد از مجموع آرای ریخته شده در صندوق‏های رأی‏دهی را به دست بیاورند، انتخابات، دوباره میان دو نامزد پیشتاز در خلال دو هفته پس از اعلام نتایج نهایی دور اول برگزار می‏گردد. بر این اساس، در جدول زمانی انتخابات که فعلاً نافذ می‏باشد، هفتم جوزا (ماه آینده) به عنوان روز برگزاری دور دوم انتخابات ریاست‏جمهوری تعیین شده است. اما ضیاءالحق امرخیل، رییس دارالانشای کمسیون مستقل انتخابات، در تماس با رسانه‏ها گفته است که هرگاه مشخص شود که انتخابات به دور دوم خواهد رفت، این کمسیون جدول زمانی جدیدی را برای دور دوم اعلام خواهد کرد.
گفتنی است تا زمان نگارش این مطلب، کمسیون مستقل انتخابات نگفته بود که انتخابات به دور دوم خواهد رفت و یا نه و جدول زمانی برای دور دوم انتخابات چگونه است.
پیشتر اما یوسف نورستانی رییس کمسیون مستقل انتخابات، گفته بود که ارزیابی‏های این کمسیون از شمارش و نتایج آرا نشان می‏دهد که هیچ یکی از هشت نامزد انتخابات ریاست‏جمهوری موفق به کسب “50 + 1” درصد آرا در دور اول نشده و انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد. همچنین وی گفته بود که کمسیون مستقل انتخابات بر اساس این پیش‏بینی در مورد سرنوشت انتخابات 16 حمل، برگه‏های رأی‏دهی جدیدی را که تنها نام و مشخصات دو نامزد پیشتاز انتخابات در آن درج می‏باشد را به چاپ رسانده است. اما در عین حال این کمسیون احتمال داده بود که ممکن است بررسی‏های کمسیون شکایات انتخاباتی از کار کمسیون مستقل انتخابات و همچنین رسیدگی به شکایات انتخاباتی، نتایج ابتدایی را با تغییراتی روبه‏رو کند. کمسیون شکایات انتخاباتی هم اعلام کرده بود، بخشی از شکایاتی که در این کمسیون درج شده است می‏تواند بر نتایج ابتدایی تأثیر بگذارد.
به دنبال نهایی شدن کار کمسیون شکایات انتخاباتی بر سر شکایات مربوط به انتخابات 16 حمل، نادر محسنی سخنگوی این کمسیون، گفت که کمسیون مذکور 62 مورد آرای نامزدان را باطل کرده و همچنین بعضی از تصامیم کمسیون مستقل انتخابات را نیز اصلاح کرده است. اما وی تصریح نکرد که این اقدامات تا چه اندازه بر نتایج ابتدایی انتخابات تأثیر گذاشته است؛ موضوعی که پس از اعلام نتایج نهایی از سوی کمسیون مستقل انتخابات بعد از انتشار مجله کلید در این هفته روشن خواهد شد.