براساس جدول زمانی انتخابات، نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری 16 حمل امسال، در 24 ثور اعلام میشود. با اعلام این نتایج، به صورت قطعی، مشخص میگردد که هر یکی از هشت نامزد ریاستجمهوری، چه تعدادی از آرای مردم را به دست آورده و کدام یکی از آنها پیشتاز انتخابات است.
بر بنیاد آمار ابتدایی که توسط کمسیون مستقل انتخابات در روز ششم ماه جاری (ثور) اعلام شده است، هیچ یکی از این هشت نامزد انتخابات ریاست جمهوری، موفق نشده است آرای “+150” درصد را برای احراز پست ریاستجمهوری به دست بیاورد. با تحلیل این آمار، به احتمال خیلی زیاد، انتخابات به دور دوم خواهد رفت و در این دور، دو نامز پیشتاز (داکترعبدالله عبدالله و داکتر اشرف غنی احمدزی)، با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت.
پیشتر، کمسیون مستقل انتخابات اعلام کرده بود، در صورتی که انتخابات به دور دوم کشیده شود، آماده است که انتخابات دور دوم را به تاریخ هفتم جوزا (ماه آینده) برگزار کند. اما در عین حال، این کمسیون تصریح نموده که هرگاه، نامزدی، نتواند آرای “50+1” از مجموع آرای ریخته شده در صندوقها را به دست بیاورد، به منظور برگزاری انتخابات دور دوم، تقویم انتخاباتی جدیدی را تدوین و اعلام خواهد کرد.
گفتنی است که کاخ ریاست جمهوری، به دنبال اعلام نتایج ابتدایی، آمادگیهایش برای واگذاری قدرت از سوی رییسجمهور کرزی به رییس جمهور جدید را آغاز کرده است. براساس خبرنامه دفتر ریاست جمهوری، قرار است در روز انتقال قدرت، شمار زیادی از مقامات خارجی، مهمان مردم و دولت افغانستان باشند.
تقویم انتخاباتی جدید
کمسیون مستقل انتخابات، در تبصره کوتاهی در مورد انتخابات دور دوم گفته، هرگاه انتخابات به دور دوم کشیده شود، جدول زمانی جدیدی را، برای آن، تدوین و اعلام میکند. این کمسیون تا هنوز اعلام نکرده است که آیا کار بر سر تدوین تقویم انتخاباتی جدید را آغاز کرده است یا خیر. اما طبق اظهارات رییس کمسیون مستقل انتخابات، این کمسیون، آمادگی کامل دارد تا انتخابات دور دوم را در روز هفتم جوزا (مطابق پیشبینی تقویم انتخاباتی نافذ) برگزار نماید.
با این حال، با توجه به آمار ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری، انتظار میرورد که کمسیون مستقل انتخابات، کار بر سر جدول زمانب ندی انتخابات دور دوم را آغاز و در روز اعلام نتایج نهایی در اختیار رسانهها، مردم و نامزدان پیشتاز قرار دهد.
بر بنیاد پیشبینی قانون اساسی و قانون انتخابات، دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، دو هفته پس از اعلام نتایج دور اول انتخابات ریاست جمهوری، میان دو نامزدی که اکثریت آرا را به دست آوردهاند، برگزار میگردد. در این قوانین، تصریح شده که هرگاه یکی از نامزدان در دور دوم انتخابات موفق به کسب اکثریت نسبی آرای رأی دهندگان گردد، به کاخ ریاست جمهوری راه مییابد. اما در هیچ یکی از این قوانین چند نکته بسیار مهم پیشبینی نشده است: زمان آغاز و انجام تبلیغات نامزدان در دور دوم، مدت شمارش آرا، تاریخ اعلام نتایج ابتدایی و مدت رسیدگی به شکایت‌ها و تخلفات انتخاباتی در دور دوم و سرانجام اعلام نتایج نهایی انتخابات این دور. بنابراین، تدوین جدول زمانبندی انتخابات دور دوم و اعلام آن، پس از معلوم شدن نتایج نهایی دور اول انتخابات ریاست جمهوری، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
آگاهی عامه
طبق پیشبینی قانون انتخابات، مردم، روز هفتم ماه جوزا (ماه آینده)، برای بار دوم در پای صندوقهای رأیدهی حاضر شده و رییسجمهوری آیندهشان را برمیگزینند. اما از آنجایی که انتخابات به طور عام و رفتن انتخابات به دور دوم به طور خاص، تجربه سیاسی تازهای برای مردم میباشد، ضرورت احساس میگردد تا سطح آگاهی آنها در مورد انتخابات ارتقا یابد. از این رو، نهادهای انتخاباتی مسوولیت دارند تا تدابیری به منظور رشد آگاهی عامه در مورد پروسه سیاسی انتخابات را روی دست گیرند.
