مصرف بیجا و بیرویۀ لوازم آرایشی توسط مردم به ویژه نسل جوان و حتا نوجوان، باعث شده که برخی به دنبال واردات و قاچاق محصولات و لوازم آرایشی بیکیفیت به کشور باشند.
مقامهای وزارت صحت عامه تأیید میکنند که در حال حاضر هیچ قانونی در مورد کنترول کیفیت و واردات لوازم آرایشی در کشور وجود ندارد و به همین دلیل، همه لوازم آرایشی موجود در بازارهای افغانستان، بدون کنترول کیفیت و تنها با پرداخت مالیه وارد بازار شده است. مصرف بیجا و بیرویۀ لوازم آرایشی توسط مردم به ویژه نسل جوان و حتا نوجوان، باعث شده که برخی به دنبال واردات و قاچاق محصولات و لوازم آرایشی بیکیفیت به کشور باشند.
مقامهای وزارت صحت عامه تأیید میکنند که در حال حاضر هیچ قانونی در مورد کنترول کیفیت و واردات لوازم آرایشی در کشور وجود ندارد و به همین دلیل، همه لوازم آرایشی موجود در بازارهای افغانستان، بدون کنترول کیفیت و تنها با پرداخت مالیه وارد بازار شده است.
به گفتۀ مقامها در وزارت صحت عامه، در حال حاضر، هیچ شرکتی به عنوان شرکت واردکنندۀ لوازم آرایشی در نزد این وزارت ثبت نمیباشد و برخی از شرکتهای واردکنندۀ دوا و شماری از افراد به صورت آزاد به واردات این محصولات میپردازند.
از سویی هم، بسیاری از متخصصان جلدی از بیکیفیت بودن محصولات موجود در بازارهای کشور هشدار میدهند و میگویند که تولید یک قلم از مواد آرایشی نیازمند ترکیب چندین مادۀ کیمیاوی است که اگر غیرعلمی، بدون نظارت و حتا فاقد کار تحقیقاتی و پژوهشهای بالینی باشد، به طور حتمی موجب بروز آسیــبهـای مــخــتلف جــلــدی مــیشــود. بــه گفتۀ این متخصصان، استفاده از برخی مواد آرایشی موجود در بازارهای افغانستان سبب بروز حساسیتها، التهاب، پیری زودرس پوست و حتا سرطان جلدی شده است.
این متخصصان بر برچیدن زودهنگام بساط لوازم آرایشی از حاشیههای سرک هاتأکید میورزند.
امــا وزارت صــحت عــامــه در پــاســخ بــه ایــن نــگـرانــیهــا مــیگــویــد که این وزارت از این موضوع آگاه است اما از آن جایی که سطح تــوزیع این مــحصـولات وسیــع است و هــیچ قانونی در این مورد وجود ندارد، لذا این وزارت در کوتاه مدت هیچکاری در این زمینه انجام داده نمیتواند.
جنس‌های تقلبی
قیمت بودن مواد اولیۀ اصلی و استندرد بسیاری از اوقات، افراد سودجو را به مسیری مــیکــشانــد که بــا تــولـید لــوازم آرایــشی غیراستندرد و تقلبی، سلامت مردم را به خطر بیندازند.
به طور طبیعی، لوازم تقلبی، ارزانتر از محصولات اصلی در بازار است و مشتریان آنها نیز بیشتر میباشند.
از سویی هم، وزارت صحت عامه میگوید که شرکتهای داخلی تولیدکنندۀ لوازم آرایشی، تنها پنج درصد از محصولات مورد نیاز کشور را تولید میکنند و 95 درصد دیگر مواد آرایشی از کشورهای پاکستان، چین، ایران، هندوستان و ترکیه وارد کشور میشود.
مسوولان در وزارت صحت عامه میگویند در حال حاضر برخی از شرکتهای واردکنندۀ دوا و تاجران به شکل خودسر به واردات این محصولات میپردازند و همین امر سبب افزایش لوازم آرایشی تقلبی و قاچاقی در بازار شده است.
در حال حاضر، مندوی شهر کابل، چنداول، کوته سنگی، خیرخانه و برخی دیگر از نقاط کابل از مهمترین محلات فروش عمدۀ وسایل آرایشی در این شهر است.
