گل مکی شاه، هنرپیشه، آوازخوان و فعال فرهنگی که از دیر زمان در بخش هنر تیاتر کار کرده است، از وضعیت کنونی هنر تیاتر در کشور به شدت ناراضی است. او سالها است كه رياست تياتر ملی را به عهده دارد و میگوید در سفرهایش به دیگر کشورها، متوجه این واقعیت شده که دیگر کشورها برای هنرمندان و فعالان فرهنگی شان بسیار ارزش قایل اند و هنرمندان از امتیازات خوبی در اینکشورها برخوردار میباشند. به گفتۀ او، البته در گذشته در افغانستان نیز از هنرمندان استقبال میشد و قدر بسیار خوبی داشتند، ولی اکنون بیتوجهی دولت به فرهنگ و هنر، بهویژه هنرمندان حوزۀ سینما و تیاتر، بسیار نگرانکننده است. ریيس تياتر ملی میگوید:”هنر تیاتر و سینما زیبا و بیدارکننده است، اما متأسفانه که اکنون این دو رشتۀ هنری با مشکلات فراوان روبهرو شده است.”
از نظر این هنرپیشۀ تیاتر، دلیل این که چرا دولت به تیاتر و سینما هیچتوجهی نشان نمیدهد، در آن است که دولت کنونی نواقص فراوان دارد و هنر تیاتر و سینما برملاکنندۀ نواقص دولتها میباشد. وی به خصوص هنر تیاتر را چنین تعریف میکند:”هنر تیاتر بر لب مردم خنده میآورد، تیاتر سیاستهای دروغ را برای مردم برملا میسازد و خادمان راستین مردم را نیز برای آنان معرفی میکند.”
بیتوجهی مسوولان به وضعیت هنر و فرهنگ در کشور، گل مکی شاه را به شدت دچار یأس و نا امیدی کرده است، تا حدی که وی تصمیم به ترک دوبارۀ وطن گرفته است. او میگوید با آن که تلاش کرده برای کشورش در عرصۀ هنر کاری انجام دهد اما هر بار تلاشهایش به موانع جدی از سوی مسوولان روبهرو شده است.
گل مکی شاه قبلاً با شعلهور شدن آتش جنگهای داخلی، از کشور آواره شد و به امریکا مهاجر گردید. او سالهای زیادی را در عالم مهاجرت گذراند. اما وی در سال 2002 به کشور برگشت و فعالیتهای هنریاش را از سر گرفت.
وی وقتی به کشور برگشت در تالار تلویزیون ملی نمایشنامهای را با نام “مادر” اجرا کرد. این نمایشنامه توانایی این هنرپیشه را در عرصۀ هنر بیشتر برملا کرد و سبب برقراری روابط وی و همکارانش با سفارتخانههای کشورهای مختلف در کابل گردید.
گل مکی شاه با آن که سختیهای فراوانی را نیز در افغانستان متحمل شد، اما توانست روابط کابل ننداری را با موسسات حمایت کنـنـده افــزایــش دهــد. چنـــانــچــه خود وی میگوید:”وقتی از امریکا آمده بودم، مدتی در بین کابل ننداری و مدتی در گالری ملی که خرابۀ بیش نبود، زندگی میکردم. اما کسی نبود به من بگوید که چرا در این جای ترسناک زندگی میکنی؟”
گل مکی شاه مدعی است که با امکانات محدودی در کابل ننداری، نمایشات زیادی را اجرا کرده و مردم نیز از این نمایشات استقبال کردهاند. اما وی در مورد چگونگی برخورد دولت با این نمایشات گفت:”ما 4 تا 5 سال از نمایشات خود به دولت تکس میدادیم، در حالی که ما باید از سوی دولت معاش میگرفتیم، اما دیده شد که دولت نمیخواهد کار ما را ارج دهد.”
به گفتۀ این هنرپیشه، با معاشی که دولت برای یک هــنرمــند مــیدهــد، سخت است که مخارج زندگی هنرمند تأمین شود. از این لحاظ وی تلاش کرده تا همکاریهای موسسات و کشورهای دیگر را برای هنرمندان جلب کند. او میگوید:”در مدت هفت سالی که در کــابــل ننــداری کــار کردم، چــند بار سفرهای خارجی به ناروی و فرانسه داشتم تا برای هنر تیاتر همکاریهای این کشورها را جلب کـنم. همــچــنان 4 سال مــکــمل در شعبههای وزارت مالیه رفت و آمد کردم، تا برای بازسازی کابل ننداری بودجه بگیرم. این وزارت سه و نیم ملیون افغانی را برای بازسازی کابل ننداری اختصاص داد، اما بعد از مدتی این بودجه گم شد.”
گل مکی شاه مدعی است که مردم ناروی یک مقدار پول به کابل ننداری کمک کرده بودند و وی از آن پول دو عراده موتر کاستر برای کابل ننداری خریداری کرده است. اما به محض این که این موترها به کابل رسید، وزارت اطلاعات و فرهنگ یک عرادۀ آن را تصاحب شد. او تصریح میکند:”ما آن موترها را از بودجهای گرفته بودیم که برای کابل ننداری، از خارج گدایی کرده بودیم. وزارت اطلاعات و فرهنگ بعد از مدتی حتا هر دو موتر را از نزد کابل ننداری گرفت.”
این هنرپیشه، علاوه بر نمایشات تیاتریاش در کابل ننداری، چندین نمایشنامۀ تلویزیونی تیاتر را برای تلویزیون ملی نیز ثبت کرده است.
گل مکی شاه در اواخر دوران حکومت ظاهرشاه کورس “آرت” یا هنر را فرا گرفته و در همان زمان به فعالیت آغاز کرده است. وی دستی در هنر آوازخوانی نیز دارد و به گفتۀ خودش، در بخش نطاقی نیز فعالیتهای زیادی داشته است. اما وی معتقد است در حال حاضر در افغانستان کمپنیهای شخصی بیشتر دست باز دارند تا هنر را در کشور رشد دهند، زیرا تیاتر ملی در کنترول دولت قرار دارد و دولت نمیخواهد در بخش فرهنگ پیشرفتی صورت گیرد.
