زعفران یا طلای سرخ، یکی از محصولات مهم و ارزشمندی است که در افغانستان نیز طی سالیان اخیر رونق خوبی یافته است. این محصول زراعتی به خصوص در غرب کشور با استقبال خوب دهقانان مواجه شده و کیفیت آن نیز توانسته است رضایت مشتریان منطقهای و جهانی این محصول را جلب نماید. زعفران یا طلای سرخ، یکی از محصولات مهم و ارزشمندی است که در افغانستان نیز طی سالیان اخیر رونق خوبی یافته است. این محصول زراعتی به خصوص در غرب کشور با استقبال خوب دهقانان مواجه شده و کیفیت آن نیز توانسته است رضایت مشتریان منطقهای و جهانی این محصول را جلب نماید.
خوشبختانه، اهمیت و ارزش این محصول مورد توجه ویژه حکومت نیز قرار گرفته و در آخرین اقدام، وزیر مالیه اعلام کرد که شورای عالی اقتصادی کشور طرح ملی ۵ ساله توسعه زعفران را به تصویب رسانده است. اکلیل حکیمی، وزیر مالیه، در صفحه رسمی فیسبوک خود نوشت که ریاست جمهوری به وزارت زراعت و مالداری دستور داده که مشکلات اساسی را در این راستا تشخیص دهد. همچنان وزارت زراعت مسوولیت یافته است برای عملی شدن این طرح، سه برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را تدوین کرده و یک تیم مشخص را در وزارت زراعت ایجاد کند تا تطبیق این طرح را به عهده داشته باشد.
بر اساس این برنامه، قرار است تا ۵ سال آینده تولید زعفران از ۳.۵ تن به ۱۴تن افزایش یابد و درآمد آن در آینده ها از ۴.۵ ملیون دالر به ۲۰۰ ملیون دالر برسد. زعفران افغانستان تاکنون به کشورهای عربی و هم چنان آلمان صادر میشود و قیمت هر کیلوی آن به ۱۲۰ هزار افغانی (۲هزار دالر) میرسد.
ریاست جمهوری نیز در خبرنامه ای با اشاره به تصویب این طرح نوشته است در جلسه تصویب شده که به خاطر جلوگیری از تقلب زعفران افغانستان، باید روی بسته های تولیدی زعفران این کشور “بارکُد” یا کد مخصوص افغانستان نصب شود. محمد اشرف غنی، رییس جمهور، در این جلسه گفته که باید کمیتهای ایجاد شود تا روی تولید، بستهبندی، ترویج و بازاریابی زعفران افغانستان بهگونه همه جانبه کار کند.
همچنان رییس جمهور گفته است به خاطر بازاریابی زعفران افغانستان باید طرح واضح تبلیغاتی آماده شود. او اظهار نموده که امارات متحده عربی و چین علاقمند اند برای زعفران افغانستان در آن کشورها بازار ایجاد کنند.
بر اساس اعلام وزارت زراعت کشور، در سال گذشته زعفران در ۲۲ ولایت کشت شده و ارزیابیهای اولیه نشان میدهد که افغانستان ظرفیت تولید ۷۰ تن زعفران را دارا میباشد.
حقیقت این است که در یک دهه گذشته زعفران به مثابه یک محصول جدید در زراعت افغانستان افزوده شده و هر روز شمار دهقانانی که به آن رو میآورند بیشتر میشود. یک دهه پیش، کشت این گیاه از یک مزرعه بسیار کوچک در هرات آغاز شد و آن گونه که مسوولان اداره زراعت در هرات میگویند هم اکنون بیش از ٣٧٠ هکتار زمین، در هشت ولسوالی هرات زعفران کاشته شده است.
اما افزایش تولید زعفران نیازمند کمکهای مالی حکومت و بالاتر از آن در سطح جهانی است. افزون بر این، دهقانان نیاز دارند تا روش کشت و بهرهبرداری درست این محصول را نیز بیاموزند.
این نیازمندیها تا حدودی با توزیع پیاز زعفران و ابزار مختلف زراعتی مخصوص کشت زعفران، به دهقانان و گذاشتن دورههای آموزشی برای آنان برطرف شده است. اما بسیار ضروری است تا گسترش این محصول در سطح کشور مورد حمایت قرار گرفته و به یک نهضت بزرگ ملی تبدیل گردد. در آن صورت است که هم میتوان از زعفران به عنوان کشت بدیل کوکنار استفاده کرد و هم در راستای اشتغالزایی از آن بهره برد. زیرا کشت، تولید و بستهبندی محصولات زعفران، نیروی انسانی زیادی نیاز دارد. به طور مثال، هم اکنون بیش از هزار نفر تنها در شرکت “افغان زعفران” در هرات و در بخشهای کشت، تولید و بستهبندی زعفران کار میکنند.
شکی نیست که با افزایش رونق زعفران افغانستان در بازارهای جهانی، فرصتهای کاری بیشتری به دست خواهد آمد و میزان بیکاری کاهش خواهد یافت. اما مهمتر از اینها، همان گونه که گفته شد، در افغانستان به زعفران به عنوان گیاهی دیده میشود که میتواند رقیب کوکنار باشد و افزایش آن یکی از راههایی است که میتواند این کشور را در مبارزه علیه کوکنار کمک کند.
بنابراین، حمایت حکومتی و مردمی باید به یک نهضت بزرگ ملی- مدنی تبدیل شده و برای رونق یافتن اقتصاد کشور از محصولات سرنوشتساز و کلیدی چون زعفران، حرکتهای گسترده و بزرگی لازم است. پس باید حمایت از این محصول که عنوان طلای سرخ را به خود اختصاص داده است، به گونهای باشد که گامهای جدی و اجرایی برداشته شود، نه این که مثل بسیاری از طرحهای دیگر حکومت، ناپخته مانده و در حد حرف باقی بماند.