ads

افزایش قاچاق آثار باستانی در غرب کشور

قاچاقچیان آثار عتیقه و باستانی در 20 ولسوالی ولایت‎های غربی کشور، با حفاری اماکن تاریخی و باستانی، دست به قاچاق آثار عتیقه در این ولسوالی‎ها می‎زنند. مقام‎های محلی به کلیدگروپ گفته‎اند، حفاری اماکن تاریخی و قاچاق آثار عتیقه و باستانی از این مناطق، اخیراً بیشتر شده است. طبق معلومات این مقام‎ها، طالبان و افراد مسلح غیرمسوول، بیشترین سود اقتصادی را از قاچاق این آثار در غرب کشور می‎برند.

نویسنده: zekria
26 میزان 1395
افزایش قاچاق آثار باستانی در غرب کشور

قاچاقچیان آثار عتیقه و باستانی در 20 ولسوالی ولایت‎های غربی کشور، با حفاری اماکن تاریخی و باستانی، دست به قاچاق آثار عتیقه در این ولسوالی‎ها می‎زنند. مقام‎های محلی به کلیدگروپ گفته‎اند، حفاری اماکن تاریخی و قاچاق آثار عتیقه و باستانی از این مناطق، اخیراً بیشتر شده است. طبق معلومات این مقام‎ها، طالبان و افراد مسلح غیرمسوول، بیشترین سود اقتصادی را از قاچاق این آثار در غرب کشور می‎برند.
آریا روفیان، رییس اطلاعات و فرهنگ هرات، می‎گوید از چند سال به این سو قاچاقچیان آثار باستانی در ولایت هرات با استفاده از دستگاه‎های فلزیاب، ساحات باستانی را مشخص نموده و اقدام به کندن‎کاری می‎کنند. به گفته وی، این دستگاه‎ها قادر است آثار عتیقه و باستانی را از عمق 1 تا 5 متری زمین تشخیص دهد. وی افزود دستگاه‎های فلزیاب از کشورهای همسایه وارد افغانستان می‎شود.
رییس اطلاعات و فرهنگ هرات می‎گوید در حال حاضر در ولسوالی‎های شیندند، ادرسکن، پشتون زرغون، چشت شریف، غوریان و زنده جان این ولایت، حفاری‎های خودسرانه به منظور به دست آوردن آثار تاریخی جریان دارد. روفیان افزود این گونه حفاری‎ها امسال نسبت به سال‎های گذشته بیشتر شده است. بنا به اظهارات وی، کشورهای عربی یکی از خریداران اصلی آثار تاریخی در ولایت هرات هستند که دلالان زیادی را در این بخش استخدام کرده‎اند.