عبدالخالق زازی وطندوست، رییس اتحادیۀ دوایی (واردکنندگان دوا) در کابل، به کلید گفت که بیشتر لوازم آرایشی موجود در بازارهای افغانستان تقلبی است.
وی افزود که به دلیل نبود قانون، در حال حاضر، بیشتر تاجران، اجناس تقلبی و تاریخ گذشته را وارد بازار میکنند.
به گفتۀ زازی، از آن جایی که قانون در این مورد وجود ندارد، هیچ نهادی نمیتواند جلو این افراد را بگیرد.
نصیر قلعهوال، عمدهفروش لوازم آرایشی در “مارکیت حمزه” مندوی شهر کابل، نیز این گفتهها را تأیید میکند و میگوید که هیچ تاجری لوازم اصلی آرایشی را وارد افغانستان نمیکند. این عمدهفروش لوازم آرایشی به کلید گفت که هیچ نهادی تاکنون موضوع کیفیت لوازم آرایشی را مطرح نکرده و به همین دلیل، تاجران در کشور چین، لوازم آرایشی را خود شان به قیمت ارزان فرمایش میدهند و با همان کیفیت پایین وارد بازار های کشور میکنند.
در کنار این، برخی از استفاده کنندگان لوازم آرایشی نیز از کیفیت پایین این محصولات شکایت دارند و میگویند که لوازم آرایشی موجود در بازارها از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست. احمدسهیل یــکــی از ایــن اسـتــفـاده کنندگان است. او میگوید با آنکه لوازم آرایش خود را با قیمت گزاف از سوپرمارکیتهای شهر تهیه میکند اما با آنهم این مواد از کیفیت مطلوب برخوردار نمیباشد. او گفت در حال حاضر محصولات آرایشیاش را از داخل افغانستان نه بلکه به کمک دوستانش از کشورهای همسایه تهیه میکند.
نبود قانون
این در حالی است که چگونگی تولید و واردات محصولات آرایشی در سایر کشورهای جهان تابع قانون است و برای کسانی که لوازم بیکیفیت و یا هم تقلبی را وارد بازار میکنند، جرم تعیین شده است، اما در افغانستان تاکنون قانون مشخص به خاطر نظارت و جلوگیری از ورود لوازم آرایشی بیکیفیت وجود ندارد.
عبدالخلیل خاکزاد، رییس انستیتیوت فارمسی ابن سینا که به نمایندگی از وزارت صحت عامه در این گزارش با کلید گفتگو کرده است، میپذیرد که در قوانین نافذۀ کشور، شرایط و الزامات قانونی و مقرراتی در مورد وارد کردن، تولید، نگهداری و همچنان عرضه و توزیع محصولات آرایشی وجود ندارد.
خاکزاد افزود که تدابیر اصلاحی در عرصه تنظیم و همچنان عرضه خدمات صحی از چندی به این سو روی دست گــرفــته شــده و در آیــنــدۀ نـزدیک ادارۀ ” تنظیم ادویه و محصولات صحی” در چوکات این وزارت فعال خواهد شد.
او گفت که بحث تجدید قوانین مربوط به ادویه و محصولات صحی نیز روی دست گرفته شده و قانون ادویۀ کنونی که نافذ است، تجدید شده و مسودۀ نهایی آن زیر عنوان “قانون ادویه و محصولات صحی” با محتوای جامعتر به منظور طی مراحل قانونی به وزارت عدلیه فرستاده شده است.
به گفتۀ وی، در این مسوده، بحث محصولات آرایشی نیز گنجانیده شده و الزامیتهای قانونی و مقرراتی در این مورد در نظر گرفته شده است.
او گفت در صورتی که این مسوده به قانون تبدیل شود، مشکلاتی که در زمینۀ فراهمآوری، عرضه و توزیع محصولات آرایشی موجود است، حل خواهد شد.
این مسوول وزارت صحت عامه افزود از آن جایی که اساسات قانونی در این مورد وجود ندارد، در طـی سالهــای گـذشـته، ایـن مـحـصـولات بدون نظارت و کنترول وارد بازار شده است.
