عیدی بردن در جامعۀ افغانی رسمی است که از گــذشــتـههـــای دور به این ســو میــان خـــانــوادههــای ما رایج میباشد.
معمولآ با فرا رسیدن روزهای عید و نوروز، خانوادههای پسر به خاطر قدردانی از عروس آیندۀ خود به خانه وی رفته و عیدی میبرند.
تحفههای که برای عروس به عنوان عیدی برده میشود، شامل یک جوره لباس مکمل با وسایل آرایشی، دستکول و چبلی میباشد. در کنار لباس، کیک و کلچه، خینه و دیگر وسایل مورد ضرورت در خنچهها چیده شده و به مهمانها نشان داده میشود. معمولآ این برنامه با رقص و پایکوبی دختران جوان برگزار میشود. اما در این اواخر، عیدی بردن برای عروسها به رقابت ناسالم و همچشمیها مبدل شده است روی این دلیل خانوادههای پسر از خواستههای بلند خانوادههای عروس آیندۀ شان شکایت میکنند.
مرسل که باشندۀ شهر کابل است، از جمع این کسانی است که از خانواده نامزد برادرش گله دارد.
وی که جهت خریداری لوازم عیدی برای نامزد برادرش به بازار آمده بود، لب بر شکایت گشوده و به هفته نامۀ مرسل گفت:” روز به روز خواستها بیشتر میشود، برادرم که از دو سال به این سو، توان پوره کردن خواستههای بلند خانوادۀ نامزدش را ندارد، تا اکنون عروسی نکرده، در کنار این مصرف زیاد برای روزهای عیــــد، بـــرات و نــوروز حــوصـلـــۀ مـــــا را هــم
به سر رسانده، چون نرخ هر شی در بازار از طلا گرفته تا خوراکه خیلی بلند است.”
مرسل در ادامه میگوید که تنها انگشتری که نامزد برادرش انتخاب کرده است مبلغ 15 هزار افغانی هزینه برداشته است و امکان دارد که با خریداری دیگر وسایل، مصرف تحفههای عیدی تا 40 هزار افغانی برسد.
وی در ادامه گفت:” برادرم که ماهانه مبلغ 15 هزار افغانی معاش دارد و مسوولیت تامین مصارف خانواده نیز بر دوش وی میباشد، در این ماه ناگزیر به گرفتن قرض شد تا برای تامین مصرف عیدی نامزدش و هم برای خانواده، پولی در دست داشته باشد.”
در همین حال راضیه باشندۀ منطقۀ دهبوری کابل که در همین شب و روزهای عید که برای نامزد پسرش عيدى برده است، مىافزاید:” به باور من عیدی بردن، رسم اضافى وبی معنی است، خانوادۀ ما کاملاً با اين رسم مخالف هستیم، ولى خانوادۀ عروسم، عیدی بردن به دختر شان را فخر دانسته و از ما تقاضای به جا آوردن این مراسم را نموده اند و ما ناگزیر خواستهای آنان را برآورده نمودیم.”
با وجود اینکه اکثریت خانوادهای دختران با این رسم ناپسند و پرمصرف موافق اند، ولی میتوان خانواده هایی را یافت که این رسم خود ساخته را بیجا خوانده و برپایی این چنین مراسم را جز ضایع وقت و مروج نمودن رقابتهای ناسالم چیزی دیگر عنوان نمی کنند.عمر عزیزی، یک تن از محصلان پوهنتون کابل است. او به توافق خانوادهاش که به تازگی خواهر خود را نامزد کرده به این باور اند که عیدی بردن، یک مصرف بیمعنی و بیارزش است. وی در گفتگو با هفته نامۀ مرسل گفت:”هر چند نامزد خواهرم از وضعیت اقتصادی خوبی برخوردار است، اما مادرم از نامزد خواهرم و همچنین از خانوادۀ وی تقاضا کرد تا چیزی به عنوان عیدی به خانۀ ما نیاورند.”
عمر از دیگر خانوادهها نیز میخواهد که به زندگی و خوشبختی فرزندان خود فکر کرده، رسم و رواجهای چون عیدی، براتی و نوروزی بردن را کنار بگذارند.
به گفتۀ وى، مصارف زياد در همچو مراسم، اقتصاد خانوادهها را متضرر ساخته، رقابت ناسالم را به بار آورده و در آینده سبب کينه و دشمنى بين خانوادهها نیز میشود.
گفته میشود که افزایش اختطاف، قتلهای مسلحانه، سرقت، قاچاق مواد مخدر، شمولیت در گروپهای مافیایی و دیگر اعمال ضدقانونی جــوانــان، نــاشـــــی از مــشکــلات اقــتصادی که اکثراَ به دلیل برآورده شدن رسم و رواجهای بیمعنا، رقابتها و همچشمیهای روزافزون در نقاط مختلف کشور میان خانواده ها به وجود میآید، رو به افزایش است.
