تراکم زباله‌ها درشهر درکنارمردم، مسوولان صحی کشوررا نیزنگران ساخته است. وزارت صحت عامۀ کشوربا ابراز نگرانی ازوضعیت موجود از خطرات احتمالی آن هشدار میدهد. وحیدالله مایار، سخنگوی این وزارت می‌گوید: “زباله‌ها در صورتی که درست جمعآوری نشود و به بیرون انتقال نیابد، عامل امراض مختلف از جمله اسهالات وامراض ساری که از طریق پشهها سرایت می‌کند ( مثل ملاریا)، شده میتواند.”به گفته وی، اگر به این مشکل رسیدگی نشود بدون شک شاهد امراض زیادی از جمله انتانی، جلدی و طرق تنفسی خواهیم بود و این روی اقتصاد فامیلها هم اثرات سوخواهد داشت.
مایاراز شهریان کابل میخواهد تا آنها نیزرسالت خود در برابر حفظالصحه محیطی و فردی را انجام داده و درزمینه با شاروالی همکار باشند. وی میافزاید: “این مسوولیت همه دولتمداران است تا به این معضل رسیدگی نمایند و پروسه تدارکات را سرعت بخشند تا مشکل حل گردد. شاید تعلل در پروسه تدارکات دیگر بخشها، تأثیر زیاد روی مردم نگذارد، مگراندکترین تعلل درکار جمعآوری زباله‌ها صحت مردم را متأثر میسازد و نباید در زمینه غفلتی صورت گیرد.”
از سوی دیگر آگاهان محیط زیستی نیزاز وضعیت موجود ابراز نگرانی نموده و کثافات موجود درمحیط رابرای صحت شهروندان تهدید جدی میخوانند. محمدواثق حسینی، کارشناس محیط زیستی، می‌گوید: “مایعی که از تراکم زبالههای مواد خوراکی خانهها و رستورانتها تولید میگردد، حاوی گازهای خطرناک و زهری است که تنفس مداوم آن سبب سوزش چشم، گلو و بروز امراض تنفسی و انواعی از امراض مکروبی و حتی سرطانها میگردد.”
اداره ملی حفاظت از محیط زیست نیز از وضعیت موجود ابراز نگرانی نموده و می‌گوید با شاروالی کابل همکار است و در راستای حل این مشکل تلاش می‌کند. عبدالولی مدقق، معین پالیسی و روابط بینالملل اداره ملی حفاظت از محیط زیست، می‌گوید: “نگرانیای را که ما از جمع شدن زبالههای جامد داریم این است که این امر باعث شیوع امراض در میان مردم، بوی وتعفن درشهر، آلودگی آبهای زیر زمینی و نیز زشت شدن چهره شهر میگردد.” مدقق می‌گوید که کار روی حل این مشکل جریان دارد و در آینده حل خواهد شد.
زباله، منبع انرژی
آنچه امروزه برای شهریان کابل به یک معضل اجتماعی مبدل گردیده است، در کشورهای پیشرفته جهان، تجارت پرمنفعتی را به بار آورده است. آگاهان میگویند که استفاده دومی از زباله (صنعت بازیافت زباله) تجارت پرسود در جهان است و به همین دلیل به زباله، طلای کثیف میگویند. این عمل علاوه براینکه از ضایع شدن منابع اولیه و تخریب محیط زیست جلوگیری می‌کند، منابع مالی بزرگی را دراختیارکشورها می‌گذارد، اما اداره حفاظت از محیط زیست به این باوراست که شاروالی کابل به این منظور درسالهای گذشته توجهی چندانی نکرده است. مدقق می‌گوید: “در طبیعت مواد زیادی است که ظرفیت تولید انرژی را دارد، اما در صورتی که زیربنایی برای استفاده و تولید موجود نباشد، چنین کاری امکانپذیر نیست.” به گفته وی، برای استفاده دوباره و تولید انرژی از زباله‌ها به زیربناها و منابع مالی و تخنیکی نیاز است که شاروالی کابل تا حال به آن توجهی نکرده است. وی میافزاید: “شاروالی کابل میتواند با جلب توجه تمویل کنندگان خارجی در این راستا سرمایهگذاری کند.”
در این حال، مسوولان شاروالی کابل میگویند که این اداره به منظور استفاده دوباره از زبالههای تولید شده درکابل، برنامههایی درگذشته داشته اند، مگر به گفته آنها، نبود امکانات تخنیکی و مالی باعث شده از این ذخایر که به طلای کثیف موسوم است، استفاده درست نشود. نثاراحمد حبیبی غوری، می‌گوید: “برق، گاز، دیزل، الکول طبی، خشت‌هایی که برای سرکها مورد استفاده قرار می‌گیرد و بسیاری چیزهای دیگر از زباله به دست می‌آید.”
حبیبی می‌گوید درحال حاضر ذخایر بزرگی در اختیار شاروالی است که می‌توان از آن برای تولید برق و گاز استفاده کرد. او افزود: “ما شش ملیون تُن زباله را به روش‌های علمی و استندردهای جهانی درمنطقه چمتله دفن کرده‌ایم که هشتاد سانتی متر خاک بالای کثافات ریخته شد و لوله‌کشی منظم در عمق زباله‌ها صورت گرفت تا هوای داخل آن را بیرون کند و مانع بروز انفجار شود.”
اما وی می‌گوید که تنها برای استفاده دوباره اززبالههای این ناحیه به 10 ملیون دالر نیاز است. اوگفت: “اگردولت افغانستان و یا دونری به ما 10 ملیون دالر کمک کند ما میتوانیم نواحی 11، 17، 15 و بخشی ازناحیه چهار را با آن برق بدهیم و تا بیست سال ما برق ذخیره خواهیم داشت.”
غوری می‌گوید گذشته از ساحه چمتله در ساحات گزک اول و دوم هم ذخیرههای هنگفتی از زباله‌ها را ایجاد کردهاند، اما برای استفاده دوباره از آنها به نیروی تخنیکی، مسلکی و منابع بزرگ مالی نیاز میباشد، اما تصریح می‌کند: “در این زمینه کارهایی صورت گرفته و بانک جهانی نیز وعده همکاری داده است. ما روی این پروسه کار میکنیم و با چند کمپنی در کشورانگلیس هم به تماس هستیم و یک کمپنی امریکایی هم علاقمند کاربا ما است و امیدواریم تا سه سال آینده، قراردادهایی را امضا کنیم و کاررا روی استفاده دوباره از زباله‌ها شروع کنیم.” غوری می‌گوید در سالهای پیشین نیز آنها از زباله‌ها در تولید کود زراعتی استفاده میکردند.
اما فضلاحمد فروتن، مشاور حقوقی پیشین شاروالی، می‌گوید دراین اواخرتولید کود نیز متوقف شده است. او گفت: “قبلاً اززبالهها کود میساختند، اما متأسفانه حالا این کار متوقف است و این به ضعف شاروالی برمیگردد.” وی یگانه راه پایان دادن به وضعیت نابسامان کنونی شهر را درتصفیه تیم موجود و واگذاری مسؤولیتهای شاروالی به تیم وکدرهای متخصص جدید میداند در غیر آن به گفته وی وضعیت به همین شکل باقی خواهد ماند.
