برفباریهای اخیر پیامدهای گوارا و ناگوار زیادی به همراه داشت. امیدواری به این که سال آینده کوزههای آب مردم لبریز از آب زلال و صحی خواهد بود و کشتزارها نیز با قلت آب مواجه نخواهد شد، از پیامدهای گوارای این برفباریها است. اما تلفات سنگین انسانی و خسارات مالی ناشی از این برفباریها، پیامدهای ناگواری است که برفباریهای اخیر به همراه داشت. در پی برفکوچها و برفباریهای 72 ساعته در هفته گذشته، مقامها اعلام کردند 119 نفر در سراسر کشور تلف و 89 نفر دیگر زخمی شدند. بعدتر این آمارها دستخوش تغییر شد و آمار تلفات و خسارات ناشی از این برفکوچها و برفباریها بالا رفت. با وجود این، مردم خوشحال اند که زمستان امسال شاهد بارش بیسابقه برف، دستکم در چند سال اخیر، بودهاند.
برفباریهای اخیر، در کنار تلفات انسانی و تخریب خانههای روستانشینان، اما زمینهساز تفریح و سرگرمی شماری از شهروندان کشور نیز شد. این برفباریها علاوه بر این که مهمترین سوژه رسانهها بود، در شبکههای اجتماعی نیز بازتاب گستردهای یافت. تمنا جهش، یکی از فعالان رسانهیی، از شور و شعف مردم در شهر کابل به خاطر برفباریهای اخیر سخن میزند. او میگوید: “بارش برف لبخند بر لبان شهروندان کابل به ارمغان آورده بود، کابلنشینان برفباری بیسابقه را در این شهر جشن گرفته بودند، همه بیرون از منزل در گشت و گذار بودند، جوانان، زنان و کودکان همه در پارکها و کوچه ها به استقبال برف بیرون شده بودند. کسانی آدمک برفی میساختند، کسانی برفجنگی میکردند و کسانی هم عکسهاس سلفی میگرفتند.”
در مجموع، شهروندان کشور خوشحالی زیادی نسبت به بارش برف از خود نشان میدهند، اما در کنار آن از دولت میخواهند به قرباینان این برفباریها به طور جدی رسیدگی کند. رضا حیدریان که از بامیان درمورد برفباریها معلومات میداد، برفباریهای اخیر را نعمت الهی عنوان کرده و آن را برای رفع خشکسالیها به فال نیک میگیرد. او اما انتقادش را نسبت به بیتوجهی دولت در قبال پیامدهای این برفباریها چنین بیان میکند: “اگر ما به طور دقیق برفباری ها را مورد مطالعه قرار دهیم، بزرگترین نعمت الهی است و این برای مردم ما خیلی مفید میباشد، چون افغانستان یک کشور زراعتی است. این که چرا برفباری باعث فاجعه انسانی میشود، مربوط به خود مردم و دولت میباشد. همه میدانند که پاککاری و حفاظت شاهراهها وظیفه دولت است. شماری از مناطق کشور راههای مناسب برای عبور و مرور ندارند، به خصوص در فصل زمستان این راهها تبدیل به قربانگاه مسافران میشود. گذشته از راهها، در برخی ولایتهای کشور یک تعداد مردم زیر خیمه زندگی میکنند، اگر دولت به آنها توجه نداشته باشد، آنها زیر برف خواهند مرد، پس این جا مقصر کی میباشد، مردم غریب یا دولت؟”
فصل زمستان، فصل بیچارگی و دشواریهای مردم بیسرپناه و فقیر میباشد. به این اساس، وظیفه دولت است که با داشتن تدابیر پیشگیرانه، تلفات انسانی در این فصل را به حداقل برساند. با این حال، دیده میشود که دولت برای پیشگیری از تلفات انسانی و خسارات مالی ناشی از این برفباریها آمادگی لازم نداشته است. حبیبالله هلمندی، فعال مدنی در ولایت دایکندی، میگوید: “از آن جایی که اکثر مطلق مردم ما زراعتپیشه هستند و بارندگیهای زیاد سبب فراوانی حاصلات زراعتی، میوهجات و همچنان باعث بهبود وضعیت مالداری در کشور میشود، مردم به خاطر این برفباریها نهایت خرسندند. این که چرا مردم قربانی برفباری میشوند، در این مورد هم دولت کوتاهی کرده است و هم خود مردم.” وی تصریح کرد که “حکومت به دلیل بیتوجهی و کمکاری در بخش حوادث طبیعی مانند برفکوچ، سیلاب و خرابی راهها و همچنان درمورد ندادن معلومات و آگاهی به مردم در قبال حوادث احتمالی مقصر میباشد و مردم به دلیل بیتوجهی به خطرات زمستانی، سفر در شرایط نامناسب و همچنان عدم در نظر داشت خطرات طبیعی در حین ساخت خانههای مسکونی شان مقصر میباشند.”