معلومات ضد و نقیض
رییس اطلاعات و فرهنگ هرات می‎گوید که اداره امنیت ملی و پولیس هرات تا به حال توانسته سه مورد از دستگاه‎های فلزیاب را کشف و عاملان شان را به اداره‎های عدلی و قضایی معرفی کنند. اما عبدالروف احمدی، سخنگوی پولیس هرات، می‎گوید که نیروهای پولیس این ولایت تا هنوز موفق به کشف و ضبط دستگاه‎های فلزیاب نشده‎اند. وی ضمن تأیید این که در نزد قاچاقچیان آثار ، دستگاه‎های فلزیاب موجود است، می‎گوید پولیس تلاش دارد تا از واردات این گونه دستگاه‎ها جلوگیری کرده و با عاملان آن مطابق قانون برخورد کند. در همین حال، مسوولان محلی ولايت‎های هرات، غور و بادغیس، هشدار می‎دهند که اگر «قطعه 012» به منظور تأمین امنیت آثار تاریخی در این ولایت‎ها فعال نشود، درصدی زیادی از آثار باستانی غرب کشور، تخریب و قاچاق خواهد شد. اما نجیب‎الله دانش، معاون سخنگوی وزارت امور داخله، می‎گوید: «در صورت لزوم دید وزارت اطلاعات و فرهنگ، آنان حاضر هستند عساکر این قطعه را به منظور حفاظت از اماکن باستانی، حتا به دورترین نقاط کشور اعزام، کنند.»
معاون سخنگوی وزارت امور داخله، در حالی که کندن‎کاری‎ها و قاچاق آثار در برخی از مناطق دوردست و ناامن کشور را تأیید کرد، اما گفت تا زمانی که مردم از اماکن تاریخی شان حفاظت نکنند و با نیروهای دولتی همکار نباشند، کنترول کردن ساحات باستانی کار آسانی نخواهد بود.
از جانب دیگر، هارون حکیمی، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ، می‎گوید که آنان وزارت امور داخله را از نبود قطعه 012 در ولایت‎های غربی کشور مطلع ساخته‎اند، اما تا به حال این وزارت به درخواست شان پاسخ نداده است. حکیمی همچنان گفت تا هنوز یکی از دلایلی که از سوی وزارت داخله مبنی بر نبود قطعه 012 در ولایت‎های باستانی مطرح شده است، کمبود تشکیلات این قطعه می‎باشد.
به اساس گزارش‎ها، قطعه خاص محافظت از آثار باستانی ( 012) در سال 2003 از سوی وزارت امور داخله کشور تشکیل شد. وظیفه اصلی این قطعه، حفاظت از اماکن باستانی در کشور است.
بادغیس از دیگر ولایت‎هایی در غرب کشور است که گفته می‎شود قاچاق آثار باستانی در این ولایت چشم‎گیر می باش. احمد احسان سروریار، رییس اداره اطلاعات و فرهنگ بادغیس، می‎گوید بعضی از مردم به دلیل حضور مخالفان مسلح دولت در ولسوالی‎های جوند، قادس، بالامرغاب و آب‎کمری این ولایت، دست به حفاری‎های غیرقانی می‎زنند. وی افزود که بیشتر حفریات در مناطق باستانی بادغیس توسط مردم محل صورت می‎گیرد و سپس آثار باستانی و عتیقه توسط برخی از قاچاقچیان داخلی به کشورهای ایران و پاکستان منتقل می‎شود.
رییس اطلاعات و فرهنگ بادغیس تأکید می‎کند که قاچاق آثار عتیقه از بادغیس به بیرون از کشور، امسال نسبت به سال گذشته، افزایش یافته است. وی تصریح کرد که قاچاقچیان، سالانه از راه قاچاق آثار عتیقه و باستانی، صدها هزار دالر عاید دارند.
از طرف دیگر، مسوولان محلی غور می‎گویند به شمول فیروزکوه، در هشت ولسوالی این ولایت آثار عتیقه و باستانی به بیرون از غور قاچاق می‎شود. فخرالدین آریاپور، رییس اطلاعات و فرهنگ غور، در صحبت با کلیدگروپ گفت حفریات در اماکن باستانی این ولایت به شکل گسترده‎ای جریان دارد. بنا به اظهارات وی، این حفریات بیشتر در مناطق تحت تسلط طالبان صورت می‎گیرد.
به گفته آریاپور، آثار عتیقه و باستانی ولایت غور که بیشتر کوزه‎های سفالی، مهره‎های تزئینی، مجسمه‎های تاریخی و ظروف فلزی می‎باشد، به پاکستان قاچاق می‎شود. وی افزود با این که چندین بار به منظور بلند بردن سطح آگاهی مردم در قسمت حفظ آثار تاریخی، برنامه‎هایی در سطح ولسوالی‎های غور اجرا شده است، اما این تلاش‎ها نتیجه مطلوبی نداشته است.
همچنان عبدالحی خطیبی، سخنگوی والی غور، می‎گوید: «بیشترین کندن‎کاری‎ها و قاچاق آثار عتیقه در ولسوالی‎های تولک، تیوره، دولتیار، ساغر و مناطقی از شهر فیروز کوه، مرکز این ولایت، جریان دارد، بیشتر قاچاقچیان تلاش می‎کنند آثار عتیقه و باستانی را به هرات و کندهار انتقال داده و به فروش برسانند، حتا گزارش‎هایی وجود دارد که شماری از قاچاقچیان ساحات باستانی را خریداری و تحت نام احداث باغ یا منازل رهایشی، اقدام به کندن‎کاری نموده و آثار گران‎بها را از زیر زمین کشف و به دست می‎آورند.»
سخنگوی والی غور می‎گوید در این شیوه قاچاق در کنار طالبان، مسوولان حکومتی نیز دست داشته و از آن نفع می‎برند.
اما برعکس سه ولایت فوق، در ولایت فراه، تنها در یک ولسوالی آن حفاری خودسرانه به هدف کشف آثار عتیقه و باستانی و قاچاق آن جریان دارد. فریداحمد ایوبی، رییس اداره اطلاعات و فرهنگ فراه، می‎گوید که مردم محل تنها در ولسوالی جویند آثار عتیقه را از زیر زمین بیرون کرده و به فروش می‎رسانند. ایوبی افزود بیشترین اقلام تاریخی و باستانی فراه در زمان حاکمیت طالبان به غارت رفته است. به گفته وی، در حال حاضر، این ولایت دارای 22 مکان باستانی می‎باشد و دولت بالای تمام این اماکن تسلط دارد.

