در چهار ولایت؛ هرات، فراه، بادغیس و غور، 117هزار و 495 جریب زمین دولتی و غیردولتی غصب شده است. طبق معلومات مقام‌های محلی در حوزه غرب، 863 زورمند محلی در غصب این زمینها دست دارند. بیشتر این زمینها دولتی است و در هرات موقعیت دارد. این مقامها در گفتگو با کلیدگروپ، ناامنی را عامل اصلی غصب این زمینها عنوان کردهاند. به گفته آنها، غاصبان زمین، با جعل قباله و تطمیع ادارات، خود را مالک این زمینها معرفی کردهاند.
جعل قباله زمین در هرات
در هرات، بین 50 تا 60هزار جریب زمین دولتی توسط 200 زورمند محلی غصب شده است. مقام‌های محلی این ولایت میگویند که این زمینها متعلق به ریاستهای معارف، حج و اوقاف و زراعت و مالداری هرات است. طبق معلومات آنها، زمینهای ریاست معارف هرات، یک بار از نزد غاصبان زمین پس گرفته شده بود، ولی افراد غاصب با جعل اسناد دوباره این زمینها را تصرف کردهاند.
جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات، میگوید به صورت مجموعی، 5هزار جریب زمین برای اعمار شهرک معلمان در این ولایت در نظر گرفته شده بود که از این میان یک و نیم هزار جریب آن یا غصب شده و یا هم برای معلمانی که ذی‌حق نبودهاند، توزیع شده است. فرهاد تصریح کرد که اداره املاک ریاست معارف هرات، در بدل هر نمره زمین رهایشی در این شهرک از هر معلم بیش از 13هزار افغانی حصول کرده است، ولی برای بعضی از آنها سند ملکیت داده نشده است. او تأکید کرد که این اداره یا پولهای این دسته از معلمان را حیف و میل کرده و یا خلاف طرزالعمل زمینهای آنها را برای معلمان غیرمستحق توزیع کرده است. فرهاد گفت که فعلاً کارمندان آلوده به فساد اداره املاک ریاست معارف هرات به څارنوالی معرفی شدهاند.
اما عبدالرزاق احمدی، رییس معارف هرات، میگوید که کارمندان تحت امر او از هر گونه فساد مبرا هستند. به گفته او، پولهایی که اداره املاک ریاست معارف از معلمان گرفته بود را به خزانه دولت انتقال داده است. احمدی تأکید داشت که غاصبان زمین با استفاده از روابط شخصی خود با مقام‌های دولتی موفق به غصب زمینهای ریاست معارف شدهاند.
در همین رابطه، میرمحمد خیراندیش، کارشناس بخش املاک ریاست معارف هرات، میگوید حکومت در سال 1389 ابلاغ کرده بود که 35جریب زمین مغصوب در شهرک معلمان مسترد شده است، ولی یافتههای آن نشان از غصب دوباره این زمینها دارد. او گفت که غاصبان زمین با تهیه اسناد و قباله جعلی دوباره موفق شدهاند این 35 جریب زمین را به تملک خود در آورند. به گفته خیراندیش، زمینهایی که دوباره غصب شده است، متعلق به 800 نفر معلم است. وی افزود که حکومت برای استرداد مجدد این زمینها هیچ کاری نکرده است.
اسنادی که کلیدگروپ به دست آورده، نشان میدهد که زمینها در شهرک معلمان هرات، توسط بزرگان قوم “مختارزادهها” غصب شده است. اما مقام‌های محلی با وجود تأیید غصب این زمینها توسط افراد زورمند و متنفذان قومی، حاضر به افشای نام غاصبان نشدند. با این وصف، زیاد تلاش کردیم تا نظر نمایندگان قوم مختارزادهها را نیز در این گزارش درج کنیم، ولی آنها حاضر به گفتگو در این باره نشدند.
طبق معلومات سخنگوی والی هرات، زمینهای دولتی در این ولایت، علاوه بر شهرک معلمان، در چهارراهی معارف، سرک قول اردوی سابق، درب خوش و ولسوالیهای کهسان، شیندند و گلران نیز غصب شده است. به گفته جیلانی فرهاد، کسانی که این زمینها را غصب کردهاند، افراد با نفوذ و زورمند هستند و با تهیه قباله جعلی به این کار مبادرت ورزیدهاند.
اما عبدالودود نظامی، آمر ثبت اسناد و وثایق ریاست محکمه استیناف هرات، ادعای جعل قبالهها در این نهاد را تکذیب میکند. او افزود که براساس دستور حکومت، در حال حاضر، مسوول توزیع قبالههای اداره اراضی است.
رسیدگی به 12 دوسیه غصب زمین
غلاممحمد رحمــانی، رییــس عــدلیــه هرات، میگوید از شروع سال روان تاکنون 100 دوسیه در پیوند به غصب زمینهای دولتی و غیردولتی به این نهاد راجع شده است. او به کلیدگروپ گفت که 18 دوسیه از مجموع این دوسیهها به څارنوالی فرستاده شده است. څارنوالی استیناف هرات تاکنون درباره 12 دوسیه آن حکم صادر کرده است. رحمانی میگوید که در نتیجه بررسی و پیگیری این دوسیهها، 1هزار و 802 جریب زمین از نزد غاصبان پس گرفته شده است. به گفته او، علاوه بر مسترد شدن این زمینها، 6ملیون و 988 هزار افغانی نیز به خاطر جریمه غاصبان زمین به نفع دولت حصول شده است.