شماری از شهروندان کشور میگویند که دولت برای روستانشینان هیچگونه خدماتی ارایه نمیدهد و شدت فقر و محرومیت سبب میشود در برابر حوادث بیشتر آسیبپذیر باشند. احمدفرهاد غیاثی وضعیت مردم در ولایت بدخشان را چنین بیان میکند: “بارش برف راههای مواصلاتی 17 ولسوالی بدخشان را به طور کامل مسدود کرده است، از روزهای اول برفباری تا کنون 17 نفر در ولسوالیهای مختلف از جمله درواز و یاوان شهید شدهاند. در حدود 23 نفر در برفکوچها گیر ماندهاند که سرنوشت آنها نیز معلوم نیست. مردم به مراکز صحی دسترسی ندارند و چندین مادر که مشکل زایمان داشتند، به خاطر مسدود بودن راههای مواصلاتی به شفاخانه رسانیده نشده و جان شان را از دست دادند. وضعیت اقتصادی مردم در ولسوالیها بسیار نگران کننده است. آنها نمیتوانند مواد سوخت، خوراکی و صحی تهیه کنند.”
زمستان مرگبار
تاکنون گزارشهای متعددی از شمار تلفات انسانی و خسارات ناشی از برفباریها و برفکوچها در زمستان جاری ارایه شده است. در این میان دفتر ریاست جمهوری کشته شدن ۱۶۰ نفر را از اول ماه جدی تاکنون تأیید کرده است.
محمداشرف غنی، رییس جمهور، با نشر یک پیام ویدیویی، بارندگیهای اخیر را برای کشت و زراعت و منابع آبی سال پیش رو مفید عنوان کرد. وی اما از سوی دیگر، درمورد تلفات ناشی از برفباریها، طوفانها و برفکوچها ابراز تأسف کرده است. رییس جمهور در پیامش گفته است: “در اثر برفباریهای امسال از اول جدی تا هفدهم دلو، به تعداد ۱۶۰ نفر از هموطنان ما شهید شدند و صدها منزل رهایشی تخریب شده است که بخش بیشتر این تلفات در ولایتهای نورستان، بدخشان، پروان و غزنی اتفاق افتاده است.”
اشرف غنی به ادارات رسیدگی به حوادث طبیعی دستور داده تا برای کمکرسانی به آسیب دیدگان هر گونه سعی و تلاش شان را به خرج داده و این بار برای حوادث ناشی از سیلابها آمادگی اتخاذ کنند: “چند هفته بعد که فصل زمستان به پایان میرسد، نباید به خطرات ناشی از سرازیر شدن سیلابها بیتوجهی کنیم. به ارگانهای مربوطه هدایت داده میشود که برای مبارزه با رویدادهای احتمالی آمادگی لازم بگیرند. همچنان مردم نیز به خطرات ناشی از سرازیر شدن سیلابها متوجه باشند.”
البته مقامهای مسوول دولتی پیرامون تلفات انسانی و خسارات مالی آن دسته از رویدادهایی که به آنها دسترسی داشتهاند، گزارشهایی نیز ارایه کردهاند. براساس معلوماتی که مسوولان دولتی ارایه میدهند، تنها در اثر برفباریهای ۷۲ ساعته هفته گذشته، ۱۱۹ نفر جان شان را از دست داده و ۸۹ نفر دیگر هم زخمی شدهاند. ویساحمد برمک، وزیر دولت در امور حوادث، اواسط هفته گذشته درباره آخرین آمار تلفات و خسارات ناشی از برفباری در یک نشست خبری گفت: “در مجموع ۲۲ ولایت شاهد برفباریهای سنگین همراه با برفکوچ بود. تمام کسانی که در مسیرها در برف گیر مانده بودند نجات یافتهاند. تلفات بیشتر به دلیل ریزش برفکوچ بوده است.” او گفت ضخامت برفی که به زمین نشسته در ۲۲ ولایت مختلف کشور به ۸۰ سانتی متر تا ۳ متر میرسد. برمک افزود که ۱۹۰ منزل به دلیل برفباری سنگین تخریب و ۲۳ منزل دیگر آسیب دیده است. به گفته او، بیش از ۴۰۰ رأس مواشی نیز به دلیل سرما تلف شدهاند.
علاوه بر تلفات انسانی و خسارات ناشی از برفباری، مهمترین شاهراههای کشور هم به دنبال برفباریها مسدود شده بود. در بیشتر مناطق کوهستانی و برفگیر مانند بدخشان، بامیان، دایکندی، غور، نورستان و برخی ولایتهای دیگر تمام راهها و جادهها مسدود بود.