به گفتۀ وی، ادارۀ فارمسی در چوکات وزارت صحت عامه، از جملۀ ادارههای جوان است و به همین دلیل به این موضوع کمتر تمرکز شده است.
خاکزاد به کلید گفت که تاکنون هیچ شرکتی در نزد وزارت صحت عامه ثبت نیست که طبق الزامات قانون، مکلف به اخذ جواز به منظور وارد کردن لوازم آرایشی باشد.
او افزود در حال حاضر برخی از شرکتهای واردکنندۀ دوا و همچنان افراد به شکل آزاد این محصولات را وارد میکنند و به دلیل نبود قانون، جلو هیچ کسی گرفته نشده است.
خاکزاد که به نمایندگی از وزارت صحت عامه، ریاست کمیتۀ تدوین استندردهای ادویه و مواد آرایشی را در ادارۀ “نورم و استندرد” نیز دارد، گفت که در حدود 40 استندرد در مورد لوازم آرایشی تدوین و یا هم از استندردهای موجود در کشورهای دیگر اقتباس شده است، اما تاکنون به دلیل نبود قانون، هیچ یکی از استندردهای مذکور جنبۀ الزامی و اجرایی به خود نگرفته است.
شرایط نگهداری
در کنار عدم کنترول کیفیت از لوازم آرایشی، چگونگی نگهداری این مواد در گمرکات و همچنان گدامهای موجود در شهرها و نیز محلات فروش این مواد، نگرانیهای زیادی را از سوی متخصصان و باشندگان کشور در پی داشته است.
بسیاری از متخصصان لوازم آرایشی میگویند که مواد کیمیاوی موجود در لوازم آرایشی، در اثر حرارت بالا تغییر ماهیت داده و خواص خود را از دست میدهد. به گفتۀ آنها، مواد آرایشی و کریمهای زیبایی، دارای روغنهای مختلف است که در اثر حرارت، اکسیده شده و نه تنها خاصیت خود را از دست میدهد بلکه مضر هم میشود.
داکتر فوزیه کابلی، استاد پوهنتون و متخصص امراض جلدی، در این مورد گفت نخستین چیزی که لوازم آرایشی را تخریب میکند، اشعۀ مستقیم آفتاب است. به گفتۀ وی، مواد کیمیاوی که در ترکیبات لوازم آرایشی استفاده شده است، در صورت تماس مستقیم با آفتاب، تخریب شده و عوارض بیشماری را برای جلد پدید میآورد.
این متخصص جلدی تأکید کرد که هیچ یکی از گدامهای موجود در گمرکات و مارکیتهای افغانستان برای نگهداری این مواد مناسب نیست و حکومت باید در این مورد توجه کند.
عبدالخالق زازی وطن دوست، رییس اتحادیۀ دوایـی کــشــور، نــیـز گـفـت کـه شـرایـط بــرای نگهداری لوازم آرایشی در گمرکات و گدامها فراهم نیست.
او گفت که نه تنها شرایط لازم برای نگهداری لوازم آرایشی فراهم نیست بلکه مکانهای مناسب برای ادویهها نیز در داخل کشور موجود نمیباشد.
بــا ایــنحــال، عـبدالـخـلیـل خـاکـزاد، ریـیـس انستیتیوت فارمسی ابن سینا، با آنکه مشکلات در این زمینه را تأیید کرد اما گفت که وزارت صحت عامه، بستههای آموزشی را در قسمت چگونگی نگهداری محصولات دوایی و آرایشی به تاجران و دکانداران توزیع کرده و همزمان با آن برنامۀ نظارت از چگونگی نگهداری این محصولات را نیز به راه انداخته است.
فروش لوازم آرایشی در کنار سرکها
یکی دیگر از معضلات بازار لوازم آرایشی، نبود نـمایـندگـیهـای مـــارکهـــای مـعـتبر ایـن مواد در افغانستان است.
این مشکل باعث شده تا اجناس این کمپنیها نه تنها به صورت اصلی در بازار عرضه نشود بلکه دامن این مواد از دکانها به جادهها نیز کشانده شود.
این روزها حاشیۀ جادههای شهرهای مختلف کشور پر از فــروشــندگــان انواع مــحصــولات آرایشی است که توسط دستفروشان دورهگرد بــه فــروش مــیرسد.