رییس عدلیه هرات همچنان تصریح کرد که رسیدگی به دوسیههای مربوط به غصب زمین، یک روند پیچیده و زمانگیر است. رحمانی، دلیل این پیچیدگی را عدم تصفیه زمینهای دولتی و غیردولتی و نیز نامشخص بودن حدود اربعه اراضی تحت دعوا عنوان کرد.
خلیلاحمد قاریزاده، څارنوال تحقیقات عامه ریاست څارنوالی استیناف هرات، نیز تأیید میکند که این اداره در جریان امسال به 12 دوسیه مربوط به غصب زمین رسیدگی کرده است. او گفت که در هر یک از این دوسیهها پای 2 تا 3 نفر غاصب دخیل است. قاریزاده افزود که غاصبان را یا جریمه نقدی کردهاند و یا هم به زندان به معرفی کردهاند.
مجازات غاصبان زمین در قانون زمینداری تسجیل شده است. مساحت و قیمت املاک تعیین میکند که فرد غاصب جریمه نقدی شود یا این که به حبس محکوم شود. بلندترین مدت حبس برای غاصبان زمین، پنج سال در نظر گرفته شده است.
کامران علیزایی، رییس شورای ولایتی هرات و جمیله امینی، عضو این شورا، از عملکرد ادارات دولتی در امر استرداد زمینهای مغصوب ناراضی اند. به گفته آنها، این ادارات در جریان 16 سال گذشته هیچکاری برای جلوگیری از غصب زمینهای دولتی و غیردولتی نکردهاند.
با این حال، وحیداحمد حبیبی، معاون اداره اراضی هرات، اعتراف میکند که این اداره به دلیل کمبود تشکیلات قادر به پس گرفتن زمینهای غصب شده نیست. اما او در عین حال تأکید دارد که اداره اراضی این ولایت در نظر دارد برای جلوگیری از غصب زمینهای غیردولتی، برای مالکان زمینهای رهایشی، قباله پنجساله توزیع کند. حبیبی افزود که برای این کار تا هنوز 8 ناحیه در شهر هرات سروی شده است.
پیوستن غاصبان به طالبان در فراه
محمدنادر فراهی، رییس اداره اراضی فراه، میگوید که طی 3 سال اخیر 32 هزار جریب زمین دولتی در ده ولسوالی این ولایت غصب شده است. او افزود که در پیوند به غصب این زمینها، 504 نفر غاصب شناسایی و به څارنوالی معرفی شدهاند. فراهی تصریح کرد که از مجموع زمینهای غصب شده، 900 جریب آن مسترد شده است، ولی همزمان 800 جریب زمین دیگر دوباره به قبضه غاصبان در آمده است. او علت غصب این اراضی را ناامنی عنوان کرد.
با این حال، یونس رسولی، معاون والی فراه، مدعی است که غاصبان زمین در این ولایت، از سوی کسانی حمایت میشوند که در حکومت از قدرت و نفوذ بیشتری برخوردار اند. او علاوه کرد که حتا بعضی از مقام‌های دولتی نیز به غصب زمینهای متعلق به دولت اقدام کردهاند. رسولی با اشاره به مشکلات امنیتی در فراه، تأکید دارد که ناامنی روند مبارزه با غصب زمین در این ولایت را با مشکل روبهرو کرده است. به گفته او، وقتی دولت در برابر غاصبان زمین اقدام میکند، آنها از چنگ قانون گریخته و با طالبان یکجا میشوند.
بادغیس و غور
در ولایت بادغیس 23 هزار و 495 جریب زمین دولتی و در غور 2 هزار جریب زمین غیردولتی توسط زورمندان محلی غصب شده است. شرافالدین مجیدی، معاون والی بادغیس، میگوید که در غصب زمینهای دولتی در این ولایت، 59 نفر زورمند محلی دست دارند. او گفت که ناامنی بزرگترین مشکل در برابر آنها برای پس گرفتن این زمینها است.
در غور، 100 نفر به غصب زمین متهم شدهاند. زمینهایی که در غور غصب شده، غیردولتی است و در ولسوالیهای پسابند و شهرک این ولایت موقعیت دارد. عبدالله، رییس اداره اراضی غور، به کلیدگروپ گفت که آنها در جریان امسال موازی 100 جریب زمین را از نزد غاصبان پس گرفتهاند.
در همین حال، محمدناصر خاضع، والی غور، میگوید که بیشتر زمینهای غیردولتی غصب شده در این ولایت، فاقد سند ملکیت است. او تأکید داشت که برای جلوگیری از غصب زمینها در غور، قرار است به زودی روند ثبت اراضی و توزیع قباله رسمی آغاز شود.
ریاست عمومی اراضی نیز تأیید میکند که زمینهای غیردولتی و دولتی توسط زورمندان محلی، نه تنها در حوزه غرب، بلکه در 30 ولایت غصب شده است. حشمتالله ناصری، مسوول بخش مطبوعاتی این اداره، به کلیدگروپ گفت که مجموع اراضی مغصوب در این ولایتها، 1.6 ملیون جریب است. او افزود که ناامنی باعث شده تا این زمینها به صورت کامل مسترد نشود. به گفته ناصری، در جریان امسال، تنها 300 هزار جریب زمین از نزد غاصبان پس گرفته شده و دوسیه نزدیک به 19 هزار جریب زمین دیگر به نهادهای عدلی و قضایی سپرده شده است. اما ناصری گفت که به دلیل هدایت ریاست جمهوری نمیتواند نام غاصبان زمین را افشا کند.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