نورستان
برفکوچ در ولایت نورستان یک روستا را کاملاً بلعید و سنگینترین تلفات را به این ولایت وارد کرد. در روزهای نخست آمار قرباینان این رویداد ۶۵ نفر کشته و ۲۲ نفر زخمی اعلام شده بود، اما بعدتر این آمار تغییر کرد. حافظ عبدالقیوم، والی نورستان، اعلام کرد که جسد ۸۳ نفر از زیر برف بیرون کشیده شده است. والی نورستان قبلاً گفته بود که برفکوچ در ولسوالی برگ متال در روستای افسی، ۷۰ خانه را تخریب کرده و نزدیک به ۴۰۰ نفر در زیر برف گیر ماندهاند و تیمهای نجات برای بیرون کشیدن آنها تلاش دارند.
بدخشان
منابع محلی در بدخشان خبر دادهاند که برفباری و برفکوچ، جان ۱۸ نفر را در این ولایت گرفته است. عبدالله همایون دهقان، رییس اداره رسیدگی به حوادث بدخشان، میگوید در نتیجه فرود آمدن برفکوچ در ولسوالی “ماهمی” ۱۰ عضو یک خانواده کشته و ۸ نفر دیگر زخمی شدهاند. به گفته وی، در ولسوالی “یاوان” نیز ۸ نفر به دلیل برفباری کشته شده و همچنان مسیر ۱۰ ولسوالی به مرکز بدخشان نیز به دلیل بارش برف و ریزش برفکوچ بسته شده است.
سرپل
نظر به معلوماتی که مقامهای محلی در ولایت سرپل ارایه میدهند، در این ولایت، پنج نفر در اثر سرما و بارش برف جان باختهاند. عزیزالرحمان ایماق، رییس اداره رسیدگی به حوادث سرپل، میگوید که چهار نفر در ولسوالی صیاد و یک نفر در ولسوالی بلخاب این ولایت جان باختهاند که شامل دو زن و سه مرد میشوند. او میافزاید که برفباریها ده منزل مسکونی را نیز در این ولایت تخریب کرده که بیشتر از صدها رأس مواشی نیز در آن تلف شدهاند.
مسوولان محلی در ولایت سرپل اعلام کردند در نتیجه برفکوچها در ولسوالی بلخاب راههای مواصلاتی این ولسوالی به مرکز این ولایت مسدود شده است. به گفته محمدنور رحمانی، رییس شورای ولایتی سرپل، در صورت باز نشدن راهها احتمال تخریب دهها منزل مسکونی دیگر نیز وجود دارد.
جوزجان
مقامهای مسوول و اعضای شورای ولایتی جوزجان میگویند که ۴۷ نفر در ولسوالی درزاب این ولایت به دلیل سرمای شدید و مسدود شدن راههای مواصلاتی جان شان را از دست دادهاند. رحمتاللهحشر، ولسوال درزآب، میگوید که این تلفات در جریان سه هفته اخیر به مردم این ولسوالی وارد شده است. وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث این رقم تأیید نکرده است. عمر محمدی، سخنگوی این وزارت، گفته که “ما گزارش رسیدگی به حوادث ولایت جوزجان را با خود داریم، اما رقم تلفاتی را که گفته میشود، ما تأیید نمیکنیم.”
پروان
همچنـان سـرازیــر شــدن بــرفکوچها در ولسوالی غوربند پروان جان ۱۵ نفر را گرفته و ۱۰ نفر دیگر را هم زخمی کرده است. به گفته قاری احمد، یک عضو شورای ولایتی پروان، این رویداد در منطقه دره سرخ قریه سرخ پارسا به وقوع پیوسته و موجب ویران شدن چندین خانه مسکونی نیز شده است. اعضای شورای ولایتی پروان هفته گذشته اعلام کردند که راه مواصلاتی این قریه در نتیجه ریزش برف سنگین با مرکز ولسوالی غوربند مسدود شده است.
غور
مسوولان محلی غور نیز از جان باختن پنج باشنده این ولایت در اثر برفباریهای اخیر خبر میدهند. حمیدالله دادفر، رییس مبارزه با حوادث طبیعی غور، میگوید در اثر سردی هوا و برفباریهای سنگین، اخیراً پنج نفر در مناطق مختلف این ولایت جان باخته و بیش از ۵۰ منزل مسکونی نیز تخریب شده است. دادفر همچنان از تلف شدن بیش از ۱۰۰ رأس مواشی در ولسوالیهای تولک و ساغر این ولایت خبر داده است.
همچنان ولایتهای فاریاب، بلخ، هرات، لغمان، کنر، کندهار، کاپیسا، غزنی، زابل، پنجشیر، پکتیا، ننگرهار، دایکندی، بامیان و بغلان نیز در جمع ولایتهای آسیبدیده در اثر برفباری، برفکوچ و طوفانهای شدید هفته گذشته شامل اند. اما از این ولایتها تاکنون معلومات دقیق درمورد تلفات و خسارات ناشی از برفباریهای اخیر گزارش نشده است.