در انتخابات دور اول، یکی از مشکلات جدی، عدم آگاهی مردم نسبت به انتخابات و اهمیت این پروسه سیاسی بود. به همین دلیل، اکثریت رأیدهندگان به شکل غیرآگاهانه و بدون محاسبات سیاسی در پای صندوقهای رأی حاضر شدند و به تقلید از دیگران به یکی از نامزدان ریاستجمهوری رأی دادند. این در حالی است که انتخابات یک پروسه سیاسی است و درک عمیق مردم از این پروسه تأثیر مستقیم بر نتایج آن دارد.
شفافیت انتخابات دور دوم
در انتخابات ریاستجمهوری 16 حمل، کمسیون مستقل انتخابات نتوانست از تقلبها، تخطیها و تخلفهای انتخاباتی، به گونه ی که انتظار میرفت، جلوگیری کند. از این رو، مردم، به دلیل ضعف کمسیون مستقل انتخابات در مدیریت این پروسه، به شدت نسبت به سرنوشت آینده شان نگران شدند و حتی بعضی از رأیدهندگان از رفتن در پای صندوقهای رأی، اظهار ندامت نمودند.
گزارشهای نهادهای انتخاباتی نشان میدهد که بخش عمده تقلبها در انتخابات 16 حمل، توسط کارمندان کمسیون مستقل انتخابات، ناظران و هواداران نامزدان و همچنین افراد زورمند صورت گرفته است. اما از آنجایی که روند رسیدگی به شکایات در حال جریان است و رییسجمهور آینده کشور در دور اول انتخابات مشخص نمیگردد، فعلاً مردم و نامزدان سعی دارند با دیده اغماض نسبت به کم کاری های نهادهای انتخاباتی برخورد کنند. در عین حال، نامزدان پیشتاز انتخابات و همچنین مردم که قدرت اصلی را در اختیار دارند، انتظار دارند که انتخابات دور دوم ریاست جمهوری به گونه کاملاً شفاف برگزار و نهادهای برگزارکننده باید از آرای آنها حراست و پاسداری کنند.
برگه های رأی دهی
کمسیون مستقل انتخابات تا هنوز اعلام نکرده است از مجموع 14 ملیون برگه رأی دهی که قبلاً توسط این کمسیون چاپ شده بود، چه تعدادی از آنها را در انتخابات 16 حمل به مراکز و محلات رأی دهی توزیع کرده است. اما طبق آمار این کمسیون، تنها نزدیک به 7 ملیون واجد شرایط رأی (بیش از 6 ملیون 800 هزار تن) از مجموع ملیونها نفری که کارت رأیدهی به دست آورده بودند، در انتخابات 16 حمل اشتراک نموده بودند. با این حال، هنوز مشخص نیست که برگه های رأیدهی باقیمانده در کجا نگهداری شده و چرا در روز انتخابات به مراکز و محلاتی که با کاهش برگههای رأی روبهرو شدند، توزیع نشده است.
طبق گزارش ها، در انتخابات 16 حمل، بخش زیادی از واجدان شرایط رأی دهی به دلیل تمام شدن زودهنگام اوراق رأیدهی در مراکز و محلات رأی دهی، از حق رأی دادن محروم شدند.
کمسیون مستقل انتخابات، مکلفیت دارد تا امکانات و شرایط لازم برای اشتراک آزادنه مردم در انتخابات را در همکاری با سایر نهادها، فراهم نموده و به آنها فرصت دهد تا رییسجمهور آیندهشان را برگزینند. بنابراین، کمسیون مذکور بایست از همین حالا برای برگزاری انتخابات احتمالی دور دوم آماده شده و مشکلات فنی و تخنیکی در کار انتخابات را برطرف کند. هرگاه این بار نیز مردم نتوانند به دلیل کم کاری های کمسیون مستقل انتخابات از حق سیاسیشان برخوردار گردند، قطعاً از دولت آینده رویگردان خواهند بود.