جلوگیری از قاچاق
مقام‎های پولیس سرحدی در حوزه غرب کشور می‎گویند که تدابیر خاصی را به منظور جلوگیری از قاچاق آثار باستانی در حوزه غرب روی دست دارند. جنرال محمد جمعه عدیل، قومندان زون 705 سرحدی در حوزه غرب کشور، می‎گوید که پرسونل این قومندانی در ولایت‎های هرات، فراه و بادغیس و همچنان میدان‎های هوایی این ولایت‎ها، فعالیت‎های کشفی شان را افزایش داده‎اند تا کسی نتواند به کندن‎کاری مناطق باستانی و قاچاق آثار باستانی و عتیقه اقدام کند. وی افزود که این قومندانی در دو سال اخیر بیش از ده نفر را به اتهام قاچاق آثار عتیقه در حوزه غرب بازداشت کرده است.
این در حالی است که مسوولان ریاست څارنوالی ولایت هرات می‎گویند در سال 1394 خورشیدی، چهار دوسیه و در سال 1395 یک دوسیه مربوط به قاچاق آثار باستانی به این اداره محول شده که دوسیه‎های متهمان بعد از بررسی به محکمه انتقال یافته است. گل احمد رامش، رییس څارنوالی ابتدایی شهری هرات، می‎گوید که این دوسیه‎ها مربوط کسانی می‎شود که در قاچاق سنگ‎های تاریخی به ایران و همچنان استفاده از دستگاه‎های اکتشافی آثار عتیقه و سرقت سنگ‎های تاریخی از اماکن باستانی دست داشته‎اند. رامش می‎افزاید که جرم قاچاق آثار باستانی در افغانستان، مطابق به ماده 74 قانون جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی، از یک ماه تا ده سال حبس می‎باشد که بستگی به نوعیت آثار و اقلام قاچاقی دارد.
با این حال، شماری از انتیک‎فروشان هرات می‎گویند که آثار عتیقه غالباً از سطح ولسوالی‎ها به مراکز شهر منتقل شده و از این طریق به خریدارانی که از پشاور پاکستان به این ولایت می‎آیند، به فروش می‎رسد. میرویس، یک تن از انتیک‎فروشان هرات، می‎گوید که آثار عتیقه و باستانی بیشتر از ولایت‎های بادغیس، غور و بخش‎هایی از ولایت هرات کشف و به دست می‎آید.
یک تن از قاچاقچیان آثار باستانی در مصاحبه‎ای که چند سال قبل با بخش تحقیق کلیدگروپ داشت، گفته بود که آنان آثار عتیقه را از ولسوالی‎های قادس، جوند و مقر بادغیس و همچنان منطقه منار جام غور و ولسوالی‎های کرخ و غوریان هرات جمع‎آوری نموده و به کشورهای ایران و پاکستان انتقال می‎دهند. او گفته بود که آنان سالانه از قاچاق آثار عتیقه ملیون‎ها دالر عاید دارند. وی به شرط این که نام و صدایش در گزارش ذکر نشود، گفته بود در این معامله، طالبان و شماری از کارمندان دوایر دولتی نیز با وی همکاری دارند.
در همين حال، شماری از باشندگان هرات می‎گویند یکی از دلایلی که تا حال آثار عتیقه از سوی قاچاقچیان به خارج از کشور منتقل می‎شود، ناشی از بی‎توجهی پولیس و کارمندان ادارات اطلاعات و فرهنگ می‎باشد. عبدالرازق، یک تن از باشندگان هرات، می‎گوید که آثار عتیقه از جمله سرمایه‎های ارزشمند کشور بوده و بیانگر سرنوشت و هویت تاریخی مردم ما می‎باشد. وی گفت که مسوولان امنیتی و فرهنگی باید در بخش حفظ و مراقبت این آثار توجه بیشتر به خرج دهند.