غــلام حضرت یــکی از این فروشندگان است که در کراچی دست داشتهاش، لوازم زیاد آرایشی را برای فروش گذاشته است.
او میگوید که لوازم آرایشی را از عمدهفروشان خریداری و در بدل نرخ مناسب به فروش میرساند.
به گفتۀ وی، اجناس دست داشتــهاش از کــیفیـت خــوبــی برخوردار است و به دلیل ارزان بودن آنها، بیشترمردم، آنها راخریداری میکنند.
اما لیلا فکوری که تجربۀ استفاده از لوازم آرایشی کنار سرک را دارد، میگوید که هیچ یــکی از لــوازم آرایــشی که در کــراچــیهــای کنار سرک به فروش میرسد، از کیفیت لازم برخوردار نیست.
به گفتۀ وی، تاریخ مصرف بیشتر این محصولات به پایان رسیده است.
او بــه لــکـههــای صــورتــش اشــاره مــیکــند و میگوید که این لکهها به خاطر استفاده از مـواد بیکیــفیت روی ســرک در صــورتــش پــیدا شده است.
این دختر جوان که به همراه دوستش به خاطر خریداری لوازم آرایشی در یکی از سوپرمارکیتهای شهر آمده بود، با خنده گفت، این بار آمده که لوازم آرایشی را از این جا خریداری کند تا شاید شاهد تغییر در کیفیت لوازم آرایشاش باشد.
رخسار رضایی، یکی دیگر از دختران جوان نیز تجربۀ مشابهی از یک دوستش را بازگو میکند که استفادۀ مواد آرایشی کنار سرک، سبب پیدا شدن تکلیف جلدی برای دوستش شده است.
او در این مورد گفت که جلد دوستش به دلیل استفاده از این مواد، دچار حساسیت گردید و او مجبور شد به داکتر جلدی مراجعه کند.
با این حال، داکتر فوزیه کابلی، استاد پوهنتون و متخصص امراض جلدی، نیز میگوید که نزدیک به نصفی از لکههایی که در صورت خانمها مشاهده میشود، به دلیل استفاده از مواد بیکیفیت آرایشی و تاریخ گذشته پدید آمده است.
او میگوید که مواد آرایشی در اثر تماس مستقیم آفتاب تخریب و در بسیاری از موارد جلد را صدمه میزند.
ازســویــی هــم، عــبدالــخـلیـل خـاکــزاد، ریـیس انستیتیوت فارمسی ابن سینا، نیز این گفتهها را تأیید کرد و گفت که مواد آرایشی موجود در کنار سرکها، صحت مردم را تهدید میکند.
او افزود که وزارت صحت عامه از این موضوع آگاه است، اما از آن جایی که سطح توزیع این محصولات وسیع است و قانون در این مورد وجود ندارد، لذا این وزارت در کوتاه مدت هیچ کاری در این زمینه انجام داده نمیتواند.
این مسوول وزارت صحت عامه افزود از آن جایی که کیفیت لوازم آرایشی توسط این وزارت کنترول نمیشود لذا این نهاد از کیفیت هیچ یکی از محصولات آرایشی موجود در بازارها نمیتواند اطمینان دهد.
وقتی آرایش سرطانزا میشود
با این همه متخصصان جلدی از مصرف زیاد و رو به گسترش محصولات آرایشی بیکیفیت و تقلبی توسط جوانان و نوجوانان به شدت نگران هستند.
داکتر فوزیه کابلی، استاد پوهنتون و متخصص جلدی در شفاخانۀ چراغ، میگوید که مواد کیمیاوی موجود در هر قلم از لوازم آرایشی میتواند سلامت چشم، مژه، پوست و موی فرد استفاده کننده را به خطر بیندازد.
به گفتۀ خانم کابلی، بیمارانی که تاکنون نزد او به دلیل استفادۀ مواد بیکیفیت آرایشی مراجعه کردهاند به التهاب و تورم چشم، بروز چروکیدگی در ناحیۀ پیشانی، تشدید پیری زودرس پوست و افزایش بخارهای زیرپوستی روبهرو شدهاند.
وی گفت که متأسفانه خانمها با دیدن آثار مذکور به خاطر پوشاندن چین و چروکها از مواد آرایشی بیشتری استفاده میکنند، که همین امر سبب ضربه و آسیب بیشتر به پوست میشود.
به گفتۀ خانم کابلی، حساسیت شایعترین عارضۀ لوازم آرایشی تقلبی است. احساس سوزش و سوزن سوزن شدن در محلی که مادۀ آرایشی استفاده شده است، شایعترین شکایــتهــای مصرف کــننـدگان است.
وی با بیان این که تحقیقات نشان میدهد استفاده از مواد آرایشی قاچاق شده و تقلبی باعث افـزایش رشد سلـولهــای ســرطــانــی مـیشود، تأکید میکند که ترکیب کیمیاوی استفاده شده در اینگونه مواد، سبب رشد تومورهای سرطانی میشود.
از سویی هم، داکتر خاتول، معاون شفاخانۀ جلدی پایتخت، به کلید گفت از هر 100 مریضی که به این شفاخانه مراجعه میکنند، بالاتر از 30 درصد آنان را کسانی تشکیل میدهند که در نتیجۀ مصرف مواد بیکیفیت و تقلبی لوازم آرایشی دچار بیماری جلدی شدهاند.
او افزود که مصرف بیش از حد رنگ مو، پودرهای روی و کریم صورت سبب پیدا شدن بخارهای صورت، مویهای اضافی و حساسیت نزد مراجعهکنندگان شده است. به گفتۀ خاتول، نتایج و صدمات بسیاری از مواد آرایشی در کوتاه مدت ممکن نیست و در درازمدت این مواد آسیبهای جدی را روی جلد به بار میآورد.
با این همه متخصصان جلدی میگویند در حال حاضر، ریملها، پودرها، لبسرین و رنگ مو بیشترین متقاضی را در بازار لوازم آرایشی دارد.
این متخصصان تأکید میکنند که از لحاظ علمی تا سن 30 سالگی یک خانم و یا یک آقا زیبایی طبیعی خود را دارد و باید لوازم آرایشی پس از این سن، وارد زندگی افراد شود. به باور این متخصصان، سعی افراد باید بیشتر بر آن باشد تا از لوازمی استفاده کنند که از عطر کمتری برخوردار باشد، زیرا به هر پیمانهای که عطرهای یک محصول آرایشی بیشتر باشد، به همان اندازه، قدرت تخریبی آن بیشتر است.
تجارت پرسود
هنوز هیچ آمار دقیقی در مورد مقدار واردات و هــزیــنۀ محصولات آرایـــشی در کــشور وجــود ندارد. ادارۀ احصائیۀ مرکزی و وزارت صحت عامه، آماری در این خصوص در اختیار ندارند و وزارت مالیه هم پس از تماسهای مکرر ما مبنی بر دانستن مقدار مالیۀ به دست آمده از این محصولات، سرباز زد و حاضر به گفتگو در این مورد نشد.
با این حال، نصیر قلعهوال، عمدهفروش لوازم آرایشی در “مارکیت حمزه” مندوی شهر کابل، میگوید هر عمدهفروش در مندوی شهر کابل به طور اوسط در هر سال بالاتر از 400 هزار دالر امریکایی را لوازم آرایشی وارد میکند. رقم این عمدهفروشان نیز مشخص نیست.
از سویی هم، عبدالخالق زازی وطن دوست، رییس اتحادیۀ دوایی افغانستان، نیز گفت که آمار دقیقی در مورد پولی که به منظور واردات لوازم آرایشی از افغانستان خارج میشود وجود ندارد، اما به گفتۀ وی، حداقل سالانه حدود 200 ملــیون دالر در این بخـش هـزینه میشود. زازی میگوید که مواد آرایشی تقلبی به دلیل رونق بازار مصرف در افغانستان، سود زیادی برای واردکنندگان این محصولات قاچاقی و تقلبی به همراه دارد.
داکتر فوزیه کابلی، استاد پوهنتون و متخصص جلدی، نــیز گــفت با تــوجــه به گــفتــههای بیــمارانی که بــه نزد وی مــراجــعــه کــردهانــد، معتقد است که حد اوسط هزینۀ آرایش هر دختر افغان در شهرهای بزرگ، هر ماه، چیزی در حدود دو هزار افغانی میشود.