با این همه، نمایندگان شورای ولایتی هرات نیز حفاری خودسرانه در ساحات باستانی این ولایت را تأیید می‎کنند. داکتر مهدی حدید، مسوول کمیته امنیتی شورای ولایتی هرات، می‎گوید گزارش‎هایی وجود دارد که در برخی از موارد شماری از شرکت‎هایی که تحت نام بازسازی اماکن باستانی وارد این ولایت می‎شوند، به نحوی در قاچاق آثار عتیقه و باستانی دست دارند. به ادعای وی، یک شرکت ازبکی اخیراً در بخش گنبد گوهرشاد بیگم که از مناطق باستانی و تاریخی هرات محسوب می‎شود، تحت نام بازسازی، دست به کندن‎کاری‎های غیرقانونی زده و سنگ‎های اصلی این بنا را با سنگ‎هایی شبیه آن تبدیل کرده است. به گفته حدید، تا حال عملکرد واضح و قاطعی از سوی اداره اطلاعات و فرهنگ هرات وجود ندارد تا جلو این روند گرفته شود. ادعایی که از سوی مسوولان اداره اطلاعات و فرهنگ هرات رد شد.
با این حال، مسوولان اداره اطلاعات و فرهنگ هرات، می‎گویند که بیش از 400 اثر تاریخی در هرات موجود می‎باشد که شماری از این آثار در جریان سال‎های اخیر تخریب شده است. به گفته این مسوولان، یکی از دلایلی که هرات از شامل شدن در لیست میراث‎های فرهنگی سازمان یونسکو باز ماند، تخریب آثار تاریخی و همچنان ساخت و ساز بلندمنزل‎ها در اطراف آثار تاریخی می‎باشد. این در حالی است که مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ، می‎گویند که این وزارت توانسته است گام‎های مؤثری را در راستای جلوگیری از قاچاق آثار باستانی در کشور بردارد. به گفته هارون حکیمی، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ، تأکید دارد که این وزارت در جریان یک دهه اخیر از قاچاق بیش از 3000 قلم آثار تاریخی گران‎بها به خارج از کشور جلوگیری کرده است؛ آثاری که هزینه مجموعی آن به ملیون‎ها دالر امریکایی می‎رسد. وی همچنان افزود که ده‎ها تن از قاچاقچیان این آثار توسط ارگان‎های امنیتی دستگیر و به ادارات عدلی و قضایی معرفی شده‎اند. به گفته حکیمی، تنها حفاری‎ها و خرید و فروش آثار عتیقه در مناطقی صورت می‎گیرد که حاکمیت دولت در این مناطق کم‎تر بوده و طالبان در آن مناطق تسلط داشته باشند.
اگرچه وزارت اطلاعات و فرهنگ مدعی است که در جریان ده سال گذشته از قاچاق هزاران اثر تاریخی شامل که سنگ نوشته‎ها و اشیای گوناگون قدیمی، جلوگیری کرده است ولی بازگرداندن آثاری که پیش از سقوط طالبان به خارج قاقچاق شده و به فروش رسیده، هنوز هم به عنوان یک مشکل باقی مانده است.

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA